Question

1)Sposoby zagospodarowania dolin rzecznych i ich skutki.

2) Przyczyny i skutki powodzi

przyczyny i skutki powodzi w Polsce

Answer 1

1.Tematyka geoekologiczna dolin rzecznych i obszarów przyległych nabiera znaczenia w związku ze wzrastającymi potrzebami miast i osiedli, licznie zlokalizowanych w takich terenach. Doliny rzeczne, zwłaszcza dużych rzek nizinnych klimatu umiarkowanego, są strefami koncentracji problemów środowiskowych, wykorzystania zasobów, kształtowania krajobrazu, ochrony przed zagrożeniami naturalnymi (no. powodzie) i antropogenicznymi. Wśród nich zasadniczą rolę odgrywa problem wody słodkiej - są to tereny o znaczących zasobach, dużej ich zmienności, bardzo podatne na degradację ilości i jakości, nadmiernie narażone na zanieczyszczenia powierzchniowe, także w związku z ich niekorzystną sytuacją aerosanitarna, trudne do rekultywacji. Dolinami rzecznymi jest zainteresowana także hydrotechnika; naturalne ukształtowanie dolin sprzyja budowie stopni lub zapór wodnych i retencjonowaniu wody dla celów energetycznych, zaopatrzenia w wodę i in.
Obecny stan środowiska naturalnego doliny rzecznej jest wypadkową jej genezy i oddziaływania współczesnych procesów, z których jednym z ważniejszych jest emisja i przemieszczanie się zanieczyszczeń w wodzie, glebie i powietrzu. Tarasy zalewowe i nadzalewowe rzeki spełniają ważną funkcję buforową w przekazywaniu materii, w tym zanieczyszczeń z opadów, suchej depozycji i wody rzecznej do wód gruntowych. Są to też tereny rezydualne dla substancji organicznej i związków toksycznych, podlegające przeróżnym wpływom fizyczno-chemicznym i biologicznym, przy czym kierunki przemieszczeń mogą być różne, nie tylko z terenów przydolinnych do doliny.
Korzystając z wielu sprzyjających okoliczności badania skoncentrowano w dolinie Wisły, a ściślej w Kotlinie Płockiej, która jest dobrym przykładem dla całej środkowej i dolnej Wisły. Okolicznościami sprzyjającymi do prowadzenia badań były:
- utworzenie w ramach Międzynarodowego Programu Hydrologicznego UNESCO (IHP-IV 1990-1995) projektu „Flood plan pollution control mamagement od te rivers Vistula (Poland) and Main (FRG); umożliwiło to współpracę z naukowcami Uniwersytetu we Frankfurcie n. Menem;
- istnienie w miarę dobrze wyposażonego Mazowieckiego Obserwatorium Geograficznego w Murzynowie koło Płocka - placówki Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego;
- pozytywny stosunek władz województwa płockiego, a zwłaszcza służb
gospodarki wodnej i ochrony środowiska do inicjatywy opartej na naukowych podstawach ekologicznych (Płock ma wyjątkowo złożoną sytuację środowiskową, w tym poważne problemy w zaopatrzeniu w czystą wodę).
Prace badawcze finansowane przez KBN prowadził Zakład Hydrologii Instytutu Nauk Fizycznogeograficznych WGSR UW przy współpracy Mazowieckiego Obserwatorium Geograficznego w Murzynowie, Pracowni Sedymentologicznej i Pracowni Geochemii Krajobrazu. W badaniach uczestniczyli pracownicy i studenci Uniwersytetu we Frankfurcie nad Menem.
Zgodnie z planem MPH UNESCO zadaniem projektu (M-3-4) było: „zbadanie procesów fizycznych, chemicznych i hydraulicznych w osadach aluwialnych; pomiar i oszacowanie transportu, źródeł i osadzania się materii biogennej w terenach zalewowych". Strona polska skoncentrowała się na badaniu obiegu wody i materii stałej w dolinie rzecznej (na przykładzie Wisły powyżej Płocka). Badania zmierzały do pełnego rozpoznania dróg i charakteru obiegu wody oraz składu chemicznego wybranych (charakterystycznych) przekrojów doliny rzecznej, w zakresie podstawowych składników chemicznych (łącznie z metalami ciężkimi). Z kolei strona niemiecka zajęła się badaniem pionowej transformacji składników chemicznych, zwłaszcza metali ciężkich, w pionach (odwiertach) charakterystycznych dla różnych jednostek krajobrazowych doliny zalewowej.
W latach 1990-1994 odbyły się najpierw spotkania organizacyjne: Koblencja (MI 1990 r.), Warszawa - Mikołajki (V 1991 r.), Bonn (III-IV 1992 r.), a następnie prowadzono prace pomiarowe (połączone z seminariami): Frankfurt (V 1992 r.), Płock-Murzynowo (XI 1991 r., V 1992 r., IV-V 1993 r., IX-X 1993 r., X 1994 r.) i inne doraźne spotkania uzupełniające.
W wykonaniu projektu międzynarodowego MPH UNESCO (M-3-4) przygotowano publikację (w języku angielskim) zawierającą poszczególne opracowania zarówno ze strony polskiej, jak i niemieckiej (w tym także opracowania wspólne). Zbiór daje pełne podsumowanie wyników projektu w ramach MPH-IV (19901995), w celu przedstawienia w Sekretariacie MPH UNESCO w Paryżu. Z kolei niniejszy tom, zawierający wyłącznie opracowania polskie, stanowi podsumowanie badań finansowanych przez KBN (Decyzja Nr 784/6/91, z dnia 22 X 1991 r.).
W zbiorze zamieszczono 11 opracowań autorskich wypełniających podjęte zadania badawcze. Tom otwiera opracowanie kierownika projektu (prof.. Z. Mikulskiego) i zastępcy kierownika projektu (dr E. Bajkiewicz-Grabowskiej), przedstawiające ogólne założenia badawcze omawiające proces obiegu wody i materii stałej w aluwialnej dolinie rzecznej, wraz z ujęciem bilansowym; wskazano na charakter procesów gro- i hydrodynamicznych w dolinie oraz potrzebę dalszych badań zmierzających do ilościowej oceny obiegu wody i materii stałej. W kolejnym
2. Decyzja Nr 748/6/91 z dnia 20.10.1991 r. projekt badawczy nt. „Ekologiczne podstawy zagospodarowania doliny Wisły na przykładzie Kotliny Płockiej" (kier. projektu: prof. dr hab. niż. Zdzisław Mikulski).
W opracowaniu podano zwięzłą charakterystykę terenu badań - dolinę Wisły pod Płockiem - panujące tam warunki klimatyczne i stosunki wodne.
Osobno zajęto się dynamiką wód gruntowych w dolinie, zwłaszcza ich związkiem z wodami rzecznymi, a także charakterystyką składu chemicznego tych wód, opracowaną na podstawie analiz chemicznych wód aluwialnych. Istotne tu było też stwierdzenie, czy i w jakim stopniu wody gruntowe wysoczyzny ulegają zmianie po dostaniu się do aluwiów rzecznych.
Dwa kolejne opracowania dotyczą ewolucji doliny Wisły powyżej Płocka. Dość dokładna ocena tych zmian była możliwa dzięki zbadaniu osadów dennych jeziora leżącego w dolinie, liczących już 12 tysięcy lat. Są to wręcz unikatowe wyniki badań w skali europejskiej.
Szczególną uwagę zwrócono na charakter doliny, jej genezę i zmiany wiekowe, charakteryzując zwłaszcza występowanie wezbrań jako głównego czynnika kształtowania doliny. Dzięki zastosowaniu tzw. cyfrowego modelu terenu można było ściśle określić oddziaływanie różnych fragmentów doliny na wody wezbraniowe.
Podjęto także próbę oceny, w jakim stopniu środowisko przyrodnicze doliny wpływa na skład chemiczny wód aluwialnych. Było to możliwe dzięki wydzieleniu w terenie tzw. hydrotopów, czyli jednostek przestrzennych o określonym typie obiegu wody.
Wreszcie ostatnie opracowanie wyjaśnia rolę atmosferycznej dostawy metali ciężkich do gleb, stanowiącej dodatkowe źródło zanieczyszczeń chemicznych doliny. Opracowanie to stanowi punkt wyjścia do dalszych badań systemu gro-i hydrochemicznego doliny rzecznej.
Przedstawiony tom opracowań, choć może niezbyt jednolicie ujmuje poszczególne zadania badawcze podjęte do wykonania, to jednak przynosi ogromny ładunek wiedzy o tak mało dotychczas znanym środowisku dolin aluwialnych, a także o jego znacznej roli hydrologicznej i dużych możliwościach wykorzystania.Wstęp Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska, Zdzisław Mikulski)
Obieg wody i materii stałej w aluwialnej dolinie rzecznej Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska, Zdzisław Mikulski)
Dolina Wisły pod Płockiem - ogólna charakterystyka środowiska przyrodniczego Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska, Danuta Danielak)
Wezbrania Wisły w Kotlinie Płockiej Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska)
Dynamika wód gruntowych w dolinie Wisły pod Płockiem Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska)
Skład chemiczny wód gruntowych doliny Wisły powyżej Płocka Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska)
Ewolucja doliny Wisły od Kępy Polskiej do Płocka w okresie ostatniego zlodowacenia i holocenu Jarosław Chormański, Elżbieta Mycielska-Dowgiałło)
Paleohydrologia doliny Wisły w Kotlinie Płockiej w świetle osadów dennych jeziora Gościąż Bogumił Wici, Artur Magnuszewski)
Geneza równin zalewowych i zastosowanie cyfrowego modelu terenu (DYM) w badaniach hydrologicznych doliny rzeki Artur Magnuszewski)
Wezbrania ekstremalne a zmiany koryta Wisły pod Wyszogrodem Artur Magnuszewski)
Obieg wody i substancji chemicznych w hydrotopach doliny Wisły powyżej Płocka Maciej Lenartowicz, Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska)
Atmosferyczna dostawa metali ciężkich do podłoża w strefie oddziaływania Płockiego Zespołu Miejsko-PrzemysłowegoEwa Malinowska, Jerzy Lechnio, Witold Lenart)
Zakończenie Artur Magnuszewski, Zdzisław Mikulski)

 

2.przyczyny: położenie geograficzne Polski powoduje,że na jej obszarze mogą występować różnego rodzaju powodzie, niestabilne wały , zniszczone , zaniedbane przez państwo,duże opady deszczu o wyjątkowej intensywności w dorzeczach Wisły i Odry.

Skutki
-utrata życia ludzi i zwierząt,
· zalane grunty uprawowe,
· ewakuacja ludzi,
· zalane drogi szlaki kolejowe, mosty, zniszczone i uszkodzone inne obiekty inżynierskie i techniczne,
· uszkodzone wały p-powodziowe,
· zalane oczyszczalnie ścieków, szamba, wysypiska odpadów komunalnych i przemysłowych,
· przenoszenie do łańcucha pokarmowego bakterii chorobotwórczych,
· znaczne straty materialne,
· straty zdrowotne i moralne.

 

prosze.;)