1.scharakteryzuj gospodarkę II RP. Przedstaw jej rozwój w latach 1935-1939. 2.połącz: Pokój ryski, reforma walutowa, ROP, hiperinflacja, pakt lanckoroyński , rządy chjentocent , sanacja; Witos, Marchlewski,Dąbrowski, Daszyński, Korfanty, Mościcki, Piłsudski, Grabski; 1921, 1926, 1923, 1920, 1932, 1924-25
3.Wymień nożyce cen, prezydenci II RP
4.skutki przewrotu majowego: polityczne, gospodarcze, kulturalne (5 minimum) 5.uprawnienia naczelnika państwa (prezydent) według małej konstytucji.
6.Rozwiń skróty: BBWR, OZN, OWP, KOP Centrolew
7.Napisz wydarzenia do dat: 26 I 1919, 20 III 1921, 2-3 V 1921, 11 VII 1920, 18 III 1921, 17 III 1921, 12-15 V 1926, 1 VI 1926, 24 X 1938, 5 V 1939
8. Wymień osiągnięcia II RP w dziedzinie oświaty, kultury (film, teatr, literatura), nauki
1. Gdy światowa gospodarka wyszła z kryzysu zaczął wzrastać handel i nastąpiło zwiększenie obrotu towarowego. Ważym wydarzeniem dla gospodarki polskiej w 1935-1939 stało się wprowadzenie etatyzmu, czyli aktywnego udziału państwa w gospodarce i wprowadzenie do niej elementów planowania. Zwolennikiem takiej koncepcji był Eugeniusz Kwiatkowski minister skarbu, przemysłu i handlu. udało mu się oddłużyć gospodarstwa chłopskie i rozpocząć program robót publicznych. Ponadto przygotował 4-letni plan gospodarczy, który zakładał utworzenie w widłach Wisły i Sanu Centralnego Okręgu Przemysłowego (COP). Powstanie COP przyczyniło się do rozwoju gospodarczego południowo-centralenj części Polski i do obniżenia poziomu bezrobocia. Budowa COP'u rozpoczęła się w 1937 r. wzniesiono ponad 100 zakładów, fabryk zbrojeniowych i elektrowni. Prawie 300 nowych obiektów znajdowało się w różnych fazach budowy min. linie kolejowe, szosy, rurociągi gazowe oraz naftowe. Mimo tych niebywałych wysiłków Polska nadal pozostawała krajem rolniczo-surowcowym.
2. nie ogarniam:p jest nie czytelne.
3. Prezydenci II RP: 1.Gabriel Narutowicz (11 grudnia 1922 - 22 grudnia 1922); 2.Stanisław Wojciechowski (22 grudnia 1922r. - 14 maja 1926); 3. Ignacy Mościcki (4 czerwca 1926 - 30 września 1939)
4. Skutki:
-Wprowadzenie rządów autorytarnych i obalenie rządów parlamentarnych przez Józefa Piłsudskiego
-Wprowadzenie sanacji
-Zmiany w konstytucji, czyli nowele sierpniowe
-Wybór nowego prezydenta Ignacego Mościckiego
-Rozliczenie rządów przedmajowych z afer korupcyjnych
6. BBWR- Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem; OZN- Organizacja Zjednoczenia Narodowego, KOP- Korpus Ochrony Pogranicza, Centolew- sojusz parti lewicowych i ludowych.
Zadanie 1
W 1935r rząd powierzył kierownictwo polityki gospodarczej Eugeniuszowi Kwiatkowskiemu. Pełnił on funkcję wicepremiera i ministra skarbu. Był zwolennikiem interwencji państwa w życie gospodarcze w celu podniesienia koniunktury. W 1936r przedstawił sejmowi czteroletni plan inwestycji państwowych. Środki inwesytycyjne miały być zaangażowane przede wszystkim w przemysł produkujący na potrzeby wojska. Spodziewano się, że inwestycje wywołają poprawę koniunktury gospodarczej, a zarazem umożliwią unowocześnienie polskich sił zbrojnych. W 1937r ogłoszono plan budowy Centralnego Okręgu Przemysłowego ( COP ) w widłach rzek Wisły i Sanu. Strefę COP stopniowo rozszerzano o tereny przyległe. Łącznie COP obejmowało 60 tys km, zamieszkałych przez 6.5 mln ludności. Była to inwestycja na niespotykaną w Polsce dotychczas skalę. Do 1939r zbudowano ponad 100 zakładów przemysłowych i rozpoczęto budowę 300 kolejnych. Wzniesiono m.in kombinat metalurgiczny Stalowa Wola, fabrykę opon w Dębicy, zakłady lotnicze w Mielcu, fabryki broni w Sanoku, Radomiu, Starachowicach. Powstały gazociągi Jasło-Mościce i Sędziszów-Starachowice oraz rurociąg naftowy. Rozwijano sieć dróg. Region, w którym przeważało rolnictwo zaczynał nabierać charakter przemysłowy. Przewidziany na cztery lata plan inwestycyjny został zrealizowany w ciągu trzech lat. Budowa COP stała się szybko przedmiotem dumy narodowej, chociaż nie zabrakło głosów krytyki wobec śmiałego projektu. Inwestycje COP stworzyły miejsca pracy dla ok. 100 tys osów. W 1938r opracowano koncepcję 15-letniego planu perspektywicznego rozwoju gospodarczego kraju. Wybuch II wojny światowej uniemożliwił realizację tych planów. W latach 1936-1939 nastąpiło w polskiej gospodarce silne ożywienie. Produkcja przemysłowa przekroczyła stan z roku 1928, poprzedzającego wielki kryzys. Wzrastały zarobki pracowników. Poprawiła się rówinież sytuacja rolników. Nadal poziom bezrobocia pozostawał wysoki.
Zadanie 2
Pokój ryski - 1921
reforma walutowa - 1924 Grabski
ROP -
hiperinflancja -
pakt lanckoryński - 1923
rządy chjenocent -
sanacja - Piłsudski 1926
Zadanie 3
Józef Piłsudski
Gabriel Narutowicz
Maciej Rataj
Stanisław Wojciechowski
Ignacy Mościcki
Nożyce cen wystapiły po I wojnie światowej obejmując wszystkie państwa kapitalistyczne - ceny żywności spadały szybciej niż ceny art przemyslowych
Zadanie 4
walki polityczne, dyktatura Piłsudskiego, spadek znaczenia sejmu, nielegalne metody likwidacji opozycji, uchwalenie konstytucji kwietniowej zgodnej z ideologią sanacji
Zadanie 5
Naczelnik Państwa na podstawie "porozumienia z Sejmem" powoływał rząd,
Naczelnik Państwa i rząd byli odpowiedzialni przed Sejmem,
Naczelnik Państwa został pozbawiony inicjatywy ustawodawczej,
Naczelnik Państwa nie posiadał prawa do rozwiązywania parlamentu,
Akty prawne wydawane przez naczelnika wymagały kontrasygnaty ministra
Zadanie 6
BBWR -Bezpartyjny Blok Wspierania Reform
OZN - Obóz Zjednoczenia Narodowego
OWP - Obóz Wielkiej Polski
KOP - Korpus Ochrony Pogranicza
Centrolew - sojusz partii centrowych i lewicowych zawiązany w 1929
Zadanie 7
26 I 1919 - wybory parlamentarne w Polsce
20 III 1921 - plebiscyt na Górnym Śląsku
2-3 V 1921 - trzecie powstanie Śląskie
11 VII 1920
18 III 1921 - Traktat Ryski
17 III 1921 - Konstytucja marcowa
12-15 V 1926 - Zamach majowy
1 VI 1926 - wybór Ignacego Mościckiego na prezydenta
5 V 1939 - wystąpienie ministra Józefa Becka ; odrzucenie niemieckich żądań
Zadanie 8
oświata:
W lutym 1919r Naczelnik Państwa Józef Piłsudski podpisuje dekret o obowiązku szkolnym do 14. roku życia
W 1932r. z inicjatywy ministra Janusza Jędrzejewicza uchwalono reformę szkolnictwa wprowadzający jednolity system szkolny na terenie całego kraju
KULTURA :
literatura :
W 1919r w warszawskiej kawiarnii "Pod Pikadorem" grupka młodych poetów, a wsród nich : Julian Tuwim, Antoni Słonimski i Jarosław Iwaszkiewicz utworzyła kabaret literacki. Odrzucili dawne ideały literackie, krytykowali poezję doby Młodej Polski i zwracali swoją twórczośc w stronę codzienności. Rok pózniej z ich inicjatywy powstał miesięcznik "Skamander" ( od nazwy miesięcznika nadano nazwę grupy liteackiej ). Twórczość skamandrytów cechowała się optymizmem i wiarą w potęgę ludzkiej cywilizacji.
film:
Już podczas pierwszej wojny światowej w Warszawie działała wytwórnia filmowa "Sfinks" produkująca filmy antyrosyjskie i melodramaty. Wytrórnia stała się punktem wyjścia do rozwuju kinematografii polskiej po odyzskaniu niepodległości. Wraz z pojawieniem się filmu dźwiękowego zainteresowanie kinem jeszcze wzrosło. Ekranizacje arcydzieł literatury polskiej ( Pan Tadeusz ) oraz literatury współczesnej przyczyniły się do wzrostu zainteresowania kinem.
NAUKA:
Odzyskanie niepodległości umożliwiło rozwój szkolnictwa wyższego. W pierwszym okresie głownymi ośrodkami akademickimi były Warszawa, Kraków i Lwów. Ośrodki te stały się głownymi centrami polskiej nauki, gdyż przy uniwersytetach i akademikach powstawały towarzystwa i instytuty naukowe ( Biblioteka Narodowa, Polskie Towarzystwo Chemiczne ). Wielu sposród polskich uczonych w krótkim czasie zdobyło sławę. Byli to m.in biochemik Kazimierz Funk prowadzący badania nad witaminami, lekarz Ludwik Hirszfeld, twórca podstaw nauki o grupach krwi. Znane były również prace polskich polarników : Henryka Arctowskiego i Antoniego Dobrowolskiego oraz etnografa Bronisława Malinowskiego.