Pełnie zachowań rozrodczych dziko żyjących zwierząt możemy obserwować tylko w środowisku naturalnym. Mimo wszystko wiele z nich możemy podziwiać w warunkach hodowlanych. Niniejszy artykuł nawiązuje zarówno do doświadczeń hodowców, jak i opisów życia jaszczurek w naturze.
Jaszczurki to w większości zwierzęta terytorialne, a samce w okresie godowym przejawiają agresje w stosunku do innych samców. Dochodzi wtedy do potyczek między samcami, które walczą o jak najlepsze terytorium i możliwość kopulacji z jak największą ilością samic. Można wtedy zaobserwować charakterystyczne zachowania, takie jak:
nadymanie podgardla (bardzo ciekawe u anolisów prezentujących swoje fałdy podgardzielowe), otwieranie pyska, kiwanie głową w górę i w dół, ruchy ogona (ruchy takie przypominają „strzelanie z bicza”, natomiast u jaszczurek, które mają ogony krótsze, porównywalne z długością głowy wraz z tułowiem, takich jak gekony, czy szyszkowce, ruchy te można porównać z ruchami ogona grzechotnika), „pompki” (czyli cykliczne podnoszenie i opuszczanie ciała na przednich kończynach), „waving” (czyli machanie przednią kończyną), poruszanie się w „zwolnionym tempie”, wokalizacja (u niektórych gatunków zdolnych do wydawania dźwięków),
U afrykańskiej jaszczurki Platysaurus broadleyi występuje inne ciekawe zachowanie. Samce w przeciwieństwie do samic są jaskrawo ubarwione. Rywalizujące samce spłaszczają swoje ciała i pokazują przeciwnikowi swoje brzuchy.
Jeśli wszystkie opisane przeze mnie sygnały nie poskutkują, jaszczurki rozpoczynają walkę, która może polegać na gryzieniu, czy zachowaniach, które przypominają zapasy (np. warany, helodermy).
Warto wspomnieć o ciekawych zachowaniach kameleonów. Rywalizujące samce potrząsają głowami i kołyszą się na gałęziach. W zachowaniach tych dużą rolę odgrywa barwa jaszczurki, która umożliwia zwierzętom komunikację i odzwierciedla ich nastrój. Najprawdopodobniej zmiana barwy nie gra roli w kamuflażu. Dodatkowo wiele kameleonów posiada na głowie charakterystyczne wyrostki, pomagające w walce i przepychaniu się z drugim osobnikiem.
Agresja samców sprawia spore problemy jeśli chodzi o hodowlę jaszczurek. Zwykle nie zaleca się umieszczania w jednym terrarium dwóch samców, ponieważ mogłoby się to skończyć urazem, bądź śmiercią słabszego osobnika . Zwykle w terrariach umieszcza się samca i kilka samic (haremy). U niektórych gatunków samce nie przejawiają agresji w stosunku do swoich rywali. Ma to na przykład miejsce u występującej u nas jaszczurki żyworodnej (Zootoca vivipara).
1.Ciekawe doświadczenie przeprowadził David Attenborough w swoim dokumencie „Life in cold blood”. Biolog chciał sprawdzić czy samice jaszczurek z rodziny frynosomowatych (prawdopodobnie był to gatunek z rodzaju Sceloporus) bardziej interesują samce, czy terytorium jakie zajmują. Dominujące samce zwykle zajmują terytorium z największą liczbą kamieni, i na którym znajduje się największa liczba samic. Duża liczba kamieni tworzy doskonałe miejsca do wygrzewania się (należy pamiętać, że jaszczurki to zwierzęta zmiennocieplne), a także zapewnia wiele kryjówek, gdzie jaszczurki mogą się schronić w przypadku zagrożenia. Biolog przełożył kamienie z kamienistego terytorium samca na terytorium samca, który nie cieszył się zainteresowaniem samic i do tej pory zajmował terytorium ubogie w dogodne miejsca do ukrycia się i wygrzewania. Jak się okazało samice po, krótkim czasie przeniosły się na nowe terytorium. Nie wiemy natomiast, jak długo taka sytuacja mogła by trwać. Jeśli doszłoby do konfrontacji owych samców, pewnie znów wygrał by silniejszy i ten przejął nowe kamieniste terytorium, wraz z samicami.
Pełnie zachowań rozrodczych dziko żyjących zwierząt możemy obserwować tylko w środowisku naturalnym. Mimo wszystko wiele z nich możemy podziwiać w warunkach hodowlanych. Niniejszy artykuł nawiązuje zarówno do doświadczeń hodowców, jak i opisów życia jaszczurek w naturze.
Jaszczurki to w większości zwierzęta terytorialne, a samce w okresie godowym przejawiają agresje w stosunku do innych samców. Dochodzi wtedy do potyczek między samcami, które walczą o jak najlepsze terytorium i możliwość kopulacji z jak największą ilością samic. Można wtedy zaobserwować charakterystyczne zachowania, takie jak:
nadymanie podgardla (bardzo ciekawe u anolisów prezentujących swoje fałdy podgardzielowe),
otwieranie pyska,
kiwanie głową w górę i w dół,
ruchy ogona (ruchy takie przypominają „strzelanie z bicza”, natomiast u jaszczurek, które mają ogony krótsze, porównywalne z długością głowy wraz z tułowiem, takich jak gekony, czy szyszkowce, ruchy te można porównać z ruchami ogona grzechotnika),
„pompki” (czyli cykliczne podnoszenie i opuszczanie ciała na przednich kończynach),
„waving” (czyli machanie przednią kończyną),
poruszanie się w „zwolnionym tempie”,
wokalizacja (u niektórych gatunków zdolnych do wydawania dźwięków),
U afrykańskiej jaszczurki Platysaurus broadleyi występuje inne ciekawe zachowanie. Samce w przeciwieństwie do samic są jaskrawo ubarwione. Rywalizujące samce spłaszczają swoje ciała i pokazują przeciwnikowi swoje brzuchy.
Jeśli wszystkie opisane przeze mnie sygnały nie poskutkują, jaszczurki rozpoczynają walkę, która może polegać na gryzieniu, czy zachowaniach, które przypominają zapasy (np. warany, helodermy).
Warto wspomnieć o ciekawych zachowaniach kameleonów. Rywalizujące samce potrząsają głowami i kołyszą się na gałęziach. W zachowaniach tych dużą rolę odgrywa barwa jaszczurki, która umożliwia zwierzętom komunikację i odzwierciedla ich nastrój. Najprawdopodobniej zmiana barwy nie gra roli w kamuflażu. Dodatkowo wiele kameleonów posiada na głowie charakterystyczne wyrostki, pomagające w walce i przepychaniu się z drugim osobnikiem.
Agresja samców sprawia spore problemy jeśli chodzi o hodowlę jaszczurek. Zwykle nie zaleca się umieszczania w jednym terrarium dwóch samców, ponieważ mogłoby się to skończyć urazem, bądź śmiercią słabszego osobnika . Zwykle w terrariach umieszcza się samca i kilka samic (haremy). U niektórych gatunków samce nie przejawiają agresji w stosunku do swoich rywali. Ma to na przykład miejsce u występującej u nas jaszczurki żyworodnej (Zootoca vivipara).
1.Ciekawe doświadczenie przeprowadził David Attenborough w swoim dokumencie „Life in cold blood”. Biolog chciał sprawdzić czy samice jaszczurek z rodziny frynosomowatych (prawdopodobnie był to gatunek z rodzaju Sceloporus) bardziej interesują samce, czy terytorium jakie zajmują. Dominujące samce zwykle zajmują terytorium z największą liczbą kamieni, i na którym znajduje się największa liczba samic. Duża liczba kamieni tworzy doskonałe miejsca do wygrzewania się (należy pamiętać, że jaszczurki to zwierzęta zmiennocieplne), a także zapewnia wiele kryjówek, gdzie jaszczurki mogą się schronić w przypadku zagrożenia. Biolog przełożył kamienie z kamienistego terytorium samca na terytorium samca, który nie cieszył się zainteresowaniem samic i do tej pory zajmował terytorium ubogie w dogodne miejsca do ukrycia się i wygrzewania. Jak się okazało samice po, krótkim czasie przeniosły się na nowe terytorium. Nie wiemy natomiast, jak długo taka sytuacja mogła by trwać. Jeśli doszłoby do konfrontacji owych samców, pewnie znów wygrał by silniejszy i ten przejął nowe kamieniste terytorium, wraz z samicami.