Question

1.Co wiesz o literaturze greckiej?
2.Rzymskie osiągnięcia techniczne.
3.Co wiesz o literaturze średniowiecza?
4.Podaj przykład architekturze romańskiej i gotyckiej w Polsce i na ziemi kłodzkiej

Answer 1

1Greka należała do rodziny języków indoeuropejskich i dzieli się ją na wiele grup dilaektycznych. Do najważniejszych z nich należą dialekty:
• dorycki- Sparta, Korynt, Rodos
• eolski- Beocja, wyspa Lesbos, Eolida
• joński- małoazjatycka Jonia
• attycki- Ateny Rozwój kultury i literatury
Kultura i literatura grecka kojarzy się nam nieodparcie z Atenami. Dzieję się tak dlatego, że w Atenach zrealizował się w V i IV w pne "złoty wiek ludzkości". Właśnie tam i wtedy nastąpił rozkwit filozofii, niezwykłą harmonię osiągnęły rzeźba i architektura, powstały najważniejsze dokonania dramatu i teatru, zrealizował się nieosiągalny później ideał ustroju społecznego- demokracja ateńska. Grecja nie miała jednak nigdy jednolitego organizmu państowoego przez istnienie licznych państw- miast(polis). Dorobek literatury greckiej obejmuje poetów z całej Hellady, od wybrzeży Azji Mniejszej do południowej Itaki.
2.Starożytni byli prekursorami w wielu dziedzinach - dotyczy to szczególnie kultury. Rodzaje i gatunki literackie „wynalezione” przez Greków funkcjonują do dziś. Rozwój literatury starogreckiej zgodnie ze współczesną systematyką pokrywa się z okresami historycznymi Grecji Starożytnej.
3Średniowieczna literatura posługuje się schematami pochodzącymi z ludowych pieśni sławiących bohaterów. Prastare opowieści o rycerzach przyjmują postać rycerskich eposów, sławiących wyidealizowanych bohaterów zmagających się z ponadnaturalnym lub naturalnym złem tego świata. Najwyższymi cnotami są odwaga i hart ducha, a także gotowość oddania życia w jakiejś ważnej sprawie.

Pierwszy francuski epos rycerski Pieśń o Rolandzie nie odbiega od tego schematu, pobrzmiewają w nim nawet historyczne echa walk Karola Wielkiego z Saracenami. W niemieckim eposie Pieśń Nibelungów znaleźć można opis życia dworskiego i intryg, a także ślady starodawnych opowieści, z których połączenia prawdopodobnie powstał. Podobną historię opowiada islandzka Edda poetycka pochodząca prawdopodobnie z XI wieku i składająca się z 30 pieśni mitologicznych i heroicznych, żywcem przypominających epos bohaterski.

Pod koniec XI wieku powstaje na południu Francji inna forma poetycka, szerzona przez trubadurów. Idealna kobieta jest w niej wielbiona, często platonicznie, a rycerz dokonuje wielkich czynów, by dowieść ukochanej swej miłości. De Troyes, uważany za ojca romansu, spisuje krążące już wówczas opowieści o Rycerzach Okrągłego Stołu i tworzy opowieść o Lancelocie i jego miłości do Ginewry, żony Artura. Temat ten kontynuuje Thomas Malory, rozwodząc się nad problemem miłości przeciwstawionej przyjaźni i lojalności. Inną opowieścią o miłości dworskiej, tym razem daleką od eposu rycerskiego, jest alegoria w formie snu Romans o róży Guillaume'a de Lorrisa.

Pod wpływem naleciałości z literatury arabskiej i kwitnącego życia dworskiego epos rycerski ustępuje miejsca opowieściom o miłości, często zakończonej tragiczną śmiercią obojga kochanków (Tristan i Izolda). Przykładem miłości, która może przekroczyć nawet granicę, jaką jest śmierć jednego z kochanków, jest Boska komedia Dantego. Jest to jednak poemat wykraczający daleko poza schemat pieśni dworskiej, a główny bohater musi pokonać wiele kręgów piekła i czyśćca, by dotrzeć do swej ukochanej i znaleźć się wraz z nią w niebie. Notabene spotyka tam Wergiliusza, który przez jakiś czas jest jego towarzyszem.
4omanizm powstał na przełomie IX i X wieku. Narodził się on w południowej Francji i północnych Włoszech, gdzie krzyżowały się wpływy bizantyjskie z rzymskimi. To tam władcy miast - państewek konkurowali ze sobą między innymi w dziedzinie wznoszenia piękniejszych, większych i wspanialszych świątyń. Z czasem styl romański rozprzestrzenił się na resztę Francji i Włoch, Hiszpanię, Niemcy, Anglię i kraje Słowiańskie, skąd wypierał poprzednie - bezstylowe porządki architektoniczne.
Perłą polskiej romańskiej architektury jest kolegiata w Tumie pod Łęczycą. Jest to najlepiej zachowaną obok Kolegiaty pw. Św. Piotra i Pawła w Kruszwicy budowla tego typu w naszym kraju. Innymi przykładami budowli romańskich jest Kościół Klarysek pw. Św. Andrzeja w Krakowie.Najlepiej zachowana romańska świątynia zakonna w Polsce lub Kościół Cystersów pw. Św. Wojciecha i Najświętszej Marii Panny w Jędrzejowie.Jedno z czterech romańskich opactw zakonu w Sandomierskiem, przebudowane w epoce późnego baroku.
W Szwajcarskim mieście Lund w katedrze pw. Św. Wawrzyńca możemy spotkać się ze wspaniałym przykładem sztuki romańskiej.
Szczególnie piękna jest dekoracja rzeźbiarska ponad 20 filarów dźwigających sklepienie. W ciemnym, wnętrzu świątyni przetrwało wiele cennych zabytków snycerki i rzeźby gotyckiej takich jak stalle i nagrobki.
Po romanizmie przyszla pora na styl zwany gotykiem. narodził si on ę w XII w. W północnej Francji, w czasie złotego wieku stylu romańskiego. Wtedy to stwierdzono, że sklepienie krzyżowo-żebrowe można oprzeć na kolumnach bądź filarach, zamiast na samych ścianach. W zasadzie właśnie w taki sposób powstał ten styl architektoniczny. Gotyk uważa się za dojrzalszą formę romanizmu, a jednak pierwszy od drugiego różni się bardzo.
W Polsce jednym z niewielu miast, w którym objawiała się architektura gotycka był Wrocław. Znajdują się tam kościoły św. Elżbiety, św. Marii Magdaleny, św. Krzyża, Najświętszej Marii Panny oraz Archikatedra św. Jana Chrzciciela. Wszystkie te budowle są przykładami najczystszego gotyku.
Obiekt, który jest pokazany poniżej jest to największy europejski zamek z cegły. Nosi nazwę Malbork. W tym wypadku również elementy gotyckie nie są widoczne na pierwszy rzut oka, a to, dlatego, że początkowo zamek powstał w stylu romańskim, a ślady gotyckie, to efekt wielu późniejszych przebudów.
Innymi przykładami europejskich budowli gotyckichsą:

-Katedra w Ulm (Niemcy), XIV w. Łuk ostry w trzyczęściowym portalu, takie same łuki w oknach wieży.
-Katedra Panny Marii - Notre Dame w paryżu, XII w. Zwróćcie uwagę zwłaszcza na piękne ostrołukowe i bogato rzeźbione portale i na maswerkową rozetę pośrodku fasady.
-- katedra Notre Dame w Paryżu
-Lidzbark Warmiński, zamek biskupi z XIV-XVI w.
-"orle gniazdo" - ruiny zamku Chojnik na dolnym śląsku; stoi on na granitowej górze (627 m n. p. m.), 1353-1567.
-Ratusz we Wrocławiu, XIV-XV w
-Ołtarz Wita Stwosza w kościele Panny Marii w Krakowie, 1477-1489