Question

1. Renesans w Europie

a)dorobek kultury i nauki renesansu

-architektura

-sztuki plastyczne(malarstwo+rzezba)

-nauka

b)reformacja i kontreformacja-przyczyny i skutki

2. Przyczyny upadku I Rzeczpospolitej

a)wiek XVII - wiek wojen z sasiadami

b)wiek XVIII - czas rozbiorów i prób ratowania państwa

Answer 1

1.
a)

~ architektura
Architekturę tworzono pełną spokoju i harmonii. Dekoracje były proste i oszczędne, a elementy starannie dobrane oraz wyliczone. Wnętrza zdobiono licznymi rzeźbami i obrazami. Nawiązywała do kultury antyku. Czerpano wzorce z greckich i rzymskich budowli. Popularne stały się budowle na plannie koła lub kwadratu, nakryte kopułą.
Przykłady :
- Balizyka św. Piotra w Rzymie
- Villa Rotonda koło Vicenzy we Włoszech
- Renesansowy zamek w Chenomceau we Francji
~ sztuki plastyczne
Głównym tematem dzieł plastycznych stał się człowiek oraz jego ciało i literatura starożytna (mitologie rzymskie, greckie). Nie rezygnowali również z tematyki religijnej, chociaż przedstawanie jej na płótnie lub jako rzeźbę było inne niż podczas średniowiecza.
Wybitni malarze/rzeźbiarze:
- Michał Anioł ("Dawid", "Mojżesz, "Pieta" itp.)
- Leonardo da Vinci ("Mona Lisa", "Dama z łasiczką itp.)
- Rafael ("Szkoła ateńska", "Powołanie św. Piotra")

~ nauka
W dobie renesansu, jak wiadomo, żył Mikołaj Kopernik - wybitny astronom, który odkrył, że to Ziemia krąży wokół Słońca, a nie odwrotnie. Żył również wybitny poeta Jan Kochanowski, który jako pierwszy zaczął pisać wiersze po polsku, nie po łacinie. W medycynie zaczęto przeprowadzać sekcję zwłok.

b) Reformacja to ruch postulujący w XVI wieku konieczność przeprowadzenia reform w Kościele katolickim, który doprowadził do powstania wyznać protestanckich.
Przyczyny:
a) świecki styl życia licznych duchownych
b) wielu z nich dążyło do gromadzenia bogactw (np. odpuszczanie grzechów w zamian za złożenie odpowiedniej sumy pieniężnej)
Marcin Luter był przywódcą reformacji i w 1517 sprzeciwił się sytuacji panującej w Kościele. Jego zwolenników nazywamy luteranami.
Skutki:
a) powstały religie protestanckie (luteranizm, kalwinizm i anglikanizm)

2.
a)
~ Polska prowadziła wojny ze Szwecją
Przyczyny:
1) walka o przewagę na Morzu Bałtyckim
2) walka o Inflanty
3) konflikt religijny
4) pretensje Zygmunta III Wazy do tronu szwedzkiego
Największy konflikt ze Szwecją to potop szwedzki (1655-1660).
Polska zawarła ze Szwecją pokój w Oliwie w 1660.
Postanowienia pokoju:
1) utrata wieczna Inflantów dla Szwecji
2) zrzeknięcie się pretensji do tronu szwedzkiego
~ Polska prowadziła wojnę z Turcją
Przyczyny:
1) konflikt religijny
2) ekspancja (podbój) Turcji wobec państw europejskich
Turcja zdobyła Kamieniec Podolski w 1672. Tego samego roku został podpisany pokój w Buczaczu, na mocy którego Polska musiała oddać Turcji Podole, część Ukrainy i musiała zapłacić haracz, od czego zależało, że Polska stanie się niezależna od Turcji. Jednak w 1673 polskie wojsko pod dowództwem hetmana Sobieskiego odniosło wielkie zwycięstwo pod Chocinem. W 1683 podczas oblężenia Wiednia cesarz Austrii zwrócił się do króla o pomoc. Sobieski ruszył z odsieczą. 12 września wojsko polsko-niemiecko-austriackie ruszyło na wojsko tureckie. Po długiej bitwe Polska wygrała.
~ Polska prowadziła wojny z Rosją
b) Sytuacja Polski w I połowie XVIII była marna. Ograniczony zakres władzy królewskiej, zrywane sejmy, wolne elekcje, brak odpowiednich dochodów państwa, słabość armii i manipulowanie szlachtą przez magnatów osłabiało Polskę. W 1764 królem Polski został Stanisław August Poniatowski.
W 1772 Rosja, Austria i Prusy dokonali I rozbioru Polski.
Zaczęto po tym wprowadzać pierwsze reformy (reforma oświaty). W 1773 została utworzona Komisja Edukacji Narodowej, pierwsze na świecie ministerstwo oświaty.
- wprowadzono nauki przyrodnicze, historii ojczystej, matematykę i geografię
- wprowadzono j.polski i wycofano łacinę
- wprowadzono przedmioty praktyczne
- zaczęto wykorzystywać pomoce naukowe
Założono Szkołę Rycerską, która miała kształcić nowoczesną kadrę oficerską.
W latach 1788-1792 Sejm Wielki wprowadził wiele reform:
- reforma wojska ~ zwiększenie liczby wojska do 100 tys.
- reforma skarbowa ~ zwiększono podatki szlachcie do 10%, a duchowieństwo 20%
- mieszczanie uzyskali nowe prawa
- uchwalono Konstytucję 3 Maja w 1971, która znosiła "liberum veto", wprowadzała głosowanie większością głosów, wprowadzała rząd - Straż Praw.
Mam nadzieję, że tyle wystarczy...