Question

1. Podaj nazwę i przypomnij, przeciw jakiej herezji został wydany przez Władysława Jagiełłę pewien statut.

2. Wytłumacz, dlaczego w XVIIw. podjęto uchwałę sejmową o wygnaniu arian.

Answer 1

 1. Przeciwko odstępującym od nauki Kościoła katolickiego mamy w zbiorach praw naszych dwa Statuty: pierwszy wydany przez Włady­sława Jagiełły z r. 1424 przeciw Hussy­tom , drugi wydany Janusza ks. Mazowieckiego z r. 1525 przeciw zwolennikom Lutra.

Oba one nie miały   ważnych skutków, bo suro­wość praw polskich była zwykle pozorna. Nie powstała u nas, jak gdzieindziej, In­kwizycya święta. Reformacja nie wywoła­ła żadnych prześladowań ani rozlewu krwi

2. 

Oficjalnie powodem była współpraca ze Szwedami, ale gdyby to był faktyczny powód to powinno się wygnać większość katolików min zakonników z Jasnej Góry .Czy Bracia Polscy nie stali się kozłami ofiarnymi na których można było zwalić całe zło masowej zdrady,a może to piętnowanie przez Braci Polskich polskich przywar było powodem ich wygnania. Braci Polskich wykluczono z Konfederacji już znacznie wcześniej bo w 1632r. (notabene za panowania Władysława Wazy - który z całej tej szwedzkiej dynastii był najbardziej tolerancyjnym dla protestantów i prawosławnych), a wydarzenia z lat 1638 (zamknięcie i zbórzenie ośrodka w Rakowie) czy 1647 (gdy sąd sejmowy wydał nakaz zamknięcia wszystkich szkół i drukarni Braci w R.O.N.).   .  Choć nie wiem skad się wzięła  taka generalizacja, większość braci pozostała wierna królowi, a odsetek braci współpracujących ze Szwecją był, w porównaniu z np. katolikami w służbie szweckiej  Kilkudziesięciu obiecało wierność królowi Gustawowi, podobnie jak tysiące polskich katolików i protestantów, niektórzy z nich walczyli potem w jego wojskach, bo do Jana Kazimierza wrócić już im nie pozwolono, więc czasem walczyli przeciwko swoim współwyznawcom, którzy pozostali wierni J.Kazimierzowi, no cóż jednych i drugich i tak skazano na banicję. Oficjalny powód to ten który znajduje się w dokumentach tj. uchwała sejmu z 1658, a tam mamy podany tylko jeden powód: "pomieniona sekta ..., która Synowi Bożemu przedwieczności ujmuje..." - Volumina Legum, T.IV str.515. Już wcześniej, bo podczas ślubów lwowskich ponowionych w Warszawie obiecał wypędzenie B.P. z R.O.N. za "bluźnierstwa przeciwko Marii. Wydaje się, że ci Bracia, którzy wzorem swoich rodaków z obrządków katolickiego czy protestanckiego, podpisywali lojalki i noszą miano zdrajców, zrobili to samo co inni poddani Jana Kazimierza, ale im nikt nie dał drugiej szansy, lecz ukarał cały kościół Braci Polskich za przewiny kilkudziesięciu z pośród jego członków. Pisząc najłagodniej cały sejm z 1658 pękał od zdrajców, a wypędzono najmniej liczący z polskich kościołów czyli Unitariański. Mówi się także , że  Arianie "Żyli w konflikcie ze wszystkimi wyznaniami, podważali podstawy wiary każdej z nich (zwłaszcza dotyczy to kalwinizmu, z którego się wyłonili, a z którym toczyli największe "boje")". Raczej było odwrotnie, z kalwinami wielokrotnie próbowali prowadzić rozmowy nad wspólnym stanowiskiem a nawet unią kościelną, kalwini te próby odrzucali. Z katolikami wielokrotnie prowadzili dysputy teologiczne, podobnie jak z żydami czy innymi protestantami, nikt podczas takich rozmów nie zginął.