1. Kolonizacja na prawie niemieckim to (0–1 p.)
A. nadanie lenna przez księcia.
B. akcja osadnicza prowadzona na ziemiach polskich w XIII–XIV w.
C. zwolnienie z podatków i opłat czynszowych.
D. nowy sposób uprawy roli.
2. Najbogatszą, mającą władzę w średniowiecznym mieście grupą byli (0–1 p.)
A. przedstawiciele pospólstwa.
B. plebejusze.
C. chłopi.
D. patrycjusze.
3. Zgodnie z zasadą „módl się i pracuj” żyli mnisi należący do zakonu (0–1 p.)
A. albigensów.
B. dominikanów.
C. franciszkanów.
D. benedyktynów.
4. Wstaw znak „x” w kratkę obok zdania prawdziwego. (0–1 p.)
[ ] Zasadźcą nazywano osobę, która otrzymywała wieś od seniora.
[ ] Burmistrz stał na czele ławy, czyli sądu funkcjonującego we wsiach lokowanych na prawie niemieckim.
[ ] W radzie miejskiej zasiadali wyłącznie członkowie patrycjatu.
[ ] Pospólstwo było najbiedniejszą warstwą w mieście, a tworzyli ją żebracy, zbiegli chłopi i służba najemna.
5. Biblia pauperum to (0–1 p.)
A. kazanie głoszone przez kaznodziejów.
B. scena ze Starego lub z Nowego Testamentu, namalowana na ścianie świątyni.
C. księga zawierająca portrety władców.
D. pierwsze drukowane wydanie Pisma Świętego.
6. Scholastyką, czyli filozofią szkolną, nazywamy (0–1 p.)
A. kurs przygotowujący żaków do studiów uniwersyteckich.
B. rozumowe dowodzenie prawd wiary chrześcijańskiej.
C. poglądy głoszone przez św. Franciszka z Asyżu.
D. kulturę średniowiecza.
7. Członkami ruchu heretyckiego, powstałego w XII w. i odrzucającego władzę papieża, byli (0–1 p.)
A. dominikanie.
B. cystersi.
C. Krzyżacy.
D. waldensi.
8. Wstaw znak „x” w kratkę obok zdania fałszywego. (0–1 p.)
[ ] Najstarsze uniwersytety powstały w XI i XII w. w Paryżu i Bolonii.
[ ] Na czele szkoły wyższej stał rektor wybierany przez profesorów lub studentów.
[ ] W średniowieczu działały w Europie tylko dwie uczelnie wyższe.
[ ] Sztuki wyzwolone dzieliły się na trivium (gramatyka, dialektyka, retoryka) i quadrivium (muzyka, arytmetyka, geometria i astronomia).
9. Połącz terminy z odpowiednimi wyjaśnieniami. (0–3 p.)
lenno •
senior •
system feudalny•
• układ zależności między lennikami seniorami w średniowiecznym społeczeństwie
• majątek ziemski oddawany przez seniora do użytkowania poddanemu
• osoba nadająca wasalowi dobra ziemskie
10. Wymień trzy sposoby uprawy roli w średniowieczu. (0–3 p.)
• …………………………..
• …………………………..
• .………………………….
Na podstawie zamieszczonej ilustracji wykonaj zadania 11. i 12.
11. Podaj dwie cechy charakterystyczne dla architektury gotyckiej. (0–2 p.)
• ……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………..
• ……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………...
12. Wyjaśnij, skąd pochodzi określenie „styl gotycki”. (0–1 p.)
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
13. Przyporządkuj postaciom historycznym informacje na ich temat. (0–3 p.)
Szymon Słupnik •
św. Franciszek z Asyżu •
Roland •
• założyciel zakonu żebraczego
• średniowieczny rycerz Karola Wielkiego, bohater pieśni i poematów
• pustelnik i asceta żyjący na przełomie
IV i V w.
Na podstawie zamieszczonego tekstu źródłowego wykonaj zadania 14. i 15.
Nakazuję stanowczo wszystkim braciom, aby żadnym sposobem nie przyjmowali pieniędzy lub rzeczy mających wartość pieniężną osobiście lub przez zastępcę. Jednak o potrzeby chorych
i odzież innych braci powinni się starać […] zawsze z tym zastrzeżeniem, aby – jak powiedziano – nie przyjmowali pieniędzy lub rzeczy mających wartość pieniężną.
[…] Upominam również i zachęcam tych braci, aby ich słowa w kazaniach, jakie głoszą, były wypróbowane i czyste [...] na pożytek i zbudowanie ludu. Niech mówią mu o wadach
i cnotach, o karze i chwale słowami zwięzłymi.
Reguła św. Franciszka z Asyżu, [w:] Wiek V–XV w źródłach, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 2001, s. 117.
14. Św. Franciszek nakazywał członkom zakonu (0–1 p.)
A. głoszenie kazań zrozumiałych dla ludu.
B. prowadzenie dyskusji filozoficznych.
C. czytanie ksiąg.
D. przyjmowanie dóbr za pośrednictwem zastępcy.
15. Franciszkanom nie wolno było (0–1 p.)
A. spotykać się z osobami spoza klasztoru.
B. pracować fizycznie.
C. utrzymywać się z uprawy ziemi.
D. przyjmować od ludu pieniędzy ani darów.
16. Wyjaśnij, jakie znaczenie dla rozwoju ziem polskich miała kolonizacja na prawie niemieckim. (0–4 p.)
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
2 --> D
3 --> D
4 --> W radzie miejskiej zasiadali wyłącznie członkowie patrycjatu.
5 --> B
6 --> B
7 --> D
8 --> W średniowieczu działały w Europie tylko dwie uczelnie wyższe.
9 -->
lenno - majątek ziemski oddawany przez seniora do użytkowania poddanemu
senior - osoba nadająca wasalowi dobra ziemskie
system feudalny - układ zależności między lennikami seniorami w średniowiecznym społeczeństwie
10
a) trójpolówka
b) dwupolówka
c) metoda wypaleniskowa
11
--> strzeliste wieże
--> smukły charakter budowli
--> duże okna z witrażami
12
Od francuskiego słowa gotihique oznaczającego barbarzyński.
13.
a) Szymon Słupnik - pustelnik i asceta żyjący na przełomie IV i V w.
b) św. Franciszek z Asyżu - założyciel zakonu żebraczego
c) Roland - średniowieczny rycerz Karola Wielkiego, bohater pieśni i poematów
14 --> A
15 --> D
16
Dzięki sprowadzeniu do Polski niemieckich osadników, podniósł się w naszym kraju poziom rolnictwa. Niemcy posiadali lepsze narzędzia oraz metody uprawy ziem, dzięki czemu, Polacy mogli wiele się nauczyć i zwiększyć efektywność pracy na roli.