Question

Znajomość i rozumienie pojęć w kontekście ontogenezy i filogenezy ( adaptacja, adaptabilność, norma reakcji, norma adaptacji, genotyp, fenotyp, epigeneza ).
Pomocy :((((

Answer 1

Adaptacja to przystosowanie się organizmu do życia w nowych dla niego, trwale zmienionych warunkach środowiska.Jest cechą dziedziczną i wynikiem doboru naturalnego,zapisywana jest w genach i przekazywana potomstwu. Od zdolności adaptacyjnych zależy przetrwanie organizmu w nowych warunkach,szansa na reprodukcję(przykładem mogą być worki powietrzne i pióra u ptaków jako adaptacja do lotu,ptaki wywodzą się od gadów. Już niektóre z nich posiadały pióra,ale nie potrafiły latać,obecność tych elementów była preadaptacją do lotu dla późniejszej grupy ptaków,które z czasem opanowały powietrze. ) Adaptacja jest jednym z mechanizmów ewolucji.

Adaptabilność( przystosowawczość) - zdolność do fizjologicznego reagowania komórek, tkanek lub narządów organizmu na zmiany warunków jego środowiska wewnętrznego i zewnętrznego(przykładem może być u kobiet okres ciąży,kiedy to na skutek hormonów powstają gruczoły mleczne, u ssaków mechanizmem przystosowawczym może być też wydzielanie potu w podwyższonej temperaturze)

norma reakcji - można ją określić jako zmienność fenotypów(cech zewnętrznych,wyglądu) zdeterminowanych przez identyczne genotypy organizmów, które rozwijają się w innych środowiskach( przykładem są bliźnięta jednojajowe wychowujące się w różnych warunkach,jednakowe genetycznie,ale fenotypowo różne np.pod względem masy ciała,wzrostu. Inny przykład to sosna, nasiona pochodzące od tej samej rośliny,genetycznie jednakowe, w zależności od warunków środowiskowych dadzą inne pod względem wyglądu osobniki- inaczej będzie wyglądało drzewo w środku lasu,inaczej- na mało zadrzewionej polanie,inaczej -na górskim stoku)

Genotyp-to zespół genów danego osobnika warunkujących jego właściwości dziedziczne. Jest indywidualny dla każdego organizmu (wyjątek: bliźnięta jednojajowe,organizmy rozmnażające się bezpłciowo),wraz z czynnikami środowiska kształtuje fenotyp. Każdy gen występuje w 2 wersjach(są to allele) położonych w ściśle określonych miejscach na chromosomie homologicznym i odpowiada za daną cechę organizmu(np,barwa oka,włosów itp). W zależności od rodzaju genów,u organizmu wykształcają się określone cechy,które są dominujące( maskują ce ujawnienie się cechy determinowanej przez inny gen,w stosunku do niego recesywny) lub recesywne. Ustalając genotypy stosuje się symbole literowe dla danego genu. Dużą literą oznacza się gen dominujący,małą recesywny. W zależności od układu jaki tworzą allele tego samego genu,powstają określone cechy,a organizmy pod kątem genotypu określa się homozygotą( ma 2 takie same allele) lub heterozygotą (ma 2 różne allele) Np:
A-gen dominujący
a-gen recesywny
możliwe genotypy z tego zestawu genów:
AA -homozygota dominująca
Aa-heterozygota (ujawni się tu cecha uwarunkowana genem A)
aa-homozygota recesywna
( 1 cechę warunkują zawsze 2 allele,nigdy 1)

Fenotyp to zespół cech organizmu:
morfologicznych(zewnętrznych), fizjologicznych, życiowych,behawiorystycznych(zachowanie się), biologicznych, reakcji organizmu na zmiany zachodzące w środowisku. Fenotyp ukształtowany jest przez genotyp i warunki środowiska.

Epigeneza -pojęcie z zakresu w biologii rozwoju. Zakłada ono że organizm potomny w procesie embriogenezy(rozwoju zarodkowego) powstaje od nowa. Proces epigenezy polega na stopniowym różnicowaniu się komórek w trakcie rozwoju embrionalnego(od pojedynczej zapłodnionej komórki ulegającej podziałom po coraz to bardziej skomplikowane struktury,narządy,układy)

norma adaptacji- zakres możliwości przystosowawczych organizmu do nowych warunków środowiska,wynikających z jego cech dziedzicznych,fizjologii,anatomii,morfologii,odporności na czynniki zewnętrzne. Przekroczenie tej normy,będzie związane ze śmiercią organizmu ( co do tego pojęcia nie mam pewności... Tylko tak mi się wydaje,wyjaśnienie może być błędne,więc z góry przepraszam...)