Układ moczowy składa się z nerek – narządów wytwarzających mocz – oraz dróg wyprowadzających, do których należą: moczowody, pęcherz moczowy i cewka moczowa. Dalszą drogę przepływu moczu tworzą niektóre odcinki układu rozrodczego: u samców – przewód moczowo – płciowy, a u samic – przedsionek pochwy. Rola układu moczowego polega na: 1- usuwaniu szkodliwych produktów przemiany materii 2- usuwaniu nadmiaru soli mineralnych 3- regulowaniu ilości wody w organizmie Czynności układu moczowego uzupełniają w pewnym stopniu układ powłokowy.
BUDOWA NEREK. Nerki – lewa i prawa – leżą w jamie brzusznej w okolicy lędźwiowej, po obu stronach kręgosłupa. Prawa nerka w stosunku do lewej jest nieco wysunięta ku przodowi. Nerki u wszystkich gatunków zwierząt – z wyjątkiem lewej nerki u bydła – przylegają ściśle do mięśni leżących odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Lewa nerka u bydła jest zawieszona na długiej krezce, a jej położenie jest zmienne i zależy głównie od stopnia wypełnienia żwacza. Nerki wszystkich gatunków zwierząt domowych mają kształt zbliżony do nasienia fasoli; jedynie prawa nerka konia ma kształt trójkątny. Powierzchnia zewnętrzna nerek zwierząt domowych jest gładka, z wyjątkiem bydła, u którego jest pobrużdżona. Wielkość nerek u ssaków domowych jest proporcjonalna do wielkości ciała; masa ich u krowy i konia waha się od 500 do 700 g, u świni od 200 do 300 g. W każdej nerce rozróżnia się powierzchnię: dogrzbietową – skierowaną do lędźwi, i dobrzuszną – skierowaną do trzewi, oraz dwa brzegi: boczny – wypukły, i przyśrodkowy – wklęsły, na którym występuje wnęka nerkowa. Do powierzchni brzusznej nerek przylega otrzewna ścienna, przechodząca na ściany jamy brzusznej i przyczyniająca się przez to do umocowania nerek. Przez wnękę nerkową dochodzi do nerki tętnica nerkowa oraz nerwy, a wychodzi żyła i moczowód. Bezpośrednio na powierzchni nerek leży torebka włóknista, a na niej torebka tłuszczowa ( tłuszcz okołonerkowy ), która u zwierząt opasionych jest dość gruba. Na przekroju podłużnym nerki rozróżnia się leżącą obwodowo korę barwy ciemnoczerwonej, będącą częścią wyprowadzającą. Miąższ nerek tworzą kanaliki nerwowe i naczynia krwionośne, anatomicznie i czynnościowo ściśle ze sobą powiązane. W wytwarzaniu moczu bierze udział tylko początkowa część kanalików nerkowych, czyli nefrony, leżące w korze nerki. Początkową część nefronu nazywa się torebką kłębuszka i ma kształt dwuściennego kielicha. Obejmuje ona ściśle kłębuszek naczyniowy, będący gęstą siecią naczyń włosowatych i posiadający naczynia doprowadzające i odprowadzające. Ścianę torebki, przylegającą bezpośrednio do kłębuszka naczyniowego, nazywamy blaszką wewnętrzną. Między nią a zewnętrzną ścianą torebki, zwaną blaszką zewnętrzną, znajduje się szczelinowata jam, w której zbiera się tzw. mocz pierwotny
Układ moczowy składa się z nerek – narządów wytwarzających mocz – oraz dróg wyprowadzających, do których należą: moczowody, pęcherz moczowy i cewka moczowa. Dalszą drogę przepływu moczu tworzą niektóre odcinki układu rozrodczego: u samców – przewód moczowo – płciowy, a u samic – przedsionek pochwy.
Rola układu moczowego polega na:
1- usuwaniu szkodliwych produktów przemiany materii
2- usuwaniu nadmiaru soli mineralnych
3- regulowaniu ilości wody w organizmie
Czynności układu moczowego uzupełniają w pewnym stopniu układ powłokowy.
BUDOWA NEREK.
Nerki – lewa i prawa – leżą w jamie brzusznej w okolicy lędźwiowej, po obu stronach kręgosłupa. Prawa nerka w stosunku do lewej jest nieco wysunięta ku przodowi. Nerki u wszystkich gatunków zwierząt – z wyjątkiem lewej nerki u bydła – przylegają ściśle do mięśni leżących odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Lewa nerka u bydła jest zawieszona na długiej krezce, a jej położenie jest zmienne i zależy głównie od stopnia wypełnienia żwacza. Nerki wszystkich gatunków zwierząt domowych mają kształt zbliżony do nasienia fasoli; jedynie prawa nerka konia ma kształt trójkątny. Powierzchnia zewnętrzna nerek zwierząt domowych jest gładka, z wyjątkiem bydła, u którego jest pobrużdżona. Wielkość nerek u ssaków domowych jest proporcjonalna do wielkości ciała; masa ich u krowy i konia waha się od 500 do 700 g, u świni od 200 do 300 g.
W każdej nerce rozróżnia się powierzchnię: dogrzbietową – skierowaną do lędźwi, i dobrzuszną – skierowaną do trzewi, oraz dwa brzegi: boczny – wypukły, i przyśrodkowy – wklęsły, na którym występuje wnęka nerkowa.
Do powierzchni brzusznej nerek przylega otrzewna ścienna, przechodząca na ściany jamy brzusznej i przyczyniająca się przez to do umocowania nerek. Przez wnękę nerkową dochodzi do nerki tętnica nerkowa oraz nerwy, a wychodzi żyła i moczowód. Bezpośrednio na powierzchni nerek leży torebka włóknista, a na niej torebka tłuszczowa ( tłuszcz okołonerkowy ), która u zwierząt opasionych jest dość gruba.
Na przekroju podłużnym nerki rozróżnia się leżącą obwodowo korę barwy ciemnoczerwonej, będącą częścią wyprowadzającą. Miąższ nerek tworzą kanaliki nerwowe i naczynia krwionośne, anatomicznie i czynnościowo ściśle ze sobą powiązane. W wytwarzaniu moczu bierze udział tylko początkowa część kanalików nerkowych, czyli nefrony, leżące w korze nerki. Początkową część nefronu nazywa się torebką kłębuszka i ma kształt dwuściennego kielicha. Obejmuje ona ściśle kłębuszek naczyniowy, będący gęstą siecią naczyń włosowatych i posiadający naczynia doprowadzające i odprowadzające. Ścianę torebki, przylegającą bezpośrednio do kłębuszka naczyniowego, nazywamy blaszką wewnętrzną. Między nią a zewnętrzną ścianą torebki, zwaną blaszką zewnętrzną, znajduje się szczelinowata jam, w której zbiera się tzw. mocz pierwotny