Question

zasady pisowni: ch,h,ż,rz,ó,u,ń,ni

Answer 1

"Rz" piszemy, gdy: 
- w wyrazach wymienia się na "r", 
- Rz piszemy w zakończeniach wyrazów: -arz, -erz (mierz mistrz) 
- Rz piszemy po spółgłoskach: b, p, d, t, g, k, ch, j, w, 

Wyjątki: 
wyrazy: bukszpan, gżegżółka, kształt, kszyk (nazwa ptaka), piegża (nazwa ptaka), pszczoła, Pszczyna, pszenica, pszenżyto, 
w przymiotnikach zakończonych na: - szy, - ejszy, np.: lepszy, nowszy, najlepszy, najnowszy, ładniejszy, mocniejszy, najładniejszy, najmocniejszy. 


"Ż" piszemy, gdy: 
- wymienia się w innych formach tego samego wyrazu lub w innych wyrazach na: g, dz, h, z, ź, s 
- Ż piszemy w wyrazach zakończonych na: -aż, -eż 
- Ż piszemy po literach: l, ł, r, n, 


"U" piszemy:
- w zakończeniach rzeczowników: un, unek, uchna, uszka, uszek, uch, us, usia 
- U piszemy w czasownikach zakończonych na: uj ujesz uje 
- U piszemy w czasownikach typu: czuć, kuć, kłuć, pruć, snuć, np.: czuje, kuję, kłuję, pruję, snuję. 


"Ó" piszemy, gdy:
- wymienia się w innych formach tego samego wyrazu lub w innych wyrazach na: o, e, a
- Ó piszemy w wyrazach zakończonych na: -ów 
- Ó piszemy w wyrazach zakończonych na: -ówka 
Wyjątki: skuwka, wsuwka, zasuwka. 
- Ó piszemy w wyrazach zakończonych na: -ówna 
- Ó piszemy na początku wyrazów: ósemka, ósmy, ów, ówczesny, ówcześnie, ówdzie. 


"Ch" piszemy, gdy:
- wymienia się w innych formach tego samego wyrazu lub w innych wyrazach na: sz 
- Ch piszemy po literze s np.: schab, schody, wschód. 
- Ch piszemy na końcu wyrazów, np.: na drogach, orzech, zuch. 
Wyjątki: druh, Boh (nazwa rzeki). 


"H" piszemy, gdy:
- wymienia się w innych formach tego samego wyrazu lub w innych wyrazach na: g, ż, z, dz

Answer 2

Ch piszemy, gdy wymienia się w innych formach tego samego wyrazu lub w innych wyrazach na: sz

np.: 
 
mucha - muszka,
wydmuchać - wydmuszka,
trochę - troszkę,

Ch piszemy po literze s np.: schab, schody, wschód.

Ch piszemy na końcu wyrazów, np.: na drogach, orzech, zuch.

Wyjątki: druh, Boh (nazwa rzeki).

H piszemy, gdy wymienia się w innych formach tego samego wyrazu lub w innych wyrazach na: g, ż, z, dz,

np.: 
 
wahać się - waga,
druh - drużyna,
błahy - błazen

Rz piszemy, gdy w wyrazach wymienia się na r, np.: 
 
rowerzysta - rower,
na komputerze - komputer,
dworzec - dworca.
 

Rz piszemy w zakończeniach wyrazów:

arz erz mierz mistrz

np.: 
 
bramkarz, pisarz,
harcerz, rycerz,
ciśnieniomierz, Sandomierz,
burmistrz, zegarmistrz.
 

Rz piszemy po spółgłoskach: b, p, d, t, g, k, ch, j, w, np.: 
 
brzeg, brzoza,
przebój, sprzedawca,
drzewo, modrzew,
trzeba, patrzeć,
grzyb, pielgrzym,
chrzan, chrząszcz,
spojrzeć, ujrzeć,
wrzesień, wrzeciono.

Wyjątki:

wyrazy: bukszpan, gżegżółka, kształt, kszyk (nazwa ptaka), piegża (nazwa ptaka), pszczoła, Pszczyna, pszenica, pszenżyto, w przymiotnikach zakończonych na: - szy, - ejszy, np.: lepszy, nowszy, najlepszy, najnowszy, ładniejszy, mocniejszy, najładniejszy, najmocniejszy.

Ż piszemy, gdy wymienia się w innych formach tego samego wyrazu lub w innych wyrazach na: g, dz, h, z, ź, s

np.: 
 
książka - księga,
wstążka - wstęga,
 
mosiężny - mosiądz,
pieniążek - pieniądz,
 
drużyna - druh,
watażka - wataha,
 
każę (coś zrobić) - kazać,
mażę (po czymś) - mazać,
 
przerażenie - przerazić,
zamrażać - mroźny, mróz,
 
bliżej - blisko,
niżej - nisko.
 

Ż piszemy w wyrazach zakończonych na: - aż, - eż

np.: 
 
pejzaż, witraż, młodzież, odzież. 
 
Ż piszemy po literach: l, ł, r, n,

np.: 
 
lżej, ulżyć,
małże, małżeństwo,
rżysko, rżenie,
rewanż, oranżada.


 

U piszemy w zakończeniach rzeczowników:

un unek uchna uszka uszek uch us usia

zwiastun, podaruek, córuchna, staruszka, łańcuszek, maluch, raptus, mamusia.

U piszemy w czasownikach zakończonych na:

uj ujesz uje

np.: maluję, malujesz, maluje, wędruję, wędrujesz, wędruje.

U piszemy w czasownikach typu: czuć, kuć, kłuć, pruć, snuć, np.: czuje, kuję, kłuję pruję, snuję.

Ó piszemy, gdy wymienia się w innych formach tego samego wyrazu lub w innych wyrazach na: o, e, a

np.: 
 
stół - stoły
wiózł - wiozę
trójka - troje 
 
przyjaciółka - przyjaciel
niósł - niesie
siódmy - siedem 
 
skrót - skracać
mówić - mawiać
powtórzyć - powtarzać

Ó piszemy w wyrazach zakończonych na: - ów, np.: 
 
Julianów
Tarłów
Opatów
z lasów
chłopców

Ó piszemy w wyrazach zakończonych na: - ówka, np.: 
 
łamigłówka
pocztówka
złotówka 
 
Wyjątki: skuwka, wsuwka, zasuwka.

Ó piszemy w wyrazach zakończonych na: - ówna, np.: 
 
Nowakówna
Kucówna

Ó piszemy na początku wyrazów: ósemka, ósmy, ów, ówczesny, ówcześnie,ówdzie.