Zapoznaj się z poniższymi tekstami źródłowymi i odpowiedz na następujące zadania:
*Przedstaw rolę prasy i organizacji polskich w walce z germanizacją i rusyfikacją.
*Na czym polegały różnice w walce o utrzymanie polskości między terenem ziemi polskich zaboru pruskiego a Królestwem Polskim?
Tekst źródłowy 1 Z dziejów Towarzystwa Czytelni Ludowych
(…) W tej to myśli (dla obrony języka ojczystego), na wezwanie pp. Fr. Dobrowolskiego, ówczesnego redaktora “Dziennika Poznańskiego”, sędziego M. Łyskowskiego i posła dr. Wł. Niegolewskiego, a pod przewodnictwem p. Wł. Bentkowskiego, odbyło się w Poznaniu dnia 11 listopada 1880 r. zgromadzenie, na którym założono Towarzystwo Czytelni Ludowych. Towarzystwo to (…) wytknęło sobie za cel szerzenie pożytecznych, religijne uczucia ludu podnoszących i pouczających książek polskich oraz zakładanie biblioteczek ludowych. (…)
Jak potrzebne było takie towarzystwo, jak ono wnikało w całe masy ludu naszego, dowodzi zapewne najlepiej ta okoliczność, że zaraz w pierwszym roku założono 150 biblioteczek, a rozszerzono około 30 tys. Książek, między nimi 20 tys. elementarzy polskich.
Tekst źródłowy 2 Fragment ze wspomnień “Promyka”
(…) Widząc, że nie ma co czekać na systematyczny podział pracy z innymi, wziąłem się sam do tego, co uważałem za jeden z działów najważniejszych, a zupełnie po chwilowej próbie przed powstaniem 1863 r. opuszczonym.
W roku 1874 korzystając z pobytu na wsi, namalowałem, na ścianie jednego budynku, widocznej dla przechodzących z daleka, główne początki nauki czytania, aby wszyscy mieli je przed oczyma i uczyli się jedni od drugich.
To było początkiem elementarza ściennego, który następnie w tymże roku ułożyłem i wydałem, aby wszystkie wioski i chaty zaopatrzyć się w niego mogły. (…)
Elementarz ścienny okazał się niedogodnym do rozsyłania przez pocztę; przy tym nie można było w nim rozwinąć całej nauki czytania i ułatwić jej należycie; więc obmyśliłem i wydałem wkrótce “Elementarz, na którym nauczysz czytać w 5 lub 8 tygodni”.
Chociaż władze nie przyjęły go do użytku szkolnego, w domowym nauczaniu jednak po wsiach szybo się przyjął i rozeszło się go dotąd 525 000 egz., z pewnością więc tulu ludzi nauczyło się na nim czytać (…)
*Przedstaw rolę prasy i organizacji polskich w walce z germanizacją i rusyfikacją.
*Na czym polegały różnice w walce o utrzymanie polskości między terenem ziemi polskich zaboru pruskiego a Królestwem Polskim?
Tekst źródłowy 1 Z dziejów Towarzystwa Czytelni Ludowych
(…) W tej to myśli (dla obrony języka ojczystego), na wezwanie pp. Fr. Dobrowolskiego, ówczesnego redaktora “Dziennika Poznańskiego”, sędziego M. Łyskowskiego i posła dr. Wł. Niegolewskiego, a pod przewodnictwem p. Wł. Bentkowskiego, odbyło się w Poznaniu dnia 11 listopada 1880 r. zgromadzenie, na którym założono Towarzystwo Czytelni Ludowych. Towarzystwo to (…) wytknęło sobie za cel szerzenie pożytecznych, religijne uczucia ludu podnoszących i pouczających książek polskich oraz zakładanie biblioteczek ludowych. (…)
Jak potrzebne było takie towarzystwo, jak ono wnikało w całe masy ludu naszego, dowodzi zapewne najlepiej ta okoliczność, że zaraz w pierwszym roku założono 150 biblioteczek, a rozszerzono około 30 tys. Książek, między nimi 20 tys. elementarzy polskich.
Tekst źródłowy 2 Fragment ze wspomnień “Promyka”
(…) Widząc, że nie ma co czekać na systematyczny podział pracy z innymi, wziąłem się sam do tego, co uważałem za jeden z działów najważniejszych, a zupełnie po chwilowej próbie przed powstaniem 1863 r. opuszczonym.
W roku 1874 korzystając z pobytu na wsi, namalowałem, na ścianie jednego budynku, widocznej dla przechodzących z daleka, główne początki nauki czytania, aby wszyscy mieli je przed oczyma i uczyli się jedni od drugich.
To było początkiem elementarza ściennego, który następnie w tymże roku ułożyłem i wydałem, aby wszystkie wioski i chaty zaopatrzyć się w niego mogły. (…)
Elementarz ścienny okazał się niedogodnym do rozsyłania przez pocztę; przy tym nie można było w nim rozwinąć całej nauki czytania i ułatwić jej należycie; więc obmyśliłem i wydałem wkrótce “Elementarz, na którym nauczysz czytać w 5 lub 8 tygodni”.
Chociaż władze nie przyjęły go do użytku szkolnego, w domowym nauczaniu jednak po wsiach szybo się przyjął i rozeszło się go dotąd 525 000 egz., z pewnością więc tulu ludzi nauczyło się na nim czytać (…)