Question

Zagadnienia Elementy sieci rzecznej, systemu rzecznego • Znajomość rzek polskich (większe dopływy Wisły i Odry) 1 • Sposoby zapobiegania powodziom Charakterystyka morza Bałtyckiego (głębokość, temperatura i zasolenie) • Działalność budująca i niszcząca morza • Rodzaje wybrzeży • Typy gleb w Polsce i ich występowanie • Rozpoznawanie gleb na podstawie profilu glebowego • Rodzaje lasów i ich zkład gatunkowy • Lesistość polski • Formy ochrony przyrody • Rozmieszczenie parków narodowych w polsce​

Answer 1

Verified answer

Elementy sieci rzecznej i systemu rzecznego - zagadnienia.

Większe dopływy Wisły:

• Nida,
• Narew,
• Raba,
• Kamienna,
• Dunajec,
• Wkra,
• Pilica,
• Bzura,
• Brda,
• San,
• Wieprz,
• Wisłoka.

Większe dopływy Odry:

• Nysa Kłodzka,
• Nysa Łużycka,
• Bystrzyca,
• Ślęża,
• Bóbr,
• Widawa,
• Barycz,
• Mała Panew.

Sposoby zapobiegania powodziom:

• regulowanie koryt rzecznych,
• tworzenie wałów przeciwpowodziowych,
• ograniczenie wykorzystania obszarów zalewowych,
• budowanie sztucznych zbiorników wodnych (np. jezior zaporowych).

Charakterystyka Morza Bałtyckiego:

• Dostęp do Morza Bałtyckiego ma 9 państw - Polska, Niemcy, Rosja, Litwa, Łotwa, Estonia, Dania, Finlandia i Szwecja,
• Morze Bałtyckie zaliczane jest do mórz wewnątrzkontynentalnych (położonych wewnątrz danego kontynentu), o niewielkiej głębokości i powierzchni,
• głębokość Morza Bałtyckiego wynosi średnio 52,3m - najgłębszy jest basen Gotlandzki, sięgający 459m (Głębia Landsori),
• średnie zasolenie morza wynosi 7‰, od 2 do 20‰ w północnej części morza,
• temperatura morza w lecie wynosi od 11 do 26°C, zaś w zimie od 2 do 4°C.

Działalność budująca i niszcząca morza:

Działalność budującą morza nazywamy działalnością akumulacyjną - materiał zebrany przez wody morskie osadzany jest na wybrzeżu, wskutek czego powstają:

• plaża,
• wał brzegowy,
• mielizna (rewa) - piaszczysty wał, równoległy do wybrzeża, powstający w pobliżu brzegu,
• lido - wał zbudowany z piachu, który może wystawać ponad wody morskie.

Działalność niszczącą morza nazywamy działalnością erozyjną. Wskutek procesów abrazji (ścieraniu materiału skalnego przez fale morskie) powstaje klif.

Rodzaje wybrzeży:

• wybrzeże fiordowe, np. wybrzeże Norwegii - powstałe wskutek zalania przez morze dolin polodowcowych;
• wybrzeże szkierowe - np. wybrzeże Szwecji - powstałe wskutek zalania przez może rzeźby polodowcowej z wyraźnymi, skalnymi pagórkami,
• wybrzeże riasowe - np. wybrzeże Irlandii - powstałe wskutek zalania dolin górskich, mających prostopadły do linii brzegowej przebieg,
• wybrzeże limanowe - np. wybrzeże Ukrainy - powstałe wskutek zalania dolin rzecznych, poodcinanych mierzejami;
• wybrzeże zalewowe - np. wybrzeże Polski - powstałe wskutek częściowego odcięcia się zatoki/zbiornika od głębokiego morza,
• wybrzeże dalmatyńskie - np. wybrzeże Chorwacji - powstałe wskutek zalania grzbietów górskich, wystających ponad powierzchnię wody, biegnących równolegle do linii brzegowej,
• wybrzeże lagunowe - np. wybrzeże Włoch - powstałe wskutek usypania lido.

Typy gleb w Polsce i ich występowanie:

W Polsce występują gleby charakterystyczne dla strefy klimatów umiarkowanych oraz gleby astrefowe, jak mady czy gleby górskie.

Gleby strefowe:

• czarnoziemy - wytworzone z lessów lub utworów lessowatych - Wyżyna Lubelska, Roztocze, Wyżyna Kielecka, Przedgórze Sudeckie,
• czarne ziemie - wytworzone z pyłów, iłów, glin lub piasków - Pojezierze Wielkopolskie, Nizina Śląska,
• gleby brunatne, bielice, gleby płowe - wytworzone z piasków, iłów, glin i pyłów - terytorium całego kraju, z wyjątkiem obszarów górskich.

Gleby astrefowe:

• mady - doliny Wisły, Odry, Baryczy, Warty, Prosny, Bugu;
• gleby górskie - Karpaty, Sudety.

Rozpoznawanie gleb na podstawie profilu glebowego:

Profil glebowy określa nam głębokość poziomów - ściółki, poziomu próchniczego, poziomu wmywania, poziomu wymywania, zwietrzeliny skały macierzystej oraz skały macierzystej.

Im większy poziom próchniczy, tym gleba jest żyźniejsza.

Rodzaje lasów i ich skład gatunkowy:

• grądy - graby, dęby;
• olsy - olsza czarna,
• łęgi - topola, olcha, wierzba, jesion, dąb szypułkowy,
• lasy iglaste (bory) - sosna (bór sosnowy), świerk (bór świerkowy), jodła (bór jodłowy),
• lasy mieszane - sosna, świerk, dąb szypułkowy, buk, modrzew.

Lesistość Polski:

W Polsce lesistość wynosi ok. 31% i stopniowo wzrasta - jest to porównywalne ze średnią lesistości w Europie, która przyjmuje wartość 33%.

Sama lesistość zaś oznacza liczbę lasów w przeliczeniu na ogólną powierzchnię danego terytorium.

Formy ochrony przyrody:

• parki narodowe,
• parki krajobrazowe,
• rezerwaty przyrody,
• pomniki przyrody,
• obszary chronionego krajobrazu,
• obszary Natura 2000.

Rozmieszczenie parków narodowych w Polsce:

- w Polsce występują 23 parki narodowe, ukazane na mapie w załączniku.