ZADANIE NUMER 3 NIE JEST DO ROZWIĄZANIA TYLKO DO POMOCY, ABY ZROBIĆ ZADANIE NUMER 4.
1. Przypomnij sobie wiadomości na temat podmiotu. Jak nazywamy zdania, w których występuje orzeczenie, ale brak jest podmiotu (także domyślnego)?
2. Przyjrzyj się podanym niżej wypowiedziom. Podkreśl zdania bezpodmiotowe. Z pozostałych zdań wypisz podmioty.
a) Dzisiaj dzień jest ponury i dżdżysty.
Dzisiaj jest ponuro i dżdżyście.
b) Babcia narzeka na ból w plecach.
Babcię boli w plecach.
c) Coraz wcześniej robi się ciemno.
Zmrok zapada coraz wcześniej.
d) Od nadmiaru zajęć mam zawroty głowy.
Od nadmiaru zajęć kręci mi się w głowie.
e) Zależy mi na twojej przyjaźni.
Chciałbym się z tobą przyjaźnić.
3. Podkreśl zdania nadrzędne. Postaw pytania. Czy w zdaniach nadrzędnych możesz wskazać podmioty? Jakiego rodzaju zdania podrzędne tu występują? (TEGO ĆWIECZENIA NIE TRZEBA ROBIĆ, ALE BĘDZIE ONO POTRZEBNE DO KOLEJNEGO ZADANIA).
a) Ucieszyło mnie, że znalazłaś dobrą pracę.
b) Kto umie marzyć, ten żyje ciekawiej.
c) Zdaje się, że ktoś dzwoni do drzwi.
d) Kusiło go, żeby zrobić psikusa koledze.
e) Ten się śmieje, kto się śmieje ostatni.
f) Okazało się, że w bibliotece jest wiele książek z tej dziedziny.
g) Można było przewidzieć, kto się o tym dowie pierwszy.
h) Kto zwycięży smoka, ten dostanie królewnę za żonę.
i) Przyszło nam do głowy, jak możemy pokonać konkurencję.
j) Kto ma czas, niech zostanie po lekcjach.
4. Na podstawie poprzedniego ćwiczenia wyciągnij wniosek, jaką funkcję pełni w wypowiedzeniu złożonym zdanie podrzędne podmiotowe. Zapisz go.
5. Nazwij podane zdania. W tym celu podkreśl zdanie nadrzędne, postaw pytanie.
a) Strzelec przysiągł ukochanej, że b edzie jej wierny po wsze czasy.
b) Rychło jednak zapomniał o tym, co obiecał.
c) Wystarczyło, że zaczęła go kusić tajemnicza nimfa z jeziora.
d) Kto przysięgę naruszy, ten zostanie srogo ukarany.
e) Nikt nie wie, kim była tajemnicza dziewczyna.
f) Dawniej na Litwie i Białorusi wierzono, że żyjący mogą pomóc zmarłym uzyskać zbawienie.
g) Duchy dzieci proszą zebranych z okazji Dziadów ludzi, aby dali im dwa ziarnka gorczycy.
h) ,,Kto nie zaznał goryczy ni razu, ten nie dozna słodyczy w niebie".
i) ,,Kto nie był ni razu człowiekiem, temu człowiek nic nie pomoże".
j) ,,Kto nie dotknął ziemi ni razu, ten nigdy nie może być w niebie".
1. Podmiot to część zdania, która oznacza wykonawcę czynności.
Wyrózniamy 4 rodzaje podmiotów:
a) gramatyczny- wyrażóny w mianowniku
b) domyśłny- zawarty w końcówce orzeczenie
c) szeregowy- składający się z kilku wyrazów
d) logiczny- wyrażony w dopełniaczu
Zdanie, gdzie występuje orzeczenie a nie ma podmiotu nazywamy zdaniem bezpodmiotowym
2.
a) Dzisiaj dzień jest ponury i dżdżysty. podmiot to dzień
Dzisiaj jest ponuro i dżdżyście.
b) Babcia narzeka na ból w plecach. podmiot to babcia
Babcię boli w plecach.
c) Coraz wcześniej robi się ciemno.
Zmrok zapada coraz wcześniej. podmiot to zmrok
d) Od nadmiaru zajęć mam zawroty głowy. podmiot to ja
Od nadmiaru zajęć kręci mi się w głowie. podmiot to mi
e) Zależy mi na twojej przyjaźni.
Chciałbym się z tobą przyjaźnić. podmiot to ja
4.
Zdanie podrzędnie złożone podmiotowe rozwijają treść podmiotu zdanie nadrzędnego.
5.
a) Strzelec przysiągł ukochanej, że bedzie jej wierny po wsze czasy. zdanie porzędnie złożone podmiotowe pytanie co?
b) Rychło jednak zapomniał o tym, co obiecał. zdanie podrzędnie złożone dopełnieniowe pytanie: o czym?
c) Wystarczyło, że zaczęła go kusić tajemnicza nimfa z jeziora. zdanie porzędnie złożone podmiotowe pytanie co?
d) Kto przysięgę naruszy, ten zostanie srogo ukarany. zdanie porzędnie złożone podmiotowe pytanie kto?
e) Nikt nie wie, kim była tajemnicza dziewczyna. zdanie podrzędnie złożone dopełnieniowe pytanie: czego?
f) Dawniej na Litwie i Białorusi wierzono, że żyjący mogą pomóc zmarłym uzyskać zbawienie. zdanie porzędnie złożone dopełnieniowe pytanie w co?
g) Duchy dzieci proszą zebranych z okazji Dziadów ludzi, aby dali im dwa ziarnka gorczycy.
zdanie podrzędnie złożone dopełnieniowe pytanie: o co?
h) ,,Kto nie zaznał goryczy ni razu, ten nie dozna słodyczy w niebie". zdanie porzędnie złożone podmiotowe pytanie kto?
i) ,,Kto nie był ni razu człowiekiem, temu człowiek nic nie pomoże". zdanie porzędnie złożone podmiotowe pytanie kto?
j) ,,Kto nie dotknął ziemi ni razu, ten nigdy nie może być w niebie". zdanie porzędnie złożone podmiotowe pytanie kto?