Wojna domowa w angli (XVI/XVIIw.) Krótko, najważniejsze informacje na sprawdzian.
zielonamucia
1. Przyczyny rewolucji: - kształtowanie się kapitalizmu - antagonizmy między klasami społecznymi - rozwój handlu zamorskiego -> potrzeba zwiększenia produkcji - hamowanie kapitalizmu przez arystokrację - utrudnienia w tworzeniu ogólnokrajowego rynku wewnętrznego - obrona feudalizmu - opłaty i cła wewnętrzne dla kupców - konflikty anglikanów i protestantów - purytaniści ? antyfeudalna siła, chęć wprowadzenia republiki - chęć wprowadzenia reform na drodze parlamentarnej - rządy Stuartów: * zwolennicy absolutyzmu * niefortunna polityka zagraniczna * straty polityczne i gospodarcze * zaostrzenie polityki fiskalnej z powodu braku pieniędzy * 1628r. ? Petycja o prawo: przymus zgody parlamentu na zwiększanie podatków krytyka bezprawnych aresztowań, działalności sądów wojennych krytyka kwaterowania wojsk w dobrach prywatnych * rozwiązanie parlamentu * ściąganie podatków
2. Rewolucja w Anglii: - protesty drobnej szlachty i mieszczaństwa - 1604r. ? zwołanie parlamentu przez króla, następnie jego rozwiązanie; wybuch powstania w Szkocji - wznowienie rozmów z parlamentem przez króla - 1641r. ? Wielkie napomnienie (program burżuazji angielskiej) * wyliczenie królowi przekroczeń prawa * żądanie pozbawienia biskupów prawa do zasiadania w Izbie Lordów * zatwierdzanie nominacji ministrów przez Izbę Gmin * kontrola finansów - opozycja purytańska ? John Pym, Oliver Cromwell - rozłam wśród parlamentarzystów na dwie grupy: * poprzestanie na Wielkim napomnieniu * chęć ograniczenia roli monarchy - próba wykorzystania kryzysu przez króla ? aresztowania opozycjonistów - bunt na wieść o próbie zamachu - ucieczka króla z Londynu - 1642-1648r. ? wojna domowa * początkowe sukcesy króla * organizacja armii (średnia szlachta, mieszczaństwo, chłopstwo) * 1645r. ? bitwa pod Naseby, rozbicie armii królewskiej, ucieczka Karola I do Szkocji - próby porozumienia z królem - przeprowadzenie czystki w Izbie Gmin przez Cromwella - pojmanie króla przez Cromwella - 1649r. ? skazanie króla na śmierć - zniesienie monarchii, likwidacja Izby Lordów - zerwanie stosunków Szkocji z Anglią - Karol II na tronie szkockim - ruch lewellerów * żądanie powszechnego prawa wyborczego * równość wobec prawa - diggerzy ? ubogie chłopstwo * podział ziemi między bezrolnych chłopów * zakładanie wspólnot wiejskich - rozgromienie ugrupowań i pacyfikacja Irlandii i Szkocji przez Cromwella - 1650r. ? wspólnota trzech dawnych królestw wyspiarskich ? polityczny fundament W. Brytanii
3. Dyktatura Cromwella: - 1650-1651r. ? Akty nawigacyjne * zakaz handlu z koloniami angielskimi bez zgody rządu * wykluczenie pośrednictwa w kontaktach handlowych Anglii z innymi krajami * obce towary przywożone wyłącznie na statkach angielskich i z angielską załogą lub na statkach kraju, z którego pochodzi towar - 1653r. ? przyjęcie tytułu lorda protektora przez Cromwella - armia podporą władzy - zmuszenie Holandii do uznania aktów nawigacyjnych - 1658r. ? śmierć Olivera Cromwella, Ryszard Cromwell lordem protektorem - zezwolenie na wybory do parlamentu ? osiągnięty cel rewolucji - rozmowy z Karolem II, żądania: * amnestia dla rewolucjonistów * tolerancja religijna * pozostawienie właścicielom rozdanej wcześniej ziemi - 1660r. ? kres rewolucji, tron dla Karola II - brak rezygnacji z absolutystycznych projektów - 1679r. ? groźba wskrzeszenia rewolucji, zatwierdzenie Habeas Corpus Act * zakaz aresztowań bez nakazu sądu * przymus zwolnienia z aresztu po 24 godzinach, jeśli nie przedstawiono zarzutów - 1685r. ? Jakub II na tronie angielskim - lekceważenie obowiązujących ustaw, uruchomienie opozycji - 1688r. ? bezkrwawy przewrót, powierzenie tronu Wilhelmowi Orańskiemu - 1689r. ? wydanie Deklaracji praw ? spełnienie celów angielskiej rewolucji * władza należąca do parlamentu * partia torysów ? reprezentacja arystokracji * partia wigów ? reprezentacja burżuazji * władza królewska pod kontrolą parlamentu * Anglia pierwszą na świecie monarchią parlamentarną * anglikanizm religia panującą * pozbawienie katolików możliwości obejmowania urzędów państwowych
- kształtowanie się kapitalizmu
- antagonizmy między klasami społecznymi
- rozwój handlu zamorskiego -> potrzeba zwiększenia produkcji
- hamowanie kapitalizmu przez arystokrację
- utrudnienia w tworzeniu ogólnokrajowego rynku wewnętrznego
- obrona feudalizmu
- opłaty i cła wewnętrzne dla kupców
- konflikty anglikanów i protestantów
- purytaniści ? antyfeudalna siła, chęć wprowadzenia republiki
- chęć wprowadzenia reform na drodze parlamentarnej
- rządy Stuartów:
* zwolennicy absolutyzmu
* niefortunna polityka zagraniczna
* straty polityczne i gospodarcze
* zaostrzenie polityki fiskalnej z powodu braku pieniędzy
* 1628r. ? Petycja o prawo:
przymus zgody parlamentu na zwiększanie podatków
krytyka bezprawnych aresztowań, działalności sądów wojennych
krytyka kwaterowania wojsk w dobrach prywatnych
* rozwiązanie parlamentu
* ściąganie podatków
2. Rewolucja w Anglii:
- protesty drobnej szlachty i mieszczaństwa
- 1604r. ? zwołanie parlamentu przez króla, następnie jego rozwiązanie; wybuch powstania w Szkocji
- wznowienie rozmów z parlamentem przez króla
- 1641r. ? Wielkie napomnienie (program burżuazji angielskiej)
* wyliczenie królowi przekroczeń prawa
* żądanie pozbawienia biskupów prawa do zasiadania w Izbie Lordów
* zatwierdzanie nominacji ministrów przez Izbę Gmin
* kontrola finansów
- opozycja purytańska ? John Pym, Oliver Cromwell
- rozłam wśród parlamentarzystów na dwie grupy:
* poprzestanie na Wielkim napomnieniu
* chęć ograniczenia roli monarchy
- próba wykorzystania kryzysu przez króla ? aresztowania opozycjonistów
- bunt na wieść o próbie zamachu
- ucieczka króla z Londynu
- 1642-1648r. ? wojna domowa
* początkowe sukcesy króla
* organizacja armii (średnia szlachta, mieszczaństwo, chłopstwo)
* 1645r. ? bitwa pod Naseby, rozbicie armii królewskiej, ucieczka Karola I do Szkocji
- próby porozumienia z królem
- przeprowadzenie czystki w Izbie Gmin przez Cromwella
- pojmanie króla przez Cromwella
- 1649r. ? skazanie króla na śmierć
- zniesienie monarchii, likwidacja Izby Lordów
- zerwanie stosunków Szkocji z Anglią
- Karol II na tronie szkockim
- ruch lewellerów
* żądanie powszechnego prawa wyborczego
* równość wobec prawa
- diggerzy ? ubogie chłopstwo
* podział ziemi między bezrolnych chłopów
* zakładanie wspólnot wiejskich
- rozgromienie ugrupowań i pacyfikacja Irlandii i Szkocji przez Cromwella
- 1650r. ? wspólnota trzech dawnych królestw wyspiarskich ? polityczny fundament W. Brytanii
3. Dyktatura Cromwella:
- 1650-1651r. ? Akty nawigacyjne
* zakaz handlu z koloniami angielskimi bez zgody rządu
* wykluczenie pośrednictwa w kontaktach handlowych Anglii z innymi krajami
* obce towary przywożone wyłącznie na statkach angielskich i z angielską załogą lub na statkach kraju, z którego pochodzi towar
- 1653r. ? przyjęcie tytułu lorda protektora przez Cromwella
- armia podporą władzy
- zmuszenie Holandii do uznania aktów nawigacyjnych
- 1658r. ? śmierć Olivera Cromwella, Ryszard Cromwell lordem protektorem
- zezwolenie na wybory do parlamentu ? osiągnięty cel rewolucji
- rozmowy z Karolem II, żądania:
* amnestia dla rewolucjonistów
* tolerancja religijna
* pozostawienie właścicielom rozdanej wcześniej ziemi
- 1660r. ? kres rewolucji, tron dla Karola II
- brak rezygnacji z absolutystycznych projektów
- 1679r. ? groźba wskrzeszenia rewolucji, zatwierdzenie Habeas Corpus Act
* zakaz aresztowań bez nakazu sądu
* przymus zwolnienia z aresztu po 24 godzinach, jeśli nie przedstawiono zarzutów
- 1685r. ? Jakub II na tronie angielskim
- lekceważenie obowiązujących ustaw, uruchomienie opozycji
- 1688r. ? bezkrwawy przewrót, powierzenie tronu Wilhelmowi Orańskiemu
- 1689r. ? wydanie Deklaracji praw ? spełnienie celów angielskiej rewolucji
* władza należąca do parlamentu
* partia torysów ? reprezentacja arystokracji
* partia wigów ? reprezentacja burżuazji
* władza królewska pod kontrolą parlamentu
* Anglia pierwszą na świecie monarchią parlamentarną
* anglikanizm religia panującą
* pozbawienie katolików możliwości obejmowania urzędów państwowych