Question

Wypisz urzędy centralne i terytorialne W RP (szlacheckiej).

Dziękuje za pomoc. Daje naj ;)))

Answer 1

URZĘDY - RZECZPOSPOLITA SZLACHECKA
Urzędy centralne
Ministrami nazwano dygnitarzy koronnych i nadwornych, którzy weszli do senatu:
* marszałek wielki koronny
* marszałek nadworny koronny
* kanclerz koronny
* podkanclerzy koronny
* podskarbi koronny
→ analogiczne urzędy w Wielkim Księstwie Litewskim
1) Marszałek Wielki Koronny
jak poprzednio
od poł. XVI w. w czasie obrad sejmu odczytywano artykuły marszałkowskie (przepisy karne ogłaszane przez marszałek, regulujące bezpieczeństwo w miejscu sejmowania)
dysponował strażą marszałkowską
2) Marszałek nadworny koronny → zastępca w/w.
3) Kanclerz koronny i podkanclerzy koronny
nadal szerokie kompetencje w zakresie spraw wewnętrznych i zagranicznych
od 1504 r obowiązek badania czy akty z królewskiej kancelarii są zgodne z prawem
od XVI w. – tylko jeden z nich może być duchownym
kancelaria prowadziła księgi kanclerskie i podkanclerskie (metryka koronna) → analogicznie na Litwie.
polityka zagraniczna w stosunku do zachodu – kanclerz koronny, w stosunku do wschodu – kanclerz litewski.
przewodniczyli sądom asesorskim.
4) Podskarbi koronny i nadworny
zarząd skarbem królewskim
Nadworny – zastępca w/w i administrował wydatkami na potrzeby króla i dworu
kontrolowani przez sejm
5) Hetman Wielki Koronny (pod koniec XV w)
dowódca wojsk stałych zaciężnych z ramienia króla
Hetman polny – zastępca
regimentarz – gdy zabrakło hetmanów, tymczasowy zastępca
dożywotnio
artykuły hetmańskie – przepisy wojskowo-sądowe
w czasie wojny mógł karać śmiercią, nagradzać, przedstawiać do nobilitacji
mógł utrzymywać swoich rezydentów w Stambule, Bakczyseraju, Jassach i Bukareszcie → wpływ na politykę zagraniczną w stosunku do Turcji, Krymu, Mołdawii, Wołoszczyzny.
wpływ na politykę wewnętrzną, gdyż szlachta nie traciła urzędów po zaciągnięciu się do wojska
choć formalnie nie wchodzili do senatu, to hetman wielki w nim zasiadał, gdyż przeważnie łączył swój urząd z urzędem wojewody lub kasztelana
6) Referendarz (od XVI w.)
jeden duchowny, drugi świecki
prowadzili sprawy w sądach królewskich
od 1506 r. uczestniczyli w senacie z głosem doradczym