1Między częściami zdań pojedynczych i złożonych współrzędnie przeciwstawnych ze spójnikami: a, ale, lecz, jednak, zaś, natomiast, atoli, wszelako, wszakże, np. Był zaniedbany, ale przystojny; Nie mówił wiele, lecz wszystkich obserwował; 2 W zdaniach pojedynczych i złożonych współrzędnie wynikowych ze spójnikami więc, zatem, tedy, to, toteż, np. Kupiła mięso świeże, więc na pewno smaczne, Nie miał wątpliwości, zatem mógł podjąć decyzję; 3W zdaniach pojedynczych i złożonych współrzędnie synonimicznych ze spójnikami czyli, to, np. To był Marek, czyli jego brat; Był przebiegły, to znaczy umiał sobie w życiu poradzić; 4 W zdaniach złożonych współrzędnie, w których zdania składowe są połączone bez spójnika, np. Nie miał wyjścia, zabrał rzeczy, wyszedł z sali i poszedł na pociąg;
5W zdaniach złożonych niewspółrzędnie między częścią podrzędną a nadrzędną, np. Jeśli to zrobisz, nie unikniesz kary.
6W wyliczeniach przed każdym kolejnym wyrazem, np. Uwielbiam sport, literaturę, informatykę, podróże;
7Po wyrazach i wyrażeniach modalnych, stojących przed zdaniem, takich jak z drugiej strony, w rezultacie, co więcej, na szczęście, oczywiście, przypuszczalnie, przypadkowo, jakkolwiek, zresztą, niezależnie, jeśli są komentarzem do zdania, które rozpoczynają, np. W rezultacie, każdy z nich miał rację; Co więcej, nikt nie mógł dowieść, że pracodawca kłamie;
8 Po słowach wyrażających okrzyki i wykrzyknienia, np. ach, hej, halo, och, np. Ach, co to był za ślub!
Przecinka nie stawiamy: 1w zdaniach pojedynczych i złożonych współrzędnie łącznych ze spójnikami i, a, np. Adam i Ewa zatańczyli; Młodzi a zdolni studenci znaleźli pracę; Był stary i miał już dość wszystkiego;
2w zdaniach pojedynczych i złożonych współrzędnie rozłącznych ze spójnikami lub, albo, np. Pójdę na basen albo do kina; Mogła przyjść lub chociaż zadzwonić;
3 w zdaniach pojedynczych i złożonych współrzędnie wyłączających ze spójnikami ani, ni, np. Nie była zdolna ani nawet ładna; Nie zadzwonili ani nie napisali listu;
4 w zdaniach pojedynczych przed wyrażeniem porównawczym ze słowami jak, niż, co, np. Był zły jak wilk; Zrobił to lepiej niż jego brat; Mówiła to samo co zawsze;
5 w zestawieniach ze spójnikiem a, np. Krążył między domem a szkołą
6 między imieniem i nazwiskiem lub tytułem a nazwiskiem, np. Doktor Zdzisław Leśniewski;
7. po spójnikach rozpoczynających zdanie podrzędne, takich jak jeśli, skoro, chociaż, ponieważ, odkąd, gdzie, zanim, po czym, np. Ponieważ sam tego nie przeżył, nie powinien się na ten temat wypowiadać
8. po spójnikach łącznych, rozłącznych i wyłączających, takich jak i, lub, ani, tudzież, ale tak więc, np. Ale nie możemy być pewni, że mówił prawdę
1) przed spójnikami : a, ale, bo, chociaż, chć, czy, dlatego, gdy itp. 2) stawiamy w zdaniach złożonych z imiesłowowym równoważnikiem zdania, np.: Wojtek, pijąc mleko, myślał o Zosi. 3) przed wyrazami i wyrażeniami powtarzanymi, np.: To ty, to ty jesteś winny. 4) między połączonymi bezpośrednio równorzędnymi wyrazami (przed członami szeregu podmiotów, orzeczników, przydawek, okoliczników. orzeczników), np.: Kasia, Basia, Gosia, Zosia pojechały na wycieczkę. 5) pomiędzy zdaniami współrzędnymi połączonymi bezspójnikowo, np.: Antoni ruszył, przeszedł przez ulicę, doszedł do parku, usiadł na ławce, zasnął. 6) w zdaniach z wyrazami i wyrażeniami występującymi w wołaczu, np.: Aniu, odrób lekcje. 7) po wyrazach wyrażających okrzyk, np.: Hej, dokąd idziesz? 8) w wypowiedzeniach w których stosujemy twierdzenia, np.: Jutro, jak mówiła Jula, ma padać deszcz. W styczniu, być może , będzie padał śnieg.
1Między częściami zdań pojedynczych i złożonych współrzędnie przeciwstawnych ze spójnikami: a, ale, lecz, jednak, zaś, natomiast, atoli, wszelako, wszakże, np. Był zaniedbany, ale przystojny; Nie mówił wiele, lecz wszystkich obserwował;
2 W zdaniach pojedynczych i złożonych współrzędnie wynikowych ze spójnikami więc, zatem, tedy, to, toteż, np. Kupiła mięso świeże, więc na pewno smaczne, Nie miał wątpliwości, zatem mógł podjąć decyzję;
3W zdaniach pojedynczych i złożonych współrzędnie synonimicznych ze spójnikami czyli, to, np. To był Marek, czyli jego brat; Był przebiegły, to znaczy umiał sobie w życiu poradzić;
4 W zdaniach złożonych współrzędnie, w których zdania składowe są połączone bez spójnika, np. Nie miał wyjścia, zabrał rzeczy, wyszedł z sali i poszedł na pociąg;
5W zdaniach złożonych niewspółrzędnie między częścią podrzędną a nadrzędną, np. Jeśli to zrobisz, nie unikniesz kary.
6W wyliczeniach przed każdym kolejnym wyrazem, np. Uwielbiam sport, literaturę, informatykę, podróże;
7Po wyrazach i wyrażeniach modalnych, stojących przed zdaniem, takich jak z drugiej strony, w rezultacie, co więcej, na szczęście, oczywiście, przypuszczalnie, przypadkowo, jakkolwiek, zresztą, niezależnie, jeśli są komentarzem do zdania, które rozpoczynają, np. W rezultacie, każdy z nich miał rację; Co więcej, nikt nie mógł dowieść, że pracodawca kłamie;
8 Po słowach wyrażających okrzyki i wykrzyknienia, np. ach, hej, halo, och, np. Ach, co to był za ślub!
Przecinka nie stawiamy:
1w zdaniach pojedynczych i złożonych współrzędnie łącznych ze spójnikami i, a, np. Adam i Ewa zatańczyli; Młodzi a zdolni studenci znaleźli pracę; Był stary i miał już dość wszystkiego;
2w zdaniach pojedynczych i złożonych współrzędnie rozłącznych ze spójnikami lub, albo, np. Pójdę na basen albo do kina; Mogła przyjść lub chociaż zadzwonić;
3 w zdaniach pojedynczych i złożonych współrzędnie wyłączających ze spójnikami ani, ni, np. Nie była zdolna ani nawet ładna; Nie zadzwonili ani nie napisali listu;
4 w zdaniach pojedynczych przed wyrażeniem porównawczym ze słowami jak, niż, co, np. Był zły jak wilk; Zrobił to lepiej niż jego brat; Mówiła to samo co zawsze;
5 w zestawieniach ze spójnikiem a, np. Krążył między domem a szkołą
6 między imieniem i nazwiskiem lub tytułem a nazwiskiem, np. Doktor Zdzisław Leśniewski;
7. po spójnikach rozpoczynających zdanie podrzędne, takich jak jeśli, skoro, chociaż, ponieważ, odkąd, gdzie, zanim, po czym, np. Ponieważ sam tego nie przeżył, nie powinien się na ten temat wypowiadać
8. po spójnikach łącznych, rozłącznych i wyłączających, takich jak i, lub, ani, tudzież, ale tak więc, np. Ale nie możemy być pewni, że mówił prawdę
1) przed spójnikami : a, ale, bo, chociaż, chć, czy, dlatego, gdy itp.
2) stawiamy w zdaniach złożonych z imiesłowowym równoważnikiem zdania, np.: Wojtek, pijąc mleko, myślał o Zosi.
3) przed wyrazami i wyrażeniami powtarzanymi, np.: To ty, to ty jesteś winny.
4) między połączonymi bezpośrednio równorzędnymi wyrazami (przed członami szeregu podmiotów, orzeczników, przydawek, okoliczników. orzeczników), np.: Kasia, Basia, Gosia, Zosia pojechały na wycieczkę.
5) pomiędzy zdaniami współrzędnymi połączonymi bezspójnikowo, np.: Antoni ruszył, przeszedł przez ulicę, doszedł do parku, usiadł na ławce, zasnął.
6) w zdaniach z wyrazami i wyrażeniami występującymi w wołaczu, np.: Aniu, odrób lekcje.
7) po wyrazach wyrażających okrzyk, np.: Hej, dokąd idziesz?
8) w wypowiedzeniach w których stosujemy twierdzenia, np.: Jutro, jak mówiła Jula, ma padać deszcz.
W styczniu, być może , będzie padał śnieg.