Horacy(Quintus Horatius Flaccus) urodził się 8 XII 65r. p.n.e. w Wenuzji. Był synem wyzwoleńca. O matce nic nie wiadomo. Jako chłopiec kształcił się w Rzymie przez 10 lat.. Studiował Homera w oryginale, uczył się retoryki. Ojciec z kolei uczył go skomplikowanego życia w skomplikowanej strukturze administracyjnej cesarstwa. Po studiach rzymskich udał się Horacy do Aten, gdzie w nowej Akademii studiował filozofię stoicką i epikurejską. W Grecji wstąpił w szeregi zwolenników Brutusa i Kasjusza, biorąc udział w bitwie pod Filippi w 42r.p.n.e., w której wojska republikanów zostały rozgromione. Po tej klęsce Horacy przez kilka lat nie mógł wrócić do Rzymu. Gdy ogłoszono amnestię wrócił, ale znalazł się w trudnej sytuacji materialnej: ojciec tymczasem zmarł, a majątek skonfiskowano. udało mu się kupić posadę sekretarza u kwestora i to pozwoliło mu jakoś prosperować i uprawiać poezję. W tym okresie powstały pierwsze jego sławne dzieła Epody i Satyry w których ośmieszał władców i system polityczny. Pisał on w jednej z satyr: "Za wszystkie głupstwa królów płacą ich narody". Jakże ponadczasowe były jego rozważania. O obyczajach w polityce pisał "Cóż po ustawach bez obyczajności w narodzie?". Najsłynniejsze jego dzieła to Pieśni które też czasami nazywa się odami. Ich tematyka jest różnorodna. Spotykamy pieśni biesiadne, miłosne, polityczne, rozważania filozoficzne. Horacy napisał Pieśń stulecia (17 p.n.e.) w związku z uroczystościami rozpoczęcia nowego wieku. W latach 23-14 p.n.e. stworzył dwie księgi listów. Snuje w nich rozważania filozoficzne i literackie. Twórczość Horacego wywarła wpływ na całą późniejszą poezje europejską.
"Tempora labuntur tacitisque senescimus annis"
"Czas upływa a my starzejemy się wraz z cicho biegnącymi latami"
Owidiusz, Publius Ovidius Naso(43 p.n.e.- 7 lub 18 n.e.) Jeden z największych elegików rzymskich. Syn bogatego ekwity z Sulmony. Zrezygnował z kariery urzędniczej i poświęcił się pisarstwu. Należał do młodszego pokolenia twórców augustowskich. Był przyjacielem Horacego. W pierwszym okresie jego twórczości dominowały utwory erotyczne, m.in. tom elegii Amores (Miłostki), podręcznik kosmetyczny De medicamine faciei feminae (O pielęgnowaniu twarzy kobiecej) i Ars amatoria (Sztuka kochania), dziełko dość frywolne . O. W drugiej fazie twórczości poeta podjął wątki mitologiczne, rozwinięte w największych dziełach: Metamorfozach i Fasti (poetyckim kalendarzu świąt rzymskich od stycznia do czerwca). Trzeci okres twórczości obejmuje Żale i Listy z Fontu - zbiory listów poetyckich adresowanych do przyjaciół i wrogów, pisanych z wygnania W 8 n.e. w nieznanych bliżej okolicznościach został wygnany z Rzymu. Do twórczości jego twórczości poważnej zalicza się "Przemiany", "Kalendarz " oraz zaginioną tragedię "Medea". Poza tym napisał wiele utworów, które nie zachowały się do naszych czasów. Zmarł w Tomis prawdopodobnie po 10 latach wygnania w roku 17.
"Proprium ingenii humani est odisse, quem laeseris"
"Właściwe jest naturze ludzkiej nienawidzić tego, kogo się obraziło"
Tacyt, Publius (Caius) Cornelius Tacitus (ok. 55 - ok. 120), Należy do jednych z najwybitniejszych historyków starożytnego Świata.. Około roku 75 rozpoczął działalność jako obrońca sądowy. Później został kwestorem i członkiem senatu. Tacyt był homo novus, czyli pierwszą osobą w rodzie, która objęła wyższe urzędy i weszła do senatu.
Piastował wiele urzędów; za Tytusa został kwestorem i wszedł do senatu; za Domicjana był trybunem ludowym, członkiem kolegium kapłańskiego i pretorem; za Nerwy w 97 konsulem; za Trajana prokonsulem prowincji Azja; umarł za rządów Hadriana. Urzędy te odciągały go od pracy historyka, którą podjął po świadomym zrezygnowaniu z funkcji mówcy. Swe prace zaczął publikować dopiero po śmierci Domicjana. Najpierw ukazały się: Dialog o mówcach, w którym uzasadniał upadek wymowy zanikiem życia politycznego - w czasach niedostatecznej swobody słowa zawód mówcy nie może być dobrze wykonywany (Dialog w czasie terroru wprowadzonego przez Domicjana był rozpowszechniany anonimowo). Prawdopodobnie za cesarza Trajana wydał już pod swoim nazwiskiem pracę Żywot Juliusza Agrykoli (De vita et moribus Iulii Agricolae). Była to praca poświęcona teściowi, ale malująca jego życie na szerokim tle historycznym. Jako historyk miał prawdopodobnie nieograniczony dostęp do archiwów państwowych, dzięki czemu jego książki obfitują w fakty i doskonałą chronologię. Dzieła Tacyta dotyczą okresu od 14 do 70 roku n.e. Jego najsławniejsze dzieła to monografia etnograficzna Germanii ,Dzieje (Historiae) w 14 lub 12 księgach (obejmujące lata 69-96). Ponadto stworzył także Roczniki. Dzieła jego są prawdziwym skarbcem informacji o Rzymie i cesarstwie rzymskim w pierwszym wieku.
"Bellum parate, quoniam pace pati non potuistis"
"Gotujcie się do wojny, skoroście pokoju ścierpieć nie potrafili"
Liwiusz, Titus Livius (59 p.n.e.-17 n.e.), Był obok Tacyta jednym z największych historyków Rzymu. Stworzył dzieło Ab urbe condita (Od założenia Rzymu, po 27 p.n.e.) w którym sięga do najstarszych czasów miasta. Od założenia do czasów sobie współczesnych. Liwiusz był z wykształcenia nauczycielem retoryki. Około roku 30 p.n.e. przeniósł się z Padwy do Rzymu. Mimo pochodzenia z zamożnej rodziny nie zajął się zwykłą dla Rzymian działalnością polityczną, nie sprawował urzędów, nie zasiadał w Senacie. Całe życie zajmował się nauczaniem retoryki i pisaniem. W swych pracach korzystał z dostępnych mu materiałów wcześniejszych dziejopisarzy. Liwiusz był także autorem pism filozoficznych i traktatu retorycznego, któremu nadał formę listu do syna. Prace te nie zachowały się do naszych czasów. Z jego jedynego dzieła które przetrwało zachowały się jedynie: księgi I-X, księgi XXI-XLV, fragment księgi XCI, dwa fragmenty księgi CXX, wyciągi (skróty) z ksiąg XXXVII-XL, wyciągi z ksiąg XLVIII-LV, streszczenia (tzw. periochae) prawie wszystkich ksiąg oprócz dwóch, nieliczne fragmenty zachowane u innych autorów i na papirusach
Jego dzieło mimo że nie przetrwało w całości stało się bardzo popularne. Jest jednym z głównych źródeł stanowiących o najstarszych dziejach Rzymu. o właśnie Tytus przekazał nam legendę o Romulusie i Remusie, legendarnych założycielach Rzymu.
"Experto credite"
"Wierzcie temu, który sam doświadczył."
Wergiliusz, Publius Vergilius Maro (70 p.n.e.-19 p.n.e.), uważany jest za największego epika rzymskiego. Urodził się w okolicach dzisiejszej Mantui. Kształcił się w Cremonie i Mediolanie, a następnie wyjechał do Rzymu by studiować retorykę, medycynę i astronomię, które wkrótce porzucił dla filozofii. Pod okiem Parteniosa studiował literaturę grecką. Filozofię natomiast pod kierunkiem epikurejczyka Syrosa. W 42 roku p.n.e., utraciwszy majątek po podziale ziemi przeprowadzonym przez Oktawiana dla weteranów wojny domowej, Wergiliusz udał się do Rzymu. Tam znalazł się w kręgu opiekuna poetów Mecenasa, do którego wprowadził Horacego, który zafascynował Wergiliusza.
. W 39 p.n.e. powstały jego Bukoliki (Eclogae lub Bucolica) były to formy idylli Teokryta, wyrażające ból chłopa italskiego dotkniętego konfiskatą gruntów na rzecz weteranów. Wkrótce nawiązał bliskie stosunki z pisarzami grupującymi się wokół Mecenasa. Pozwoliło to podnieść się mu finansowo. W latach 37-29 p.n.e. powstały Georgiki były to poematy dydaktyczne, zachęcające do pracy na roli. Pokazywały one trud pracy wieśniaka. W poszczególnych księgach omówił rolnictwo, sadownictwo, ogrodnictwo, hodowlę bydła i pszczelarstwo. Opisywał przy tym przyrodę. W latach 29- 19 p.n.e. pracował na kolejnym dziełem Eneidą. Dzieło to przyniosło mu największa sławę. Jest to poemat wzorowany na twórczości Homera. Opisał w nim wędrówkę Eneasza po upadku Troi, jego przybycie do Kartaginy, do Italii i walki z miejscowymi plemionami, założenie nowej s siedziby Lawinium. Jednym z celów tego poematu była gloryfikacja Rzymian jako potomków starożytnych Trojan. Eneida stała się narodową epopeją Rzymian, ponieważ Wergiliusz. sławił w niej boskie pochodzenie rodu julijskiego oraz jego wielką rolę w zaprowadzeniu pokoju w państwie rzymskim. Wergiliusz w swym dziele unika rozlewności, rzadziej posługuje się długimi okresami (porównaniami homeryckimi), często zaś korzysta z efektów dramatycznych (kontrastowość scen, patetyczność, retoryka).W roku 19 W. udał się do Grecji, gdzie miał ostatecznie dokończyć Eneidę; w drodze powrotnej zmarł w Brundizjum; pochowany został w Neapolu. Dzieło to stało się bardzo sławne w Rzymie. Nie dokończoną Eneidę wydali na polecenie Oktawiana Waleriusz Rufus i Plocjusz Tukka. Wkrótce stał się podstawową lekturą szkolną, źródłem wiedzy o języku, poetyce i sztuce retorycznej. Pod imieniem Wergiliusz w starożytności ukazało się wiele dzieł (jako pochodzących z lat młodzieńczych), zebranych w Appendix Vergiliana. Wergiliusz stał się postacią o szczególnym znaczeniu, przeszedł także do legendy ludowej; przypisywano mu niezwykłe cechy: czarodzieja w średniowiecznych legendach, mędrca, proroka zapowiadającego nadejście Chrystusa. W średniowieczu Wergiliusza otaczał swoisty kult, czego dowodem jest miejsce, jakie wyznaczył mu Dante w Boskiej Komedii. W Polsce dzieła Wergiliusza, znane od 1434 (program wykładów Uniwersytetu Jagiellońskiego), pozostawiły trwały ślad w twórczości A. Mickiewicza, J. Słowackiego i S. Wyspiańskiego.
"Errare humanum est"
"Błądzić jest rzeczą ludzką"
Lucius Annaeus Seneca (około 55 p.n.e. - 40 n.e.), zwany Rhetor, ojciec Seneki Młodszego zwanego Filozofem. Był wybitnym retorem pochodzenia iberyjskiego. Jest autorem zachowanej w nielicznych fragmentach Historii rzymskiej (od czasów wojen domowych po pryncypat Tyberiusza) oraz zachowanego niemal w całości II tomu dzieła o tematyce retorycznej Oratorum et rhetorum sententiae. Jest ono jednym z głównych źródeł dotyczących retoryki tamtych czasów. Jest autorem mów a także biografii wybitnych mówców.
"Alteri vivas oportet, si vis tibi vivere"
"Musisz żyć dla innych, jeśli chcesz żyć z pożytkiem dla siebie"
Seneka Młodszy (5 p.n.e. - 65 n.e.), rzymski filozof, pisarz i poeta. Zwany był filozofem. Jego filozofia wywarła wpływ na chrześcijaństwo. Pisał tragedie przeznaczone do czytania. Wychowywał Nerona. Jego najsłynniejsze dzieła to: O życiu szczęśliwym, Dialogi, Zagadnienia przyrodnicze, Edyp, Agamemnon. Twórczość Seneki wywarła duży wpływ na tragedię europejską (W. Shakespeare, P. Corneille, J.B. Racine).
"Jestem cesarzem rzymskim i jestem ponad gramatykę"
Swetoniusz , (urodzony ok. roku 69 - ?) pisarz rzymski, pisał po łacinie i po grecku. Był przyjacielem Tacyta. Jego dzieła to Żywoty cezarów, O słynnych mówcach i nauczycielach . Jest także autorem szeregu nie zachowanych dzieł filologicznych, przyrodniczych, antykwarycznych.
"Si recte vivis, ne cures verba malorum"
"Kiedy uczciwie żyjesz, nie dbaj o słowa złych ludzi'
Kato Starszy (234-149 p.n.e.), mówca, polityk, pisarz rzymski. Pochodził ze stanu ekwitów. Podobnie jak jego przodkowie miał się zajmować uprawą roli (co czynił gdy nie pełnił służby wojskowej). Około 217 p.n.e. rozpoczął służbę wojskową i brał udział w wojnie z Hannibalem jako szeregowy legionista. W 214 p.n.e. został trybunem wojskowym na Sycylii. W roku 204 p.n.e. był kwestorem , a w 196 p.n.e. za swe zwycięstwa w Hiszpanii odbył triumf w Rzymie. W 185 p.n.e. został cenzorem. W swych mowach niejednokrotnie wypowiadał się przeciwko Kartaginie. Napisał Praecepta ad filium (Nauki dla syna) które są uznane za pierwszą rzymską encyklopedię. Ponadto jego dzieło to O gospodarstwie wiejskim podręcznik dotyczący prowadzenia gospodarstwa. Ważnym jego dziełem były Origines (Początki) - historia Rzymu od założenia do roku 149 p.n.e. zawierająca m.in. opis powstawania miast italskich
"Abbit at plures"
"Przyłączył się do większości (tj. umarł)"
Gajus Petronius Arbiter właściwie Titus Petronius Niger. Zmarł śmiercią samobójczą w 66 roku. Rzymski pisarz (poeta), filozof i polityk. Przypisuje się mu autorstwo Satyryk (Satiricon libri).Krytykowany przez stoików sybaryta, praktyk epikureizmu. Według Tacyta Seneka zarzucał mu, że zamienia noc w dzień. Zdecydowanie wybierał epikurejskie przyjemności bezczynności. Jako przedstawiciel znakomitego rodu Petroniuszy nie uniknął jednak funkcji publicznych. Zarządzał rzymską prowincją w Azji, Bitynią. Okazał wówczas, że jest człowiekiem obowiązkowym i energicznym. W 62 lub 63 roku został konsulem. Jest twórca dzieła Satyryki. Dzieło to nie zachowało się w całości. Uzyskał duży wpływ na Nerona, znudzonego stoickim Seneką. Dla zafascynowanego kulturą grecką i uważającego się za artystę cesarza oraz jego zmanierowanego dworu, stał się wyrocznią w sprawach dobrego smaku i wartości artystycznych. Stąd przydomek Arbiter elegantiae (elegantiarum).
"Nulla dies sine linea"
"Ani dnia bez linii"
Pliniusz Starszy (23-79 r. n.e.)(Gaius Plinius Secundus Maior) Dorobek pisarski Pliniusza Starszego obejmuje m.in. pisma naukowe, historyczne, z zakresu retoryki i gramatyki. Na uwagę zasługują prace: Studiosus składająca się z 3 ksiąg, w których omawiał on metody wychowania i kształcenia mówcy od samego dzieciństwa; Historia Rzymu w 31 księgach (A fine Aufidii Bassi, tzn. kontynuacja dzieła Aufidiusza Bassusa), Historia wojen z Germanami (Bellorum Germaniae libri) w 20 księgach. Wymienić tu należy dzieła: O walce jeździeckiej (1), O życiu Pompejusza Sekundusa (2), Trzy księgi uczone (6), Wątpliwości językowe (8), Badania przyrodnicze (37).Jedyne zachowane w całości do dnia dzisiejszego dzieło Pliniusza Starszego to encyklopedia (ułożona nie według haseł, ale działami) powstała w czasach dynastii Flawiuszów pt. Historia naturalis (Historia naturalna). Jest to kopalnia wiedzy i wyobrażeń czasów rzymskich. Informacje o Europie północnej zaczerpnął z traktatu Pyteasza z Massalii O Oceanie z IV wieku.
. "Wpierw zniszcz kraj wroga, a potem atakuj nieprzyjaciela"
Wegecjusz - rzymski pisarz żyjący w IV w. n.e. Twórca dzieła O sztuce wojskowej, w którym zawarte jest wiele informacji dotyczących spraw wojskowych. Jego twórczość wywarła wpływ na późniejszą wojskowość.
"Damnant quod non intellegunt'
"Potępiają to, czego nie rozumieją"
Marcus Fabius Quintilianus(ok. 35 - ok. 95), rzymski retor i pedagog w dziedzinie teorii wymowy. Pierwszy płatny z kasy państwowej nauczyciel retoryki.
Kwintylian urodził się w Calagurris (obecnie Calahorra w Hiszpanii) i z zawodu był adwokatem. Został kierownikiem pierwszej państwowej szkoły retorycznej, założonej przez Wespazjana. Jego najważniejsze dzieło w 12 księgach O kształceniu mówcy (łac. Institutio oratoria), zawiera nie tylko teorię wymowy, ale i uwagi o wychowaniu oraz ideał nauczyciela. Zawiera szereg uwag którymi powinien kierować się nauczyciel by zjednać sobie uczniów. Udziela on rad nauczycielom: Z kolei doświadczony w nauczaniu powinien zastanowić się w jaki sposób powinno się traktować dusze uczącego się . . W szkole uczniowie uczą się nie tylko od nauczyciela, ale i od siebie nawzajem. Jest on jednym z twórców dzisiejszych metod pedagogiki a rady zawarte w jego tekstach są ponadczasowe.
Marcus Terentius Varro - zwany też Warronem z Reate (łac. Reatinus), w odróżnieniu od poety Warrona z Ataksu. Pisarz i uczony rzymski urodzony prawdopodobnie w okolicach dzisiejszej miejscowości Rieti w 116 r p.n.e. . Zmarł w roku 27 p.n.e. Brał udział w walkach z piratami u boku Pompejusza. Za rządów Cezara organizował bibliotekę publiczną w Rzymie. Był prawdziwym erudytą uważanym za najlepiej wykształconego człowieka w starożytnym Rzymie. Przyjmuje się że napisał 74 dzieła w 620 księgach. Jego najsłynniejsze dzieła to rozprawa Res rusticae (O gospodarstwie wiejskim), fragmenty satyr Menipejskich. Ponadto zachowały się obszerne fragmenty jego dzieł. Do naszych czasów nie dotrwało zaginione, monumentalne dzieło Warrona Disciplinarum libri IX (Dziewięć ksiąg naukowych), pierwsza rzymska encyklopedia, jest źródłem dwustopniowego podziału późniejszego szkolnictwa oraz wszechnauk na trivium (gramatyka, dialektyka, retoryka) i quadrivium (geometria, arytmetyka, astronomia, muzyka), co razem daje siedem sztuk wyzwolonych (łac. septem artes liberales). Zajmował się różną tematyką: filozofią, historią, literaturą, gramatyką, etyką, pedagogiką, rolnictwem, teatrem, religią itd.
"Oderint, dum metuant"
"Niech nienawidzą, byleby się bali"
Lucius Accius - rzymski poeta, urodzony w Pisaurum w 170 p.n.e., zmarł około 85 p.n.e. działał w Rzymie. Pisał przeważnie tragedie. Do naszych czasów zachowało się 45 tytułów i drobne fragmenty. Wzorował się na tragikach greckich, głównie Eurypidesie i Sofoklesie. Jego sztuki cieszyły się powodzeniem jeszcze po śmierci autora.
"Ferro et igni"
"Ogniem i mieczem"
LUKAN Marcus Annaeus Lucanus (39-65 n.e.)wybitny poeta rzymski, bratanek filozofa Seneki, popełnił samobójstwo po ujawnieniu tzw. spisku Pizona. Spośród licznych pism L. do naszych czasów zachował się epos historyczny Pharsalia w 10 księgach, przedstawiający dzieje wojny pomiędzy Cezarem a Pompejuszem, ujawnia on wyraźnie republikańskie sympatie poety; elementem nowatorskim jest usunięcie z eposu świata bogów i całkowite zastąpienie go licznymi wróżbami i omenami.
"Alieni appetens, sui profusus"
"Żądny cudzego, trwoniący swoje'
Gaius Sallustius Crispus (86-33? p.n.e) - był wybitnym rzymskim historykiem. Twórca dzieł De coniuratione Catilinae (Spisek Katyliny), Bellum Iugurthinum (Wojna z Iughurtą) oraz Historiae (Historie). W 52 roku p.n.e. zostaje trybunem ludowym. W 50 roku p.n.e. wyrzucony z Senatu za niemoralne prowadzenie się. Po przejęciu władzy przez Juliusza Cezara został przywrócony do swych funkcji. Objął namiestnictwo w prowincji Africa Nova, skąd wraca z całkiem sporymi bogactwami, za które funduje horti Sallustiani (Ogrody Salustiuszowe). Po śmierci Cezara wycofuje się z polityki i zaczyna pracę historyka, często korzystając przy opisywaniu degeracji rzymskiej szlachty z własnych doświadczeń.
"W wielkich sprawach już sama chęć zasługą"
Propercjusz, Sextus Propertius(ok. 50-ok. 15 p.n.e.), był jednym z największych elegików rzymskich. Pochodził z rodu ekwitów z Asyżu. W młodości przeniósł się do Rzymu i tu rozpoczął karierę literacką. W kręgi dworskie został wprowadzony przez Mecenasa (poznał Wergiliusza i Horacego, zaprzyjaźnił się z Owidiuszem i Tibullusem).W 4 księgach elegii wyrażał miłość do ukochanej Cyntii (prawdziwe imię - Hestia), głównie w księgach I-II, a po zerwaniu z nią zwrócił się ku tematyce historyczno-politycznej i literackiej (księga III), związanej z historią i obyczajami Rzymu, by w księdze IV (ajtiologicznej) zająć się legendami, mitami i tradycją.
"Sit nox cum somno, sit sine lite dies"
"Niech noc nie będzie bezsenna, a dzień upłynie bez kłótni'
MARCJALIS , Marcus Valerius Martialis (40?-104?) wybitny poeta łaciński pochodzenia iberyjskiego; niedoceniany przez dwór cesarski był Marcjalis największym epigramatykiem łacińskim. Dzieła które po nim zostały to 15 ksiąg epigramów, w których porusza tematy tak krytycznoliterackie, jak i filozoficzne oraz społeczne. Za największe osiągnięcie Marcjalisa. uważa się jednak epigram satyryczny. Utwory Marcjalisa. różnią się od wierszy jego greckich poprzedników silnie eksponowanym pierwiastkiem indywidualnym, aktualną (rzymską) tematyką i dowcipem. Jego dzieła to: Księga widowisk (Liber spectaculorum) ukazuje się w r. 80 n.e. z okazji otwarcia Amphitheatrum Flavium (zwanego obecnie Koloseum), Xenia i Apophoreta, Dwanaście ksiąg Epigrammata.
Najsłynniejsza grecka poetka:
"Bogowie wiedzą, że śmierć jest nieszczęściem. Inaczej chętnie umieraliby sami"
Safona, Safo, Sapfo (gr. Σαπφώ, łac. Sappho) - najsławniejsza poetka starożytnej Grecji z przełomu VII i VI wieku p.n.e., wybitna przedstawicielka poezji lirycznej (liryka eolska). Pochodziła z miasta Mytilene na wyspie Lesbos i była córką Skamadrymanosa i Kleuis. Uważa się, że pochodziła z rodziny arystokratycznej. Wyszła za mąż za bogatego kupca greckiego. Musiała uciekać z wyspy podczas rozruchów. Po ich wygaśnięciu powróciła na nią wraz z mężem. Z jej twórczości zachowały się księgi: Hymny do bogów, Pieśni weselne, Pieśni miłosne, Pieśni do przyjaciółek. Safona wprowadziła własną miarę wierszową (strofa saficka). Była inspiracją dla Katullusa, który jeden jej wiersz przełożył na łacinę, a na wielu się wzorował. Do twórczości Safony nawiązywało wielu poetów starożytnych. Ukazana w poezji Safony niezwykła siła kobiecych uczuć, pełna wdzięku i delikatności, wrażliwości i subtelności zaskakuje ogromną intensywnością i bogactwem wyrazu. Żadna kobieta KobietaZ. Nałkowska Medaliony - Kobieta cmentarna, bohaterka autentyczna; prosta, niewykształcona kobieta, opiekująca się grobami. Niedaleko cmentarza znajduje się getto żydowskie, otoczone murem. Wedle...Czytaj dalejSłownik bohaterów literackich - liceumwcześniej (a i tysiące lat potem) nie odważyła się pisać tak szczerze i z tak ogromnym talentem lirycznym. Nic dziwnego, że już współcześni darzyli ją podziwem i zachwytem. W Syrakuzach wystawiono jej pomnik, przedstawiano ją na malowidłach, wazach, monetach i rzeźbach. Pisali o niej z zachwytem: Platon, Herodot, Arystofanes, Pindar dziesiątki innych. Właśnie obok Pindara i Anakreonta zaliczana była do "trójcy" najwybitniejszych poetów Starożytności.
"Wzniosłem pomnik trwalszy niż ze spiżu"
Horacy(Quintus Horatius Flaccus) urodził się 8 XII 65r. p.n.e. w Wenuzji. Był synem wyzwoleńca. O matce nic nie wiadomo. Jako chłopiec kształcił się w Rzymie przez 10 lat.. Studiował Homera w oryginale, uczył się retoryki. Ojciec z kolei uczył go skomplikowanego życia w skomplikowanej strukturze administracyjnej cesarstwa. Po studiach rzymskich udał się Horacy do Aten, gdzie w nowej Akademii studiował filozofię stoicką i epikurejską. W Grecji wstąpił w szeregi zwolenników Brutusa i Kasjusza, biorąc udział w bitwie pod Filippi w 42r.p.n.e., w której wojska republikanów zostały rozgromione. Po tej klęsce Horacy przez kilka lat nie mógł wrócić do Rzymu. Gdy ogłoszono amnestię wrócił, ale znalazł się w trudnej sytuacji materialnej: ojciec tymczasem zmarł, a majątek skonfiskowano. udało mu się kupić posadę sekretarza u kwestora i to pozwoliło mu jakoś prosperować i uprawiać poezję. W tym okresie powstały pierwsze jego sławne dzieła Epody i Satyry w których ośmieszał władców i system polityczny. Pisał on w jednej z satyr: "Za wszystkie głupstwa królów płacą ich narody". Jakże ponadczasowe były jego rozważania. O obyczajach w polityce pisał "Cóż po ustawach bez obyczajności w narodzie?". Najsłynniejsze jego dzieła to Pieśni które też czasami nazywa się odami. Ich tematyka jest różnorodna. Spotykamy pieśni biesiadne, miłosne, polityczne, rozważania filozoficzne. Horacy napisał Pieśń stulecia (17 p.n.e.) w związku z uroczystościami rozpoczęcia nowego wieku. W latach 23-14 p.n.e. stworzył dwie księgi listów. Snuje w nich rozważania filozoficzne i literackie. Twórczość Horacego wywarła wpływ na całą późniejszą poezje europejską.
"Tempora labuntur tacitisque senescimus annis"
"Czas upływa a my starzejemy się wraz z cicho biegnącymi latami"
Owidiusz, Publius Ovidius Naso(43 p.n.e.- 7 lub 18 n.e.) Jeden z największych elegików rzymskich. Syn bogatego ekwity z Sulmony. Zrezygnował z kariery urzędniczej i poświęcił się pisarstwu. Należał do młodszego pokolenia twórców augustowskich. Był przyjacielem Horacego. W pierwszym okresie jego twórczości dominowały utwory erotyczne, m.in. tom elegii Amores (Miłostki), podręcznik kosmetyczny De medicamine faciei feminae (O pielęgnowaniu twarzy kobiecej) i Ars amatoria (Sztuka kochania), dziełko dość frywolne . O. W drugiej fazie twórczości poeta podjął wątki mitologiczne, rozwinięte w największych dziełach: Metamorfozach i Fasti (poetyckim kalendarzu świąt rzymskich od stycznia do czerwca). Trzeci okres twórczości obejmuje Żale i Listy z Fontu - zbiory listów poetyckich adresowanych do przyjaciół i wrogów, pisanych z wygnania W 8 n.e. w nieznanych bliżej okolicznościach został wygnany z Rzymu. Do twórczości jego twórczości poważnej zalicza się "Przemiany", "Kalendarz " oraz zaginioną tragedię "Medea". Poza tym napisał wiele utworów, które nie zachowały się do naszych czasów. Zmarł w Tomis prawdopodobnie po 10 latach wygnania w roku 17.
"Proprium ingenii humani est odisse, quem laeseris"
"Właściwe jest naturze ludzkiej nienawidzić tego, kogo się obraziło"
Tacyt, Publius (Caius) Cornelius Tacitus (ok. 55 - ok. 120), Należy do jednych z najwybitniejszych historyków starożytnego Świata.. Około roku 75 rozpoczął działalność jako obrońca sądowy. Później został kwestorem i członkiem senatu. Tacyt był homo novus, czyli pierwszą osobą w rodzie, która objęła wyższe urzędy i weszła do senatu.
Piastował wiele urzędów; za Tytusa został kwestorem i wszedł do senatu; za Domicjana był trybunem ludowym, członkiem kolegium kapłańskiego i pretorem; za Nerwy w 97 konsulem; za Trajana prokonsulem prowincji Azja; umarł za rządów Hadriana. Urzędy te odciągały go od pracy historyka, którą podjął po świadomym zrezygnowaniu z funkcji mówcy. Swe prace zaczął publikować dopiero po śmierci Domicjana. Najpierw ukazały się: Dialog o mówcach, w którym uzasadniał upadek wymowy zanikiem życia politycznego - w czasach niedostatecznej swobody słowa zawód mówcy nie może być dobrze wykonywany (Dialog w czasie terroru wprowadzonego przez Domicjana był rozpowszechniany anonimowo). Prawdopodobnie za cesarza Trajana wydał już pod swoim nazwiskiem pracę Żywot Juliusza Agrykoli (De vita et moribus Iulii Agricolae). Była to praca poświęcona teściowi, ale malująca jego życie na szerokim tle historycznym. Jako historyk miał prawdopodobnie nieograniczony dostęp do archiwów państwowych, dzięki czemu jego książki obfitują w fakty i doskonałą chronologię. Dzieła Tacyta dotyczą okresu od 14 do 70 roku n.e. Jego najsławniejsze dzieła to monografia etnograficzna Germanii ,Dzieje (Historiae) w 14 lub 12 księgach (obejmujące lata 69-96). Ponadto stworzył także Roczniki. Dzieła jego są prawdziwym skarbcem informacji o Rzymie i cesarstwie rzymskim w pierwszym wieku.
"Bellum parate, quoniam pace pati non potuistis"
"Gotujcie się do wojny, skoroście pokoju ścierpieć nie potrafili"
Liwiusz, Titus Livius (59 p.n.e.-17 n.e.), Był obok Tacyta jednym z największych historyków Rzymu. Stworzył dzieło Ab urbe condita (Od założenia Rzymu, po 27 p.n.e.) w którym sięga do najstarszych czasów miasta. Od założenia do czasów sobie współczesnych. Liwiusz był z wykształcenia nauczycielem retoryki. Około roku 30 p.n.e. przeniósł się z Padwy do Rzymu. Mimo pochodzenia z zamożnej rodziny nie zajął się zwykłą dla Rzymian działalnością polityczną, nie sprawował urzędów, nie zasiadał w Senacie. Całe życie zajmował się nauczaniem retoryki i pisaniem. W swych pracach korzystał z dostępnych mu materiałów wcześniejszych dziejopisarzy. Liwiusz był także autorem pism filozoficznych i traktatu retorycznego, któremu nadał formę listu do syna. Prace te nie zachowały się do naszych czasów. Z jego jedynego dzieła które przetrwało zachowały się jedynie: księgi I-X, księgi XXI-XLV, fragment księgi XCI, dwa fragmenty księgi CXX, wyciągi (skróty) z ksiąg XXXVII-XL, wyciągi z ksiąg XLVIII-LV, streszczenia (tzw. periochae) prawie wszystkich ksiąg oprócz dwóch, nieliczne fragmenty zachowane u innych autorów i na papirusach
Jego dzieło mimo że nie przetrwało w całości stało się bardzo popularne. Jest jednym z głównych źródeł stanowiących o najstarszych dziejach Rzymu. o właśnie Tytus przekazał nam legendę o Romulusie i Remusie, legendarnych założycielach Rzymu.
"Experto credite"
"Wierzcie temu, który sam doświadczył."
Wergiliusz, Publius Vergilius Maro (70 p.n.e.-19 p.n.e.), uważany jest za największego epika rzymskiego. Urodził się w okolicach dzisiejszej Mantui. Kształcił się w Cremonie i Mediolanie, a następnie wyjechał do Rzymu by studiować retorykę, medycynę i astronomię, które wkrótce porzucił dla filozofii. Pod okiem Parteniosa studiował literaturę grecką. Filozofię natomiast pod kierunkiem epikurejczyka Syrosa. W 42 roku p.n.e., utraciwszy majątek po podziale ziemi przeprowadzonym przez Oktawiana dla weteranów wojny domowej, Wergiliusz udał się do Rzymu. Tam znalazł się w kręgu opiekuna poetów Mecenasa, do którego wprowadził Horacego, który zafascynował Wergiliusza.
. W 39 p.n.e. powstały jego Bukoliki (Eclogae lub Bucolica) były to formy idylli Teokryta, wyrażające ból chłopa italskiego dotkniętego konfiskatą gruntów na rzecz weteranów. Wkrótce nawiązał bliskie stosunki z pisarzami grupującymi się wokół Mecenasa. Pozwoliło to podnieść się mu finansowo. W latach 37-29 p.n.e. powstały Georgiki były to poematy dydaktyczne, zachęcające do pracy na roli. Pokazywały one trud pracy wieśniaka. W poszczególnych księgach omówił rolnictwo, sadownictwo, ogrodnictwo, hodowlę bydła i pszczelarstwo. Opisywał przy tym przyrodę. W latach 29- 19 p.n.e. pracował na kolejnym dziełem Eneidą. Dzieło to przyniosło mu największa sławę. Jest to poemat wzorowany na twórczości Homera. Opisał w nim wędrówkę Eneasza po upadku Troi, jego przybycie do Kartaginy, do Italii i walki z miejscowymi plemionami, założenie nowej s siedziby Lawinium. Jednym z celów tego poematu była gloryfikacja Rzymian jako potomków starożytnych Trojan. Eneida stała się narodową epopeją Rzymian, ponieważ Wergiliusz. sławił w niej boskie pochodzenie rodu julijskiego oraz jego wielką rolę w zaprowadzeniu pokoju w państwie rzymskim. Wergiliusz w swym dziele unika rozlewności, rzadziej posługuje się długimi okresami (porównaniami homeryckimi), często zaś korzysta z efektów dramatycznych (kontrastowość scen, patetyczność, retoryka).W roku 19 W. udał się do Grecji, gdzie miał ostatecznie dokończyć Eneidę; w drodze powrotnej zmarł w Brundizjum; pochowany został w Neapolu. Dzieło to stało się bardzo sławne w Rzymie. Nie dokończoną Eneidę wydali na polecenie Oktawiana Waleriusz Rufus i Plocjusz Tukka. Wkrótce stał się podstawową lekturą szkolną, źródłem wiedzy o języku, poetyce i sztuce retorycznej. Pod imieniem Wergiliusz w starożytności ukazało się wiele dzieł (jako pochodzących z lat młodzieńczych), zebranych w Appendix Vergiliana. Wergiliusz stał się postacią o szczególnym znaczeniu, przeszedł także do legendy ludowej; przypisywano mu niezwykłe cechy: czarodzieja w średniowiecznych legendach, mędrca, proroka zapowiadającego nadejście Chrystusa. W średniowieczu Wergiliusza otaczał swoisty kult, czego dowodem jest miejsce, jakie wyznaczył mu Dante w Boskiej Komedii. W Polsce dzieła Wergiliusza, znane od 1434 (program wykładów Uniwersytetu Jagiellońskiego), pozostawiły trwały ślad w twórczości A. Mickiewicza, J. Słowackiego i S. Wyspiańskiego.
"Errare humanum est"
"Błądzić jest rzeczą ludzką"
Lucius Annaeus Seneca (około 55 p.n.e. - 40 n.e.), zwany Rhetor, ojciec Seneki Młodszego zwanego Filozofem. Był wybitnym retorem pochodzenia iberyjskiego. Jest autorem zachowanej w nielicznych fragmentach Historii rzymskiej (od czasów wojen domowych po pryncypat Tyberiusza) oraz zachowanego niemal w całości II tomu dzieła o tematyce retorycznej Oratorum et rhetorum sententiae. Jest ono jednym z głównych źródeł dotyczących retoryki tamtych czasów. Jest autorem mów a także biografii wybitnych mówców.
"Alteri vivas oportet, si vis tibi vivere"
"Musisz żyć dla innych, jeśli chcesz żyć z pożytkiem dla siebie"
Seneka Młodszy (5 p.n.e. - 65 n.e.), rzymski filozof, pisarz i poeta. Zwany był filozofem. Jego filozofia wywarła wpływ na chrześcijaństwo. Pisał tragedie przeznaczone do czytania. Wychowywał Nerona. Jego najsłynniejsze dzieła to: O życiu szczęśliwym, Dialogi, Zagadnienia przyrodnicze, Edyp, Agamemnon. Twórczość Seneki wywarła duży wpływ na tragedię europejską (W. Shakespeare, P. Corneille, J.B. Racine).
"Jestem cesarzem rzymskim i jestem ponad gramatykę"
Swetoniusz , (urodzony ok. roku 69 - ?) pisarz rzymski, pisał po łacinie i po grecku. Był przyjacielem Tacyta. Jego dzieła to Żywoty cezarów, O słynnych mówcach i nauczycielach . Jest także autorem szeregu nie zachowanych dzieł filologicznych, przyrodniczych, antykwarycznych.
"Si recte vivis, ne cures verba malorum"
"Kiedy uczciwie żyjesz, nie dbaj o słowa złych ludzi'
Kato Starszy (234-149 p.n.e.), mówca, polityk, pisarz rzymski. Pochodził ze stanu ekwitów. Podobnie jak jego przodkowie miał się zajmować uprawą roli (co czynił gdy nie pełnił służby wojskowej). Około 217 p.n.e. rozpoczął służbę wojskową i brał udział w wojnie z Hannibalem jako szeregowy legionista. W 214 p.n.e. został trybunem wojskowym na Sycylii. W roku 204 p.n.e. był kwestorem , a w 196 p.n.e. za swe zwycięstwa w Hiszpanii odbył triumf w Rzymie. W 185 p.n.e. został cenzorem. W swych mowach niejednokrotnie wypowiadał się przeciwko Kartaginie. Napisał Praecepta ad filium (Nauki dla syna) które są uznane za pierwszą rzymską encyklopedię. Ponadto jego dzieło to O gospodarstwie wiejskim podręcznik dotyczący prowadzenia gospodarstwa. Ważnym jego dziełem były Origines (Początki) - historia Rzymu od założenia do roku 149 p.n.e. zawierająca m.in. opis powstawania miast italskich
"Abbit at plures"
"Przyłączył się do większości (tj. umarł)"
Gajus Petronius Arbiter właściwie Titus Petronius Niger. Zmarł śmiercią samobójczą w 66 roku. Rzymski pisarz (poeta), filozof i polityk. Przypisuje się mu autorstwo Satyryk (Satiricon libri).Krytykowany przez stoików sybaryta, praktyk epikureizmu. Według Tacyta Seneka zarzucał mu, że zamienia noc w dzień. Zdecydowanie wybierał epikurejskie przyjemności bezczynności. Jako przedstawiciel znakomitego rodu Petroniuszy nie uniknął jednak funkcji publicznych. Zarządzał rzymską prowincją w Azji, Bitynią. Okazał wówczas, że jest człowiekiem obowiązkowym i energicznym. W 62 lub 63 roku został konsulem. Jest twórca dzieła Satyryki. Dzieło to nie zachowało się w całości. Uzyskał duży wpływ na Nerona, znudzonego stoickim Seneką. Dla zafascynowanego kulturą grecką i uważającego się za artystę cesarza oraz jego zmanierowanego dworu, stał się wyrocznią w sprawach dobrego smaku i wartości artystycznych. Stąd przydomek Arbiter elegantiae (elegantiarum).
"Nulla dies sine linea"
"Ani dnia bez linii"
Pliniusz Starszy (23-79 r. n.e.)(Gaius Plinius Secundus Maior) Dorobek pisarski Pliniusza Starszego obejmuje m.in. pisma naukowe, historyczne, z zakresu retoryki i gramatyki. Na uwagę zasługują prace: Studiosus składająca się z 3 ksiąg, w których omawiał on metody wychowania i kształcenia mówcy od samego dzieciństwa; Historia Rzymu w 31 księgach (A fine Aufidii Bassi, tzn. kontynuacja dzieła Aufidiusza Bassusa), Historia wojen z Germanami (Bellorum Germaniae libri) w 20 księgach. Wymienić tu należy dzieła: O walce jeździeckiej (1), O życiu Pompejusza Sekundusa (2), Trzy księgi uczone (6), Wątpliwości językowe (8), Badania przyrodnicze (37).Jedyne zachowane w całości do dnia dzisiejszego dzieło Pliniusza Starszego to encyklopedia (ułożona nie według haseł, ale działami) powstała w czasach dynastii Flawiuszów pt. Historia naturalis (Historia naturalna). Jest to kopalnia wiedzy i wyobrażeń czasów rzymskich. Informacje o Europie północnej zaczerpnął z traktatu Pyteasza z Massalii O Oceanie z IV wieku.
. "Wpierw zniszcz kraj wroga, a potem atakuj nieprzyjaciela"
Wegecjusz - rzymski pisarz żyjący w IV w. n.e. Twórca dzieła O sztuce wojskowej, w którym zawarte jest wiele informacji dotyczących spraw wojskowych. Jego twórczość wywarła wpływ na późniejszą wojskowość.
"Damnant quod non intellegunt'
"Potępiają to, czego nie rozumieją"
Marcus Fabius Quintilianus(ok. 35 - ok. 95), rzymski retor i pedagog w dziedzinie teorii wymowy. Pierwszy płatny z kasy państwowej nauczyciel retoryki.
Kwintylian urodził się w Calagurris (obecnie Calahorra w Hiszpanii) i z zawodu był adwokatem. Został kierownikiem pierwszej państwowej szkoły retorycznej, założonej przez Wespazjana. Jego najważniejsze dzieło w 12 księgach O kształceniu mówcy (łac. Institutio oratoria), zawiera nie tylko teorię wymowy, ale i uwagi o wychowaniu oraz ideał nauczyciela. Zawiera szereg uwag którymi powinien kierować się nauczyciel by zjednać sobie uczniów. Udziela on rad nauczycielom: Z kolei doświadczony w nauczaniu powinien zastanowić się w jaki sposób powinno się traktować dusze uczącego się . . W szkole uczniowie uczą się nie tylko od nauczyciela, ale i od siebie nawzajem. Jest on jednym z twórców dzisiejszych metod pedagogiki a rady zawarte w jego tekstach są ponadczasowe.
Marcus Terentius Varro - zwany też Warronem z Reate (łac. Reatinus), w odróżnieniu od poety Warrona z Ataksu. Pisarz i uczony rzymski urodzony prawdopodobnie w okolicach dzisiejszej miejscowości Rieti w 116 r p.n.e. . Zmarł w roku 27 p.n.e. Brał udział w walkach z piratami u boku Pompejusza. Za rządów Cezara organizował bibliotekę publiczną w Rzymie. Był prawdziwym erudytą uważanym za najlepiej wykształconego człowieka w starożytnym Rzymie. Przyjmuje się że napisał 74 dzieła w 620 księgach. Jego najsłynniejsze dzieła to rozprawa Res rusticae (O gospodarstwie wiejskim), fragmenty satyr Menipejskich. Ponadto zachowały się obszerne fragmenty jego dzieł. Do naszych czasów nie dotrwało zaginione, monumentalne dzieło Warrona Disciplinarum libri IX (Dziewięć ksiąg naukowych), pierwsza rzymska encyklopedia, jest źródłem dwustopniowego podziału późniejszego szkolnictwa oraz wszechnauk na trivium (gramatyka, dialektyka, retoryka) i quadrivium (geometria, arytmetyka, astronomia, muzyka), co razem daje siedem sztuk wyzwolonych (łac. septem artes liberales). Zajmował się różną tematyką: filozofią, historią, literaturą, gramatyką, etyką, pedagogiką, rolnictwem, teatrem, religią itd.
"Oderint, dum metuant"
"Niech nienawidzą, byleby się bali"
Lucius Accius - rzymski poeta, urodzony w Pisaurum w 170 p.n.e., zmarł około 85 p.n.e. działał w Rzymie. Pisał przeważnie tragedie. Do naszych czasów zachowało się 45 tytułów i drobne fragmenty. Wzorował się na tragikach greckich, głównie Eurypidesie i Sofoklesie. Jego sztuki cieszyły się powodzeniem jeszcze po śmierci autora.
"Ferro et igni"
"Ogniem i mieczem"
LUKAN Marcus Annaeus Lucanus (39-65 n.e.)wybitny poeta rzymski, bratanek filozofa Seneki, popełnił samobójstwo po ujawnieniu tzw. spisku Pizona. Spośród licznych pism L. do naszych czasów zachował się epos historyczny Pharsalia w 10 księgach, przedstawiający dzieje wojny pomiędzy Cezarem a Pompejuszem, ujawnia on wyraźnie republikańskie sympatie poety; elementem nowatorskim jest usunięcie z eposu świata bogów i całkowite zastąpienie go licznymi wróżbami i omenami.
"Alieni appetens, sui profusus"
"Żądny cudzego, trwoniący swoje'
Gaius Sallustius Crispus (86-33? p.n.e) - był wybitnym rzymskim historykiem. Twórca dzieł De coniuratione Catilinae (Spisek Katyliny), Bellum Iugurthinum (Wojna z Iughurtą) oraz Historiae (Historie). W 52 roku p.n.e. zostaje trybunem ludowym. W 50 roku p.n.e. wyrzucony z Senatu za niemoralne prowadzenie się. Po przejęciu władzy przez Juliusza Cezara został przywrócony do swych funkcji. Objął namiestnictwo w prowincji Africa Nova, skąd wraca z całkiem sporymi bogactwami, za które funduje horti Sallustiani (Ogrody Salustiuszowe). Po śmierci Cezara wycofuje się z polityki i zaczyna pracę historyka, często korzystając przy opisywaniu degeracji rzymskiej szlachty z własnych doświadczeń.
"W wielkich sprawach już sama chęć zasługą"
Propercjusz, Sextus Propertius(ok. 50-ok. 15 p.n.e.), był jednym z największych elegików rzymskich. Pochodził z rodu ekwitów z Asyżu. W młodości przeniósł się do Rzymu i tu rozpoczął karierę literacką. W kręgi dworskie został wprowadzony przez Mecenasa (poznał Wergiliusza i Horacego, zaprzyjaźnił się z Owidiuszem i Tibullusem).W 4 księgach elegii wyrażał miłość do ukochanej Cyntii (prawdziwe imię - Hestia), głównie w księgach I-II, a po zerwaniu z nią zwrócił się ku tematyce historyczno-politycznej i literackiej (księga III), związanej z historią i obyczajami Rzymu, by w księdze IV (ajtiologicznej) zająć się legendami, mitami i tradycją.
"Sit nox cum somno, sit sine lite dies"
"Niech noc nie będzie bezsenna, a dzień upłynie bez kłótni'
MARCJALIS , Marcus Valerius Martialis (40?-104?) wybitny poeta łaciński pochodzenia iberyjskiego; niedoceniany przez dwór cesarski był Marcjalis największym epigramatykiem łacińskim. Dzieła które po nim zostały to 15 ksiąg epigramów, w których porusza tematy tak krytycznoliterackie, jak i filozoficzne oraz społeczne. Za największe osiągnięcie Marcjalisa. uważa się jednak epigram satyryczny. Utwory Marcjalisa. różnią się od wierszy jego greckich poprzedników silnie eksponowanym pierwiastkiem indywidualnym, aktualną (rzymską) tematyką i dowcipem. Jego dzieła to: Księga widowisk (Liber spectaculorum) ukazuje się w r. 80 n.e. z okazji otwarcia Amphitheatrum Flavium (zwanego obecnie Koloseum), Xenia i Apophoreta, Dwanaście ksiąg Epigrammata.
Najsłynniejsza grecka poetka:
"Bogowie wiedzą, że śmierć jest nieszczęściem. Inaczej chętnie umieraliby sami"
Safona, Safo, Sapfo (gr. Σαπφώ, łac. Sappho) - najsławniejsza poetka starożytnej Grecji z przełomu VII i VI wieku p.n.e., wybitna przedstawicielka poezji lirycznej (liryka eolska). Pochodziła z miasta Mytilene na wyspie Lesbos i była córką Skamadrymanosa i Kleuis. Uważa się, że pochodziła z rodziny arystokratycznej. Wyszła za mąż za bogatego kupca greckiego. Musiała uciekać z wyspy podczas rozruchów. Po ich wygaśnięciu powróciła na nią wraz z mężem. Z jej twórczości zachowały się księgi: Hymny do bogów, Pieśni weselne, Pieśni miłosne, Pieśni do przyjaciółek. Safona wprowadziła własną miarę wierszową (strofa saficka). Była inspiracją dla Katullusa, który jeden jej wiersz przełożył na łacinę, a na wielu się wzorował. Do twórczości Safony nawiązywało wielu poetów starożytnych. Ukazana w poezji Safony niezwykła siła kobiecych uczuć, pełna wdzięku i delikatności, wrażliwości i subtelności zaskakuje ogromną intensywnością i bogactwem wyrazu. Żadna kobieta KobietaZ. Nałkowska Medaliony - Kobieta cmentarna, bohaterka autentyczna; prosta, niewykształcona kobieta, opiekująca się grobami. Niedaleko cmentarza znajduje się getto żydowskie, otoczone murem. Wedle...Czytaj dalejSłownik bohaterów literackich - liceumwcześniej (a i tysiące lat potem) nie odważyła się pisać tak szczerze i z tak ogromnym talentem lirycznym. Nic dziwnego, że już współcześni darzyli ją podziwem i zachwytem. W Syrakuzach wystawiono jej pomnik, przedstawiano ją na malowidłach, wazach, monetach i rzeźbach. Pisali o niej z zachwytem: Platon, Herodot, Arystofanes, Pindar dziesiątki innych. Właśnie obok Pindara i Anakreonta zaliczana była do "trójcy" najwybitniejszych poetów Starożytności.