Question

Wypisz: formy muzyczne, formy wokalne, formy liturgiczne, teatralne i scharakteryzuj w dwóch zdaniach min. 3 z każdego rodzaju forum.

Jak będzie źle daję błędną, a za dobre rozwiązanie oznaczam jako najlepsze ;)

Answer 1

Formy wokalne:

Madrygał to wspólna nazwa utworów świeckich na chór a capella (wykonywanych bez towarzyszenia instrumentów)lub wokalno – instrumentalnych . Madrygały wykazują dużą rozmaitość form  i charakteru.

Pieśń chóralna, podobnie jak madrygał, może mieć różne formy i charakter.  W okresie renesansu pod tym terminem rozumiano głównie utwory religijne na chóra capella. Natomiast w romantyzmie były to utwory świeckie inspirowane tekstem poetyckim lub muzyką ludową. Od tych czynników zależała też forma pieśni.

Recytatyw - śpiew zbliżony rytmicznie i melodycznnie do recytacji tekstu, wykorzystywany w operach, oratoriach itp.;

 

Gatunki wokalno-instrumentalne

Pieśń solowa to utwór wokalny z akompaniamentem instrumentalnym. Można wyróżnić kilka typów formalnych pieśni solowej:

·         zwrotkową z refrenem

·         zwrotkową wariacyjną (w kolejnych zwrotkach występują zmiany wariacyjne)

·         przekomponowaną

·         repryzową (schemat A+B+A)

Pieśni ballady (charakterystyczną cechą jest opowiadający, narracyjny charakter oraz baśniowa, fantastyczna tematyka).Mogą mieć one jedną z wyżej podanych form.

Aria to utwór wokalno-instrumentalny z silnie rozwiniętą melodyką oraz szczególnie podkreślonym czynnikiem wirtuozostwa.

 

Formy cykliczne wokalno - instrumentalne (liturgiczne)

Utwory wokalno – instrumentalne przeznaczone są do wykonania przez solistów, chór i orkiestrę.

Kantata

Kantata to wieloczęściowy , niesceniczny utwór wokalny, złożony z:

·         arii ( forma z kantylenowo rozwiniętym głosem solowym ),

·         recytatywów ( odznacza się sylabicznym traktowaniem tekstu, nieregularną strukturą rytmiczną, powtarzaniem dźwięków, stosowaniem krótkich formuł melodycznych o charakterze zwrotów kadencyjnych; służy do prezentacji akcji scenicznej.),

·         duetów ( utwór na dwa głosy ),

·         ansambli ( zespół złożony z co najmniej dwóch wykonawców ),

·         chórów

·         ritornelów instrumentalnych ( części instrumentalne poprzedzające arię lub następujące po niej ).

Teksty kantat mogły być liryczne, epickie, dramatyczne, mitologiczne, religijne. Od opery i oratorium różniło się mniejszymi rozmiarami. J. S. Bach rozwinął kantatę wykorzystując bogaty zasób środków wyrazu: fugowane i homofoniczne chóry, recytatywy, ariosa, arie – często z instrumentami koncertującymi, szeroko rozbudowane formy wariacyjne, różne rodzaje chorału.

Msza

To utwór cykliczny, składający  się zasadniczo z sześciu części: Kyrie, Gloria, Credo, Sanctus, Benedictus i Agnus Dei. Nazwy te wywodzą się od początkowych słów tekstu liturgicznego w języku łacińskim. Msza była przewidziana do wykonania najczęściej przez solistów, chór i orkiestrę. 

Oratorium

To utwór przeznaczony do wykonania przez solistów, chór i orkiestrę, związany najczęściej z tekstem biblijnym,  wykonywany w kościele lub na sali koncertowej bez dekoracjii charakteryzacji wykonawców.  Oratoria o tematyce świeckiej występowały znacznie rzadziej. Dzieło jest poprzedzone uwerturą, po czym następuje kilkadziesiąt części w bardzo różnych formach.  

Formy sceniczne (teatralne)

Opera

To utwór wokalno – instrumentalny współdziałający z akcją dramatyczną. Z reguły posiada tekst świecki ( mitologiczny, baśniowy, historyczny itp. ), co wpływa na charakteri formę części składowych. Pomimo dużej obsady wykonawczej, w operze zazwyczaj nie spotyka się polifonii. Recytatywy, arie, duety, sceny zbiorowe i chóry występują na przemian, w zależności od akcji dramatycznej.

 Charakter muzyki operowej zależy od treści literackiej, czyli libretta. Rozróżnia się więc operę: seria ( poważną ), buffa ( komiczną ) i semiseria ( gatunek pośredni – opera poważna z elementami komicznymi ).

Utwór muzyczno – dramatyczny należący do kategorii muzyki rozrywkowej i będący często rodzajem dzieła komicznego, nosi nazwę operetki. Podstawowymi współczynnikami są:

·         partie wokalne – solowe, zespołowe i chóralne,

·         partie instrumentalne, wstawki baletowe,

·         w niektórych gatunkach partie mówione.

Z uwagi na rodzaj współczynników opery i ich przewagą wyróżnia się:

·         melodramat – śpiew ulega eliminacji na rzecz deklamowanego tekstu w oparciu o podłoże instrumentalne,

·         operę baletową – głównym współczynnikiem dzieła scenicznego jest taniec,

·         operę chóralną – występuje przewaga partii chóralnych,

·         śpiewogrę ( singspiel ) – w utworze dramatycznym muzyka ogranicza się do nielicznych wstawek, będących pieśniami solowymi lub chóralnymi.

 Dramat muzyczny

To utwór sceniczny, który można podzielić niemal wyłącznie na akty ( niekiedy sce - ny ). W ramach aktów muzyka rozwijała się ewolucyjnie, bez wyraźnych podziałów. Postacie dramatu prowadziły niekończące się dialogi, monologi, lub rozgrywały efektowne sceny zbiorowe. Charakterystyczną cechą było współdziałanie wszystkich sztuk, głównie poezji, dramatu, sztuki teatralnej, plastyki i muzyki. O jedności dzieła decydowały tematy muzyczne, zwane motywami przewodnimi.

Balet

To rodzaj widowiska teartalnego, w którym głównym środkiem wyrazu jest taniec, wykonywany przez zawodowych tancerzy według scenariusza, z towarzyszeniem muzyki,z odpowiedniej oprawie plastycznej. Charakter tańców narzuca akcja sceniczna. Mają one różne formy, na ogół okresowe ( często o budowie ABA ).

 

Pozdrawiam.