Question

Wypisz bajważniejsze gatunki epoki średniowiecza Bardzo proszę o zrobienie tego zadania dziekuje.

Answer 1

GATUNKI ŚREDNIOWIECZA:

a) religijne:
- pieśni;
- kazania;
- psalmy;
- modlitwy;
- żywoty świętych;
- lament;

b) świeckie:
- kroniki;
- roczniki (historiografia);
- romanse;
- satyry;
- farsy;
- intermedium;

Gatunki średniowiecznego dramatu -> jedyne, co mogłoby połączyć teatr antyczny i średniowieczny, to związek z religią. Grecka religia wywodziła się z obrzędu ku czci DIONIZOSA, a średniowieczne sztuki dotyczyły przedstawiania spraw wiary. Poza tym średniowiecze odrzucało dorobek teatru antycznego,a tworzyło własne formy i zasady.

Początkowo krótkie scenki dramatyczne wystawiano w kościołach i traktowano je jako urozmaicenie liturgii, a zajmowali się nimi duchowni. Nowe przedstawienia charakteryzowały się równoczesnością zdarzeń, widzowie oglądali jednocześnie wszystkie miejsca akcji, a aktorzy przechodzili z jednego do drugiego miejsca. Grali tylko mężczyźni, choć kroniki notują, że złamano zasady w 1468 r. we Francji, gdzie rolę św. Katarzyny odegrała piękna dziewczyna.

1. DRAMAT LITURGICZNY -> gatunek dramatu obecny w kulturze średniowiecza od X do XV wieku. W części był śpiewany, ściśle związany z liturgią kościoła, przedstawiał ważne wydarzenia religijne, np. narodziny Jezusa.

2. MISTERIUM -> złaciny "tajemnica", utwór dramatyczny o treści biblijnej, zwł. pasyjnej. Wystawiano je najpierw w kościołach, potem na rynkach, placach. Zdarzało się że trwały kilka dni.

3. INTERMEDIUM -> krótki utwór sceniczny, odgrywany pomiędzy częściami sztuki poważnej, np. misterium; intermedium miało charakter komediowy.

4. FARSA -> gatunek wywodzący się z intermedium. Ukształtował się w XII wieku, jest odmianą komedii, dynamicznej akcji. Wystepują w nim elementy karykatury lub groteski. W średniowieczu farsa pojawiała się na końcu poważnych przedstawień.

ŚREDNIOWIECZNA LIRYKA:

PIEŚNI -> dominowały utwory religijne (kolędy). Niektóre miały charakter państwowo - kościelny, np. "Bogurodzica", "Garde Mater Polonia (Raduj się Matko polska)". Ważną rolę odgrywały także sonety.

CECHY ŚREDNIOWIECZNYCH GATUNKÓW LITERACKICH:

1. DYDAKTYCZNOŚĆ -> celem utworów było pouczenie odbiorcy, jak ma żyć, by otrzymać nagrodę w postaci zbawienia. Wiąże się z tym patetyczna charakterystyka literatury średniowiecza (wskazówka, rada), np. epika rycerska ("Peśń o Rolandzie").

2. DWUJĘZYCZNOŚĆ -> językiem wspólnym dla średniowiecznej Europy była łacina, jednak zaczęły pojawiać się teksty w językach narodowych. Pod koniec XV wieku Luter przetłumaczył Biblię na język niemiecki.

3. RĘKOPIŚMIENNOŚĆ -> druk znali już w VIII wieku Chińczycy, ale w Europie, został wprowadzony przez Jana Gutenberga w 1451 r. Wcześniej książki, bardzo rzadkie i drogie powstawały w skryptach klasztorów. Pisano ręcznie na pergaminie i ozdabiana dzieła barwnymi inicjałami. była to tzw. "Benedygtyńska praca".

4. ANONIMOWOŚĆ -> autorzy średniowiecznych utworów zazwyczaj nie podawali swoich nazwisk. Pisząc dla chwały Boga, nie zależało im na ziemskiej sławie. Nie znano pojęcia plagiatu.

5. SCHEMATYCZNOŚĆ -> powielała utracone wzorce,powtarzała wcześniej powstałe schematy. Autorzy nie dbali o dokładne oddanie psychiki bohatera, a świat pokazują za pomocą kontrastów.

6. UNIWERSALIZM -> język urzędowy łaciński; każde państwo uznawało papieża.

7. FILOZOFIA -> myśl epoki zdominowała 2 systemy. Najpierw św. August, który przeszczepił na grunt idee Platona, potem św. Tomasza. Występowanie filozoficznej postawy franciszkańskiej ("Św. Franciszek z Asyżu").