jeden z działów lingwistyki, zajmujący się badaniem dźwięków mowy ludzkiej (zwanych głoskami)[2] od strony ich artykulacji (tj. sposobu wytwarzania za pomocą narządów mowy - fonetyka artykulacyjna), ich cech fizycznych (dokładniej: akustycznych – fonetyka akustyczna), ich odbierania (fonetyka audytywna)[3]. Fonetyka jako dziedzina badań jest starsza od fonologii, która opiera się w swojej praktyce na wiedzy z zakresu fonetyki[4][5]. Mówi się często, że fonetyka koncentruje się na stronie materialnej aktów mowy, fonologia zaś na funkcji językowej fonicznych jednostek języka[6]. Nie istnieje jednak ostra granica między tymi dyscyplinami badawczymi[6], ponieważ fonologia musi być oparta na fonetyce, zaś analiza fonologiczna jest warunkiem uprawiania fonetyki[5]. Granice pomiędzy fonetyką a fonologią dobrze ilustruje następujący przykład: w języku polskim istnieje spółgłoska nosowa dziąsłowa (np. w wyrazie nos [n̪ɔs̪]) oraz spółgłoska nosowa miękkopodniebienna (np. w wyrazie bank ['bãŋk]). Obie głoski różnią się miejscem artykulacji w takim samym stopniu jak głoski [t] i [k] (pierwsza jest dziąsłowa, druga tylnojęzykowa). O ile jednak w tym drugim wypadku opisywana różnica w artykulacji służy do odróżniania form (np. kot : kok), o tyle w wypadku spółgłosek nosowych ta sama różnica miejsca artykulacji roli tej nie spełnia (np. nie ma słowa *['bãnk] obok ['bãŋk]). Na gruncie fonetyki opisuje się różnice w artykulacji obu spółgłosek nosowych bez wnikania w ich funkcje w języku, zaś na gruncie fonologii oba dźwięki uznaje się za uwarunkowane kontekstem warianty tego samego fonemu /n/. Co więcej, z punktu widzenia fonologii języka angielskiego ta sama różnica służy do odróżniania form (np. thin [θɪn] „cienki”: thing [θɪŋ] „rzecz”), czyli jest fonologicznie relewantna.
Odpowiedź:
tak
Wyjaśnienie:
jeden z działów lingwistyki, zajmujący się badaniem dźwięków mowy ludzkiej (zwanych głoskami)[2] od strony ich artykulacji (tj. sposobu wytwarzania za pomocą narządów mowy - fonetyka artykulacyjna), ich cech fizycznych (dokładniej: akustycznych – fonetyka akustyczna), ich odbierania (fonetyka audytywna)[3]. Fonetyka jako dziedzina badań jest starsza od fonologii, która opiera się w swojej praktyce na wiedzy z zakresu fonetyki[4][5]. Mówi się często, że fonetyka koncentruje się na stronie materialnej aktów mowy, fonologia zaś na funkcji językowej fonicznych jednostek języka[6]. Nie istnieje jednak ostra granica między tymi dyscyplinami badawczymi[6], ponieważ fonologia musi być oparta na fonetyce, zaś analiza fonologiczna jest warunkiem uprawiania fonetyki[5]. Granice pomiędzy fonetyką a fonologią dobrze ilustruje następujący przykład: w języku polskim istnieje spółgłoska nosowa dziąsłowa (np. w wyrazie nos [n̪ɔs̪]) oraz spółgłoska nosowa miękkopodniebienna (np. w wyrazie bank ['bãŋk]). Obie głoski różnią się miejscem artykulacji w takim samym stopniu jak głoski [t] i [k] (pierwsza jest dziąsłowa, druga tylnojęzykowa). O ile jednak w tym drugim wypadku opisywana różnica w artykulacji służy do odróżniania form (np. kot : kok), o tyle w wypadku spółgłosek nosowych ta sama różnica miejsca artykulacji roli tej nie spełnia (np. nie ma słowa *['bãnk] obok ['bãŋk]). Na gruncie fonetyki opisuje się różnice w artykulacji obu spółgłosek nosowych bez wnikania w ich funkcje w języku, zaś na gruncie fonologii oba dźwięki uznaje się za uwarunkowane kontekstem warianty tego samego fonemu /n/. Co więcej, z punktu widzenia fonologii języka angielskiego ta sama różnica służy do odróżniania form (np. thin [θɪn] „cienki”: thing [θɪŋ] „rzecz”), czyli jest fonologicznie relewantna.