Wymień wszystkie formy polodowcowe które utworzył lodowiec skandynawski
manishagaloscen
Moreny czołowe i denne jeziora morenowe i rynnowe pradoliny sandry lessy kemy ozy
1 votes Thanks 3
alicjax3
Na przełomie trzeciorzędu i czwartorzędu – około 1,87 mln lat temu – nastąpiły głębokie i gwałtowne zmiany klimatyczne o zasięgu globalnym. Duże opady śniegu i ujemne temperatury powietrza na znacznych obszarach Ziemi przyczyniły się do powstania olbrzymich lądolodów. W ten sposób zapoczątkowana została epoka lodowcowa zwana plejstocenem (patrz też rozdział Geologiczne dzieje Ziemi).
Głównym ośrodkiem zlodowacenia w Europie była Skandynawia. W wyniku rytmicznych zmian klimatu – po fali zimna następowało ocieplenie – lądolód kilkakrotnie rozprzestrzeniał się na znaczne obszary naszego kontynentu (maksymalnie zajął obszar około 5 mln km2), po czym w okresach cieplejszych wycofywał się (topniał). Wkraczanie – transgresja – lądolodu na dany obszar w okresach chłodnych określana jest jako glacjał (zlodowacenie). Natomiast wycofywanie się – recesja – czaszy lodowej z danego terenu to interglacjał.
Podczas glacjałów zdarzały się mniejsze, oscylacyjne ruchy lądolodu, które nie wiązały się jednak z pełnym ustąpieniem lodowca. Były to stadiały lub fazy (okresy narastania lądolodu) oraz interstadiały (okresy cofania się lądolodu). Glacjologowie uważają, że na obszar Polski lądolód skandynawski nasuwał się czterokrotnie, czyli mieliśmy 4 glacjały. Przyjmuje się także, że holocen – okres, w którym obecnie żyjemy - jest interglacjałem, a po nim nastąpi ponownie zlodowacenie. Kiedy obszar Polski w mniejszym lub większym stopniu pokrywała czasza lodowca skandynawskiego, w wysokich górach (Tatrach i Karkonoszach) rozwijały się lokalne lodowce górskie. W czasie wszystkich zlodowaceń zasięg lądolodu wielokrotnie się zmieniał. Na podstawie analizy osadów i form lodowcowych charakterystycznych dla rozwoju, postoju i zaniku lądolodu możliwe było ustalenie obszarów objętych każdym glacjałem.
1. Zlodowacenie podlaskie (Günz) – objęło swym zasięgiem tylko Polskę Północno-Wschodnią i fragment Pobrzeża Szczecińskiego; na zachodzie kraju nie znaleziono śladów tego najstarszego zlodowacenia.
2. Zlodowacenie południowo- polskie (Mindel) – jego maksymalny zasięg (zlodowacenie Sanu II) to jednocześnie największe rozprzestrzenienie się lądolodu na obszarze naszego kraju; pokrywa lodowa dotarła wówczas aż do północnych stoków Karpat i Sudetów (400 m n.p.m.), wciskając się w obszary kotlin i dolin śródgórskich; góra Ślęża i najwyższe szczyty Gór Świętokrzyskich wyłaniały się spod lodu jako nunataki*.
3. Zlodowacenie środkowopolskie (Riss) – podczas stadiału maksymalnego lodowiec dotarł do Sudetów oraz północnej krawędzi Wyżyny Małopolskiej i Lubelskiej; wykorzystując orografię terenu lądolód “wcisnął się” w przełom Wisły, Kotlinę Raciborską oraz przykrył znaczną część Wyżyny Śląskiej i Niecki Nidziańskiej.
4. Zlodowacenie północnopolskie (Würm) – granicę maksymalnego rozprzestrzenienia się lądolodu (faza leszczyńska) w czasie tego najmłodszego glacjału wyznacza linia biegnąca od okolic Gubina przez Zieloną Górę, Leszno, na północ od Konina w kierunku Płocka, a następnie na wschód od Wisły przez Nidzicę, Szczytno, Grajewo i Augustów w stronę Grodna.
jeziora morenowe i rynnowe
pradoliny
sandry
lessy
kemy
ozy
Głównym ośrodkiem zlodowacenia w Europie była Skandynawia. W wyniku rytmicznych zmian klimatu – po fali zimna następowało ocieplenie – lądolód kilkakrotnie rozprzestrzeniał się na znaczne obszary naszego kontynentu (maksymalnie zajął obszar około 5 mln km2), po czym w okresach cieplejszych wycofywał się (topniał).
Wkraczanie – transgresja – lądolodu na dany obszar w okresach chłodnych określana jest jako glacjał (zlodowacenie). Natomiast wycofywanie się – recesja – czaszy lodowej z danego terenu to interglacjał.
Podczas glacjałów zdarzały się mniejsze, oscylacyjne ruchy lądolodu, które nie wiązały się jednak z pełnym ustąpieniem lodowca. Były to stadiały lub fazy (okresy narastania lądolodu) oraz interstadiały (okresy cofania się lądolodu).
Glacjologowie uważają, że na obszar Polski lądolód skandynawski nasuwał się czterokrotnie, czyli mieliśmy 4 glacjały. Przyjmuje się także, że holocen – okres, w którym obecnie żyjemy - jest interglacjałem, a po nim nastąpi ponownie zlodowacenie.
Kiedy obszar Polski w mniejszym lub większym stopniu pokrywała czasza lodowca skandynawskiego, w wysokich górach (Tatrach i Karkonoszach) rozwijały się lokalne lodowce górskie.
W czasie wszystkich zlodowaceń zasięg lądolodu wielokrotnie się zmieniał. Na podstawie analizy osadów i form lodowcowych charakterystycznych dla rozwoju, postoju i zaniku lądolodu możliwe było ustalenie obszarów objętych każdym glacjałem.
1. Zlodowacenie podlaskie (Günz) – objęło swym zasięgiem tylko Polskę Północno-Wschodnią i fragment Pobrzeża Szczecińskiego; na zachodzie kraju nie znaleziono śladów tego najstarszego zlodowacenia.
2. Zlodowacenie południowo- polskie (Mindel) – jego maksymalny zasięg (zlodowacenie Sanu II) to jednocześnie największe rozprzestrzenienie się lądolodu na obszarze naszego kraju; pokrywa lodowa dotarła wówczas aż do północnych stoków Karpat i Sudetów (400 m n.p.m.), wciskając się w obszary kotlin i dolin śródgórskich; góra Ślęża i najwyższe szczyty Gór Świętokrzyskich wyłaniały się spod lodu jako nunataki*.
3. Zlodowacenie środkowopolskie (Riss) – podczas stadiału maksymalnego lodowiec dotarł do Sudetów oraz północnej krawędzi Wyżyny Małopolskiej i Lubelskiej; wykorzystując orografię terenu lądolód “wcisnął się” w przełom Wisły, Kotlinę Raciborską oraz przykrył znaczną część Wyżyny Śląskiej i Niecki Nidziańskiej.
4. Zlodowacenie północnopolskie (Würm) – granicę maksymalnego rozprzestrzenienia się lądolodu (faza leszczyńska) w czasie tego najmłodszego glacjału wyznacza linia biegnąca od okolic Gubina przez Zieloną Górę, Leszno, na północ od Konina w kierunku Płocka, a następnie na wschód od Wisły przez Nidzicę, Szczytno, Grajewo i Augustów w stronę Grodna.