wymień trzy ruchy polityczne, które powstały na ziemiach polskich w XIX wieku
Recommend Questions
Usuario de Brainly
May 2021 | 0 Replies
URGENTE!!! El contexto histórico de los primeros años del siglo XX se caracterizan por: I. Europa poseía la supremacía política, económica y cultural en el mundo II. La ''cuestión social'' se transformó en el problema permanente hasta princios de la ''Gran Guerra'' o ''Primera Guerra Mundial'' III. En las mentes de las grandes potencias mundiales a comienzos del siglo XX, solo hay un objetivo: ''Progresar'' ''Innovar'' y ''Cambiar el mundo'' a) I y II b) II y III c) I y III d) I, II y III
Odpowiedź:
Wielki Proletariat założony przez Ludwika Waryńskiego
PPS Polska Partia Socjalistyczna
SDKP Socjaldemokracja Królestwa Polskiego
Wyjaśnienie:
Odpowiedź:
Jednym z najbardziej masowych i najsilniej oddziałujących na rzeczywistość ruchów politycznych był marksizm. Stworzony został przez Karola Marksa i Fryderyka Engelsa na początku drugiej połowy stulecia. Teoria marksizmu zakładała, że dzieje ludzkości są dziejami antagonizmów pomiędzy grupami społecznymi, a obecny konflikt pomiędzy klasą robotniczą a kapitalistami nieuchronnie zmierza do wybuchu ogólnoświatowej rewolucji. Jej efektem stać się mają narodziny socjalizmu - systemu sprawiedliwości społecznej, nie znającego własności prywatnej, zaspokajającego realizację potrzeb ogółu ludności. Nowy ustrój nie znałby granic, przemocy i wojen. Twórcy marksizmu potępiali imperialne dążenia mocarstw, jako sprzeczne z interesami klasy robotniczej. Ponieważ ta utopijna wizja uzasadniana była wynikami gruntownych studiów ekonomicznych i społecznych, marksizm nazywany bywał socjalizmem naukowym.
Optymistyczna wizja przyszłości zyskiwała ogromną popularność w środowiskach robotników i radykalnej inteligencji, czego wyrazem było tworzenie kółek, organizacji i partii dążących do realizacji marksistowskiej idei. Do najważniejszych spośród nich należały Socjaldemokratyczna Partia Niemiec (SPD - powstała w 1869 r. i prześladowana w czasach Bismarcka postanowieniami ustaw wyjątkowych), Francuska Partia Socjalistyczna (założona w 1879 r. przez Jeana Jauresa), angielska Partia Pracy (Labour Party - założona w 1900 r.), Socjaldemokratyczna Partia Robotnicza Rosji (1898 r.).
Działacze marksistowscy bardzo wcześnie podjęli działania zmierzające do zintegrowania rozdzielonej granica-mi państwowymi działalności. W 1864 r. w Londynie utworzono I Międzynarodówkę, skupiającą socjalistów z najbardziej uprzemysłowionych państw -Francji, Wielkiej Brytanii, Niemiec, Włoch, Szwajcarii. I Międzyna-rodówka działała do 1876 r. (od 1872 w Nowym Jorku), przyczyniając się do spopularyzowania podstawowych haseł socjalistycznych, jak skrócenie czasu pracy, ustawodawstwo pracy, polepszenie warunków pracy kobiet, ograniczenie zatrudnienia dzieci, swoboda tworzenia związków zawodowych.
Lata osiemdziesiąte i dziewięćdziesiąte przyniosły zasadnicze zmiany w położeniu robotników. Postęp techniki i medycyny oraz bardziej ludzkie traktowanie zatrudnionych przez pracodawców doprowadziły do polepszenia warunków życia. Instytucje ustrojowe państw kapitalistycznych pozwalały realizować socjalistyczne programy. Przewidywane przez ojców marksizmu zaostrzenie walki klasowej bynajmniej nie następowało. W tej sytuacji podjęta została dyskusja nad modyfikacją doktryny. Zainicjowany przez Eduarda Bernsteina rewizjonizm głosił, że nie rezygnując z szerokiej aktywności należy ograniczyć maksymalistyczne hasła, kontentując się realizacją choćby ich części ("ruch jest wszystkim, cel jest niczym"). Z kolei wywodzący się z rewizjonizmu reformizm (Klaus Kautsky) nie wyrzekał się dalekosiężnego programu, jego realizację zamierzając jednak przeprowadzić na drodze pokojowej ewolucji systemu.
Spory, które podzieliły międzynarodowy ruch robotniczy, stały się szczególnie widoczne po powołaniu w 1889 r. w Paryżu II Międzynarodówki. W przeciwieństwie do swej poprzedniczki, skupiała ona nie pojedynczych działaczy, a całe organizacje socjalistyczne z różnych państw Europy. II Międzynarodówka była forum dyskusji pomiędzy różnymi nurtami socjalizmu - ortodoksyjnym marksistom przewodzili Karl Liebknecht, Róża Luksemburg, Włodzimierz Uljanow - Lenin. Jej działalność przyczyniła się do dalszego rozwoju socjaldemokracji i pewnego ujednolicenia oblicza tego ruchu. Na przełomie wieków przewagę zaczęli uzyskiwać zwolennicy opcji reformistycznej. Wyrazem odchodzenia od pierwotnych, rewolucyjnych dążeń było wsparcie, jakiego partie socjalistyczne udzieliły rządom poszczególnych państw w chwili wybuchu I wojny światowej.
Znacznie dalej w kontestacji istniejących warunków społecznych i ekonomicznych posunęli się anarchiści, uważający, że polepszenie położenia mas pracujących i całych społeczeństw przynieść może jedynie rozbicie dotychczasowych struktur państwowych - zniesienie wszelkich form władzy. Radykalni wyznawcy tej idei cele swe zamierzali osiągnąć poprzez krwawy terror, którego ofiarami padali politycy, przywódcy państw, członkowie domów panujących. Anarchiści, początkowo uczestniczący w pracach II Międzynarodówki zostali z niej usunięci w 1896 r.
Wzrastająca potęga mocarstw, wynikająca z rozwoju gospodarczego i posiadania kolonii, skomplikowane stosunki międzynarodowe, powstawanie bloków militarnych stanowiły tło narodzin ideologii głoszącej kult siły państwa i narodu. Mogła być ona wyrazem dążeń ekspansjonistycznych - jak w przypadku Niemiec, mogła też wyrastać z kompleksu klęski i chęci jej odreagowania - jak w przypadku Francji. Z drugiej strony postawy nacjonalistyczne pojawiały się wśród narodów pozbawionych własnej państwowości, podbitych, prześladowanych, dążących do poprawy swego położenia -ludów bałkańskich, Polaków, Ukraińców, Irlandczyków, Węgrów.
Wspólną cechą wszystkich nacjonalizmów, z natury rzeczy wzajemnie sobie przeciwstawnych, było przekonanie, że dobro danego narodu jest dobrem najwyższym, że uzasadnia ono ekspansję kosztem innych narodów i ograniczanie praw mniejszości, że jednostka winna w swym życiu kierować się interesami ogółu swych rodaków. Ważnym elementem ideologii nacjonalistycznej było integrowanie społeczeństwa poprzez wyraźne określenie przeciwnika - nacji zagrażającej danemu narodowi, bądź stojącej na drodze jego rozwoju. W Europie najczęściej wroga upatrywano w społeczności żydowskiej ("sprawa Dreyfusa"), przez co antysemityzm stał się wspólnym hasłem większości europejskich nacjonalizmów.
W przededniu wojny masowa popularność nacjonalizmu odegrała ważną rolę w poparciu społeczeństw dla wojennych przygotowań prowadzonych przez poszczególne mocarstwa. W chwili wybuchu konfliktu ogłoszenie mobilizacji i wyruszanie na front kolejnych oddziałów wojsk powszechnie spotykało się z niekłamanym entuzjazmem. Wielka wojna zdawała się być realizacją pragnień narodów Europy.
Szczególną odmianą nacjonalizmu był syjonizm. Żydzi spotykali się pod koniec wieku z coraz bardziej dotkliwymi formami nietolerancji, a nawet przemocy. W tych okolicznościach ukazała się w 1896 r. rozprawa Teodora Herzla "Państwo żydowskie. Nowe rozwiązania starego problemu". Autor postulował odbudowę w Palestynie Państwa Izrael, w którym mogliby osiedlić się żyjący w diasporze Żydzi. Idea ta podjęta została przez powstałą rok później na kongresie w Bazylei Światową Organizację Syjonistyczną, zyskując sporą popularność wśród społeczności żydowskiej. Jej realizacja nastąpiła jednak dopiero po II wojnie światowej.
Wiek XIX przyniósł gigantyczną przemianę w położeniu kobiet. Rozwój gospodarki stwarzał możliwość, ale też i konieczność masowego zatrudnienia kobiet. Podejmowanie pracy poza domem pozwalało na stopniowe usamodzielnianie się, wpływało również na pozycję kobiety w rodzinie. Osiągnięcia medycyny powalały na planowanie rodziny, co otwierało nowe, poza macierzyństwem, perspektywy życiowe. Liczne innowacje techniczne w gospodarstwie domowym dawały - poprzez zyskanie czasu wolnego - możliwość realizacji własnych aspiracji.
Demokratyzacja systemów politycznych, upowszechnianie nauki, rozwój komunikacji skłaniały kobiety do podjęcia wysiłków w kierunku emancypacji - uwolnienia spod dotychczasowego prymatu mężczyzn i zyskania równouprawnienia we wszystkich dziedzinach życia. Spośród rozmaitych płaszczyzn batalii o zyskanie równej z mężczyznami pozycji najgłośniejsza była batalia o uzyskanie praw politycznych (sufrażystki). Budzące wielkie kontrowersje działania bojowniczek o dostęp do urn wyborczych (Emmeline Pankhurst) nie przyniosły przed wybuchem wojny światowej pożądanych efektów. Prawo głosowania uzyskały jedynie Finki i Norweżki. Poza Europą zaś mieszkanki Nowej Zelandii oraz niektórych stanów Australii i USA.
Wyjaśnienie: