Reformacja – ruch religijno-polityczno-społeczny zapoczątkowany przez Marcina Lutra w XVI wieku, mający na celu odnowę chrześcijaństwa. Był reakcją na negatywne zjawiska, które miały miejsce w katolickiej hierarchii kościelnej, a także stanowił opozycję do katolickiej doktryny dogmatycznej. Podwaliny pod wystąpienie Marcina Lutra położyła działalność Jana Husa na początku XV wieku – ruch husycki (husyci) odegrał ważną rolę w rozwoju reformacji.
W wyniku reformacji wyłoniły się nowe odłamy chrześcijaństwa: luteranizm – 1517, jego twórcą był Marcin Luter, za jedyną podstawę przyjęto Pismo Święte, dwa sakramenty (komunia, chrzest), głośne czytanie Biblii, śpiewanie psalmów, Kościół instytucją tanią, liturgia w języku narodowym, komunia pod dwiema postaciami (chleb i wino). Zanegował nieomylność papieża, sakrament spowiedzi oraz płatne odpusty (co przysporzyło mu wielu potężnych przeciwników w postaci np. Inkwizycji). Zniósł również celibat. anglikanizm – 1534, jego formalnym założycielem był Henryk VIII, który zerwał związki z Rzymem kiedy papież odmówił zgody na unieważnienie jego małżeństwa z Katarzyną Aragońską. Dokonał aktu supremacji-ustanawiając siebie jako ziemską głowę Kościoła w Anglii. Henryk VIII rozwiązał zakony, znacjonalizował dobra kościelne, zniósł przymusowy celibat duchownych. Wprowadził liturgię w języku angielskim oraz komunię pod dwiema postaciami. kalwinizm (ewangelicyzm reformowany) – 1536, jego twórcą był między innymi Jan Kalwin i Huldrych Zwingli u jego podstaw leżało przekonanie, że Bóg jednych obdarza łaską konieczną do zbawienia, drugich nie (teoria predestynacji). Proste, cnotliwe życie, powodzenie w życiu doczesnym, powaga, rezygnacja z przyjemności oddalających od Boga miały świadczyć o tym, iż Bóg predestynował dane osoby do zbawienia. Człowiek sam nie mógł osiągnąć zbawienia, mógł tylko sprawiać wrażenie, że taka jest boska wola. Gmina kalwińska ma charakter demokratyczny (starsi zboru, pastorzy). nowożytny antytrynitaryzm – 1562, jego twórcami byli m.in. Miguel Servet i Faust Socyn. Negował istnienie Trójcy Świętej oraz boskość Jezusa, jako sprzeczne z logiką oraz z przekazem biblijnym. Szczególną rolę w tym nurcie odegrali bracia polscy (tzw. arianie), którzy stworzyli filozofię religii i naukę społeczną, znacznie wyprzedzającą epokę. husytyzm - ruch religijny i polityczny uczniów i zwolenników czeskiego reformatora religijnego Jana Husa, istniejący na przełomie XIV i XV wieku. Podstawowe założenia tej doktryny to: odrzucenie politycznej władzy oraz autorytetu papieży, krytyka dogmatów o sakramentach i łasce, odrzucenie niektórych obrzędów i ceremonii. anabaptyzm
M.Luter,J.Kalwin,Henryk VIII
Reformacja – ruch religijno-polityczno-społeczny zapoczątkowany przez Marcina Lutra w XVI wieku, mający na celu odnowę chrześcijaństwa. Był reakcją na negatywne zjawiska, które miały miejsce w katolickiej hierarchii kościelnej, a także stanowił opozycję do katolickiej doktryny dogmatycznej. Podwaliny pod wystąpienie Marcina Lutra położyła działalność Jana Husa na początku XV wieku – ruch husycki (husyci) odegrał ważną rolę w rozwoju reformacji.
W wyniku reformacji wyłoniły się nowe odłamy chrześcijaństwa:
luteranizm – 1517, jego twórcą był Marcin Luter, za jedyną podstawę przyjęto Pismo Święte, dwa sakramenty (komunia, chrzest), głośne czytanie Biblii, śpiewanie psalmów, Kościół instytucją tanią, liturgia w języku narodowym, komunia pod dwiema postaciami (chleb i wino). Zanegował nieomylność papieża, sakrament spowiedzi oraz płatne odpusty (co przysporzyło mu wielu potężnych przeciwników w postaci np. Inkwizycji). Zniósł również celibat.
anglikanizm – 1534, jego formalnym założycielem był Henryk VIII, który zerwał związki z Rzymem kiedy papież odmówił zgody na unieważnienie jego małżeństwa z Katarzyną Aragońską. Dokonał aktu supremacji-ustanawiając siebie jako ziemską głowę Kościoła w Anglii. Henryk VIII rozwiązał zakony, znacjonalizował dobra kościelne, zniósł przymusowy celibat duchownych. Wprowadził liturgię w języku angielskim oraz komunię pod dwiema postaciami.
kalwinizm (ewangelicyzm reformowany) – 1536, jego twórcą był między innymi Jan Kalwin i Huldrych Zwingli u jego podstaw leżało przekonanie, że Bóg jednych obdarza łaską konieczną do zbawienia, drugich nie (teoria predestynacji). Proste, cnotliwe życie, powodzenie w życiu doczesnym, powaga, rezygnacja z przyjemności oddalających od Boga miały świadczyć o tym, iż Bóg predestynował dane osoby do zbawienia. Człowiek sam nie mógł osiągnąć zbawienia, mógł tylko sprawiać wrażenie, że taka jest boska wola. Gmina kalwińska ma charakter demokratyczny (starsi zboru, pastorzy).
nowożytny antytrynitaryzm – 1562, jego twórcami byli m.in. Miguel Servet i Faust Socyn. Negował istnienie Trójcy Świętej oraz boskość Jezusa, jako sprzeczne z logiką oraz z przekazem biblijnym. Szczególną rolę w tym nurcie odegrali bracia polscy (tzw. arianie), którzy stworzyli filozofię religii i naukę społeczną, znacznie wyprzedzającą epokę.
husytyzm - ruch religijny i polityczny uczniów i zwolenników czeskiego reformatora religijnego Jana Husa, istniejący na przełomie XIV i XV wieku. Podstawowe założenia tej doktryny to: odrzucenie politycznej władzy oraz autorytetu papieży, krytyka dogmatów o sakramentach i łasce, odrzucenie niektórych obrzędów i ceremonii.
anabaptyzm