Question

Wymień postanowienia kongresu wiedeńskiego i zasady autonomii królestwa polskiego.

Answer 1

Królestwo Polskie (ros. Царство Польское, Carstwo Polskoje), potocznie Królestwo Kongresowe, Kongresówka – kadłubowe państwo polskie istniejące w latach 1815-1832, a później do 1918 r. jako część składowa Imperium Rosyjskiego. Zostało utworzone decyzją kongresu wiedeńskiego. Wbrew obiegowym opiniom Królestwo Polskie było państwem suwerennym i niepodległym (do 1832 r.), posiadającym własną konstytucję, Sejm, wojsko, monetę i szkolnictwo z Uniwersytetem Warszawskim, a czynności urzędowe odbywały się w języku polskim. Polskę łączyły z Rosją - osoba Monarchy[d] (każdorazowy Imperator Rosji był jednocześnie Królem Polski i pod takim tytułem występował w Królestwie) oraz polityka zagraniczna, należąca do prerogatyw królewskich. Koroną królestwa była Polska Korona Cesarska. 26 lutego 1832 roku król Mikołaj I Romanow zniósł konstytucję Królestwa zastępując ją Statutem Organicznym, który likwidował Sejm i samodzielną armię, znosił unię międzypaństwową i włączał Królestwo do cesarstwa na zasadzie autonomii administracyjnej, przywrócił urząd namiestnika sprawującego władzę cywilną i wojskową[2].W latach 1832–1918 Królestwo Polskie było integralną częścią Imperium Rosyjskiego (choć cesarze rosyjscy nosili tytuł króla Polski i reprezentowali ich namiestnicy). Posiadało stopniowo ograniczaną, a następnie zlikwidowaną autonomię; po jej likwidacji w roku 1874 wprowadzono także oficjalną nazwę Kraj Przywiślański (ros. Привислинский край), choć w języku potocznym dawna nazwa nadal funkcjonowała. W roku 1912 od kraju tego oderwano Chełmszczyznę[3].W lecie 1915 jego terytorium znalazło się pod okupacją Niemiec i Austro-Węgier, ale do 1917 de iure stanowiło ono część Imperium Rosyjskiego. Po przejęciu władzy w Rosji przez Rząd Tymczasowy stało się teoretycznie częścią Republiki Rosyjskiej, a następnie 7 listopada 1917 Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Zrzekła się ona swoich roszczeń do terytorium dawnego Królestwa na podstawie artykułu 3 traktatu pokojowego pomiędzy państwami centralnymi a Rosją, zawartego 3 marca 1918 roku w Brześciu Litewskim.Utworzone formalnie na mocy traktatu rosyjsko-austriacko-pruskiego z 3 maja 1815, w którym mocarstwa dokonały podziału ziem Księstwa Warszawskiego. Artykuł V tego traktatu głosił, że ziemie Księstwa Warszawskiego pozostające pod kontrolą rosyjską zostają połączone z Rosją nieodzownie przez swoją konstytucję i oddane na wieczne czasy w ręce Najjaśniejszego Cesarza Wszechrosji. Traktat podziałowy wszedł później do aktu końcowego postanowień kongresu wiedeńskiego z 9 czerwca 1815.To skłania historiografię współczesną do uznania jego postanowień za faktyczną cesję terytorium okupowanego Księstwa Warszawskiego, co polscy historycy Stefan Kieniewicz i Władysław Zajewski nazywają IV rozbiorem Polski[4][5], z czym nie zgadza się Mieczysław Żywczyński twierdząc, że termin „rozbiory” odnosił się do całego państwa polskiego w granicach z roku 1772[6].Współczesny historyk brytyjski[Kto?] uważa, że tyranię napoleońską po prostu zastąpiono tyranią rosyjską, austriacką czy pruską, a kongres faktycznie ratyfikował nowy podział Polski[7].Później następowało stopniowe ograniczanie autonomii Królestwa Polskiego, zwłaszcza po stłumieniu powstania listopadowego w roku 1831 i powstania styczniowego w 1864 roku aż do formalnego zniesienia autonomii polityczno-administracyjnej tego terytorium w 1867 roku. Wciąż jednak zachowało się wiele odrębności prawno-ustrojowych (m.in. kodeks cywilny, ustrój wsi, status ludności żydowskiej, status jęz. polskiego), które odróżniały Królestwo Polskie od Cesarstwa Rosyjskiego[8].