Question

Wymień podobieństwa i różnice między ustrojami politycznymi starożytnych aten i sparty

Answer 1

 

 

 

  Grecy stworzyli już w V w. p.n.e.teorię ustrojów politycznych. Wśród ustrojów wyróżniali oligarchię. Faktyczna władza w polis spoczywała w rękach wąskiej, dobrze urodzonej elity, która monopolizowała dostęp do urzędów, a przez to również do Rady złożonej z byłych urzędników. Działo się tak dlatego m. in. dlatego, że tylko członków owej elity stać było na wolny czas i wykształcenie niezbędne do czynnego uprawniania polityki polegające na publicznej debacie, w której mówca musiał przekonać ogół głosujących na Zgromadzeniu obywateli do swoich racji. Obywatele należący do elity mogli głosować i podejmować decyzje, a niekiedy przemawiali , ale siła tradycji raczej ich przed tym powstrzymywała. W demokracji natomiast owa tradycja nie odgrywała już takiej roli. Politycy wywodzili się również z ludu, a zbierające cały lud  Zgromadzenie Obywatelskie miało o wiele większe kompetencje niż urzędnicy czy Rada. Należy również zauważyć, że w demokracji prawo do głosu miała znacznie większa grupa ludzi niż w oligarchii, ponieważ ustrój demokratyczny pozwalał głosować wszystkim pełnoprawnym obywatelom płci męskiej.

  Trzeba zapamiętać, że w istocie rzeczy pomiędzy oligarchią a demokracją nie było różnic instytucjonalnych.

Zarówno w Oligarchii, jak i w demokracji funkcjonowały: Zgromadzenie, rada i urzędnicy. A tylko tradycyjna pozycja elit dawała im przewagę w polis i władzę sprawowaną przez jej instytucje.

   O obywatelstwie w oligarchii decydowały trzy elementy : po pierwsze urodzenie- należy tu podkreślić, że cudzoziemiec nie miał szans zostać pełnoprawnym obywatelem, drugi warunek to: przejście tzw. wychowania państwowego, oraz trzeci warunek:  uczestnictwo we wspólnych posiłkach. W demokracji ateńskiej natomiast  obywatelami Aten byli tylko mężczyźni, których ojcowie posiadali obywatelstwo, a matki były córkami obywateli. Samo pochodzenie jednak nie wystarczało, konieczne było bowiem wpisanie na listę obywateli demu, które następowało po ukończeniu osiemnastego roku życia. W obradach zgromadzenia ateńczyk mógł uczestniczyć dopiero po odbyciu dwuletniej służby wojskowej.

 W Oligarchii spartańskiej bat\rdzo ważnym organem władzy była geruzja. Do zadań tej rady należało przygotowanie pod przewodnictwem eforów uchwał głosowanych później na zgromadzeniu. W wielu sprawach rada pełniła też funkcję trybunału najwyższej instancji, a w starożytnej Grecji zasadą, bez której trudno sobie wyobrazić funkcjonowanie demokracji była izegoria,. Oznaczała ona nie tylko prawo do wypowiedzi dla wszystkich uczestniczących , lecz także prawo do zgłaszania własnych wniosków i projektów uchwał. Należy także zaznaczyć tu różnicę między wybieraniem gerontów w Sparcie, a rady pięciuset w Atenach, gdyż geronci byli wybierani poprzez aklamację,   natomiast rada pięciuset była wybierana przez losowanie.

 Geruzja składała się z 28 starszych wiekiem obywateli wybieranych dożywotnio, w jej skład wchodzili także obydwaj królowie, natomiast urzędy w Atenach były sprawowane jednorocznie i w zdecydowanej większości nie można ich było sprawować wielokrotnie, dlatego też, duża część ateńskich obywateli miała szansę przynajmniej raz w życiu pełnić jakiś urząd lub zasiadać w Radzie Pięciuset. Ukazując tę różnicę nasuwa nam się kolejna mianowicie w Oligarchii spartańskiej w składzie geruzji byli królowie, natomiast w Demokracji ateńskiej nie mamy do czynienia z taką warstwą społeczną.

 Niewątpliwie omawiane tutaj ustroje sparty i aten były mocno zróżnicowane i do dnia dzisiejszego można je dostrzec w ustrojach współczesnych państw, z państw demokratycznych można wymienić : Stany Zjednoczone, oraz większość państw europejskich. Natomiast państwa o ustroju oligarchicznym to:  większa część Rebublik arabskich.

 

To praca, która kilka tygodni temu oddałam dos prawdzenia, dostałam za nią 5.