Question

Wymień kilka płyt litosfery. W którym kierunku poruszaja sie one? Co to jest subdukcja?

Answer 1

Płyty litosferyczne:

1. Pacyficzna
2. Amerykańska
3. Karaibska
4. Kokosowa
5. Nazca
6. Euroazjatycka
7. Afrykańska
8. Arabska
9. Filipińska
10. Indoaustralijska
11. Antarktyczna


Płyty dzielimy na:

* płyty litosfery kontynentalne - płyta litosfery przypadająca w całości lub niemal w całości na obszar bloku kontynentalnego, a zatem zbudowana z litosfery kontynentalnej, np. płyta arabska
* płyta litosfery oceaniczna - płyta litosfery przypadająca w całości lub niemal w całości na obszar oceanu a zatem zbudowana z litosfery oceanicznej, np. płyta pacyficzna, płyta Nazca
* płyty litosfery mieszane - obejmuje zarówno litosferę kontynentalną jak i oceaniczną

Płyty litosfery wykonują ruchy: pionowe i poziome.

POZIOMY RUCH PŁYT :

Poziomy ruch płyt jest możliwy dzięki plastycznym właściwościom astenosfery , a wywołany jest prądami konwekcyjnymi materii w płaszczu Ziemi.

Prądy konwekcyjne to powolne przepływy plastyczne materii skalnej i skalno - magmowej w płaszczu Ziemi , oparte na mechanizmie konwekcji. Materia płaszcza, ogrzana w głębi (przez ciepło z rozpadu promieniotwórczego lub pochodzące z jądra Ziemi), wznosi się w pewnych miejscach do podstawy skorupy ziemskiej lub litosfery, po czym rozpływa się równolegle do jej powierzchni i ochłodziwszy się ponownie zstępuje w głąb zamykając komórkę konwekcyjną. W miejscu gdzie strumień ciepła dociera do litosfery następuje jej osłabienie i pęknięcie (tworzy się ryft). Poziomo skierowane odcinki prądów konwekcyjnych powodują odsuwanie się od siebie fragmentów litosfery tworzących płyty.

W miejscach pęknięć z astenosfery wydziera się magma, która wylewa się w postaci law wzdłuż szczelin ciągnących się wiele kilometrów. W oceanach w tych miejscach powstają grzbiety śródoceaniczne (patrz rozdział geografii fizycznej ogólnej "Ukształtowanie powierzchni Ziemi").

Kolizje płyt litosfery powodują fałdowanie osadów oceanicznych (patrz rozdział geografii fizycznej : "Procesy endogeniczne - Procesy górotwórcze i lądotwórcze").

Z ruchami płyt związane są zjawiska wulkaniczne i trzęsienia Ziemi (patrz rozdział geografii fizycznej: "Procesy endogeniczne - Procesy wulkaniczne, Trzęsienia ziemi").

Już w 1912 roku A.Wegener (niemiecki meteorolog) wysunął hipotezę, że istnieją poziome ruchy kontynentów. Hipoteza ta spotkała się z dużą dezaprobatą. Wegener zwrócił uwagę na pasujące do siebie zarysy kontynentów (zwłaszcza Afryki z jednej i obu Ameryk z drugiej strony) a także na podobieństwo struktur na obu kontynentach (teoria dryfu kontynentów).

Dopiero w latach 60-tych powstała teoria tektoniki płyt - zakładająca , że litosfera dzieli się na płyty nieustannie przemieszczające się względem siebie po plastycznej astenosferze dzięki prądom konwekcyjnym.

Według najnowszych pomiarów Ameryka oddala się od Europy 20 mm na rok, poszerza się Rów Morza Czerwonego o 10 mm na rok, oraz obserwuje się podnoszenie Himalajów o 1 mm rocznie na skutek nacisku Dekanu ku północy.