Question

Wymień i opisz style architektoniczne w antycznej Grecji.

Answer 1

Sztuka archaiczna
Okres XI - X w. p.n.e. to faza przejściowa do sztuki archaicznej (IX - połowa VI w. p.n.e.).
1) początkowa faza to tzw. styl geometryczny: ceramika (malowana we wzory geometryczne - słynne wazy dipylońskie), małe figurki, architektura sakralna i świecka (megaron).
2) styl orientalizujący powstały pod wpływem kontaktu ze Wschodem (VII w. p.n.e.): ceramika koryncka, rodyjska i z Milos, typ świątyni z peristazą, pierwsze monumentalne rzeźby w kamieniu.
3) styl archaiczny (VI w. p.n.e): rzeźby szkoły egineckiej i z Wielkiej Grecji (style: dorycki - surowy i joński o bardziej miękkim modelunku, szkoła attycka łącząca oba style) - posągi kurosów i kor, rzeźba architektoniczna, stele. Malarstwo czarnofigurowe wazowe, rzemiosło artystyczne (gemma, terakota).

ajstarszy jest dorycki styl architektoniczny , ukształtowany w okresie dojrzałego archaizmu (VII w.p.n.e.) w związku z przejściem od architektury gliniano-drewnianej do monumentalnej kamiennej. Kolumna (trzon wraz z głowicą) wsparta była bezpośrednio (bez bazy) na styloblacie. Trzon, zwężający się ku górze, posiadał w połowie lub 2/3 wybrzuszenie oraz pokryty był równoległymi żłobkami (kanelurami). Głowica przybierała kształt poduszki, w górnej części posiadała płytę (abacus). Na kolumnach spoczywało bekowanie (architraw i fryz składający się tryglifów i metop). Porządek dorycki odznaczał się monumentalną prostotą i logiką. Jest charakterystyczny przede wszystkim dla Peloponezu i greckich kolonii w Italii i na Sycylii. Stosowany przeważnie w budowlach sakralnych (np. Partenon w Atenach). Proporcje średnicy do wysokości kolumny wynoszą 1:6.

Joński porządek architektoniczny odznacza się lekkością i smukłością proporcji oraz dużą liczbą elementów zdobniczych. kolumny mają profilowaną bazę, gęsto kanelowany rzon z nieznaczną entasis oraz głowicę z kimationem i wolutami (ślimaczycami). Belkowanie, którego części oddziela kimation z estragalem, składa się z trójdzielnego architrawu, fryzu z płaskorzeźbioną dekoracją i silnie wysuniętego grzymsu, pod którym znajduje się rząd ząbków. Proporcje kolumn wynoszą 1:8.

Koryncki porządek architektoniczny ukształtował się najpóźniej i różnił się od jońskiego proporcją kolumny (smuklejsza) i dekoracją głowicy. Głowica koryncka składa się z trzonu kalatosu (\"koszyk\") okolonego dwoma rzędami liści akantu. O górną część kalatosu opierały się 4 woluty na których spoczywał abakus. Między dużymi wolutami znajdowały się mniejsze, a z nich wyrastała palmeta. Najstarsze zachowane głowice korynckie są na pomniku Lizykratesa w Atenach (334 r.p.n.e.). W okresie hellenistycznym styl ten był szczególnie lubiany i często spotykany. Bardzo smukła kolumna o wymiarach 1:9,5.