Question

wyjaśnij zależność między wzrostem liczebności osobników a oporem środowiska

Answer 1

POPULACJA – grupa osobników jednego gatunku, zamieszkujących wspólny obszar, w tym samym czasie, mogących się swobodnie i skutecznie krzyżować, tzn. wydawać płodne potomstwo, wzajemnie na siebie oddziaływają
• Nisza ekologiczna – każda populacja spełnia określone funkcje w biocenozie w której występuje, a ponadto pozostaje w określonych związkach z innymi populacjami tego samego gatunku; jest formą istnienia gatunku biologicznego. Populacja może się rozwijać tylko w granicach określonych przez pojemność ekologiczną siedliska, na którą składają się przestrzeń, kryjówki pokarm. Inaczej mówiąc, każda populacja zajmuje tę samą przestrzeń, która zapewnia jej niezbędne warunki życiowe oraz funkcje, jakie spełnia w ekosystemie, czyli niszę ekologiczną.
• Siedlisko – miejsce, w którym żyje populacja danego gatunku
• Areał osobniczy – obszar zajmowany przez pojedynczego osobnika populacji na którym występują wszystkie potrzebne mu do życia elementy. Suma areałów tworzy zasięg przestrzenny populacji.
CECHY POPULACJI – czyli liczebność, rozrodczość, śmiertelność, rozprzestrzenianie się.
• Liczebność – liczba osobników składających się na populację. W ścisłym związku z liczebnością pozostaje zagęszczenie populacji, czyli liczba osobników przypadająca na określoną jednostkę powierzchni. Liczebność i zagęszczenie zależą od wielkości organizmów. Im organizmy większe tym populacja mniej liczna i mniej zagęszczona. Zagęszczenie populacji nie może być zbyt duże ze względu na ograniczoną pojemność i wydolność środowiska.
• Opór środowiska – suma fizycznych i biologicznych czynników, które nie pozwalają gatunkowi osiągnąć maksymalnej liczebności; można go zmierzyć i wyrazić liczbą osobników ubywających z populacji w jednostce czasu. Głównymi czynnikami mającymi wpływ na liczebność są rozrodczość, śmiertelność oraz migracje
• Szybkość wzrostu populacji – jest to liczba osobników, o które zwiększa się populacja w jednostce czasu. Tempo wzrostu ilościowego populacji obrazują dwie krzywe wzrostu liczebności:
- krzywa esowata – uzyskiwana przy ograniczonym wzroście, związana z istnieniem czynników ograniczających biotycznych i abiotycznych
- krzywa jotowata – uzyskiwana przy wzroście nieograniczonym (brak czynnika ograniczającego); wówczas liczba osobników stale wzrasta
• Fluktuacje - nieregularne wahania liczebności populacji; są one efektem oddziaływania czynników biotycznych i abiotycznych
• Rozrodczość – to stosunek liczby nowo urodzonych osobników do liczebności całej populacji
• Śmiertelność – proces przeciwstawny rozrodczości, dotyczy umieralności osobników w populacji. Może być uwarunkowana przyczynami: środowiskowymi (brak pokarmu), osobniczymi (starzenie się brak opieki nad potomstwem, sposób rozrodu), populacyjnymi (przegęszczenie, konkurencja), biocenotycznymi (pasożyty, drapieżnictwo)
- krzywa przeżywania:
-krzywa I typu – do pewnego wieku śmiertelność osobników jest niewielka, dopiero w późniejszym wieku gwałtownie rośnie (człowiek)
- liniowy przebieg krzywej II typu – jednakowe prawdopodobieństwo śmierci niezależne od wieku osobników; konsekwencją tego jest równomierny spadek przeżywalności wraz z upływem czasu
-krzywa III typu – jest znamienna dla populacji, którą cechuje wysoka śmiertelność w okresie młodocianym, a jednocześnie znaczna przeżywalność osobników w wieku zaawansowanym (żółwie, mięczaki, jaja ryb morskich).
• Rozprzestrzenianie – polega na przemieszczaniu się osobników (dorosłych lub młodych) między populacjami; przyczynia się to do zmian liczebności populacji, a zależy głównie od istniejących barier w środowisku i ruchliwości (aktywności życiowej) osobników. Ma duże znaczenie w kształtowaniu typu oraz krzywej wzrostu populacji i zagęszczenia. Istnieją trzy formy rozprzestrzeniania:
- emigracja – jednokierunkowy ruch osobników na zewnątrz, opuszczanie populacji
- imigracja – jednokierunkowy ruch do wewnątrz, przybywanie nowych osobników spoza populacji
- migracja – ruch dwukierunkowy, przemieszczanie się osobników między populacjami.
STRUKTURA POPULACJI – zróżnicowanie poszczególnych osobników
• Struktura płciowa – najprostsza forma struktury demograficznej populacji; charakterystyczna dla gatunków, które wykazują dymorfizm płciowy, obejmuje zależności między liczbą samic i samców.; nie dotyczy osobników populacji obojnaczych (dżdżownica) lub jednopłciowych rozmnażających się partenogenetycznie (mszyce)
• Struktura wiekowa – (rozkład wiekowy), stanowi udział w populacji osobników różnych grup wiekowych (młodych, dojrzałych i starych); cecha ta ma wpływ na rozrodczość i śmiertelność populacji; od udziału różnych grup wiekowych w populacji zależy aktualny potencjał rozrodczy i przyszłe jej losy; strukturę wiekową populacji można przedstawić za pomocą piramidy. W zależności od wieku osobników wyróżnia się populacje:
- rozwijające się – dominują osobniki młode
- ustabilizowane – udział poszczególnych grup wiekowych jest równomierny i liczebność nie podlega większym zmianom
- wygasające – dominują osobniki stare
• Struktura przestrzenna – jest związana z rozmieszczeniem osobników populacji na danym obszarze. Typy rozmieszczenia organizmów w terenie:
- równomierne – (np. rośliny w sadzie) bardzo rzadkie w przyrodzie, obserwuje się je w populacjach o ostrej konkurencji wewnątrzgatunkowej
- losowe – przypadkowe, (np. niektóre gatunki drzew wiatropylnych wiatropylnych lesie mieszanym), w przyrodzie rzadko spotykane
- skupiskowe – (np. mszyce, antylopy, dęby) – najczęściej obserwowane w przyrodzie
• Struktura socjalna – związki socjalne w obrębie populacji, obejmuje różnorodne zależności organizacyjne występujące w zorganizowanych społeczeństwach (np. termitów) oraz te, które zachodzą w przypadkowo powstających skupiskach organizmów, np. u nietoperzy podczas noclegu.; organizacja socjalna u kręgowców jest oparta na trzech zasadach: zachowania terytorium, dominacji i przewodzenia; w grupowym życiu kręgowców (np. ssaków, ptaków) formę organizacji stanowi dominacja lub hierarchia socjalna. Ustala się ona przez bezpośrednie kontakty między osobnicze. W wyniku tych kontaktów(czasem walki) tworzy się pomiędzy osobnikami stosunek nadrzędności i podrzędności. Organizacja hierarchiczna wiąże się ściśle z terytorializmem. Przewodnictwo polega na kierowaniu stadem. Może ono należeć do jednego osobnika(wilki), bądź większej grupy osobników(renifery). Przewodnikiem może być