Mówiąc najprościej, prawo autorskie (angielskie copyright) oznacza prawo do kopiowania (copy - kopiować; right - prawo). Oczywiście, różne przepisy w każdym kraju definiują to zagadnienie nieco bardziej zawile. Jednak z punktu widzenia informatyków zajmujących się oprogramowaniem, jak i zwykłym użytkownikom dobrze jest mieć pojęcie o prawach autorskich. Szczególnie dziś, gdy coraz głośniej jest o radykalnych akcjach policji w całym kraju, skierowanych przeciwko użytkownikom oprogramowania komputerowego. Twórca jest kimś szczególnym. To przekonanie, choć mocno zakorzenione w naszej kulturze, pojawiło się dopiero w okresie Oświecenia. Wtedy to uznano, że artysta jest kimś innym niż tylko zdolnym rzemieślnikiem, a tym, co go odróżnia, jest wyjątkowa osobowość odciskająca indywidualne piętno na każdym stworzonym dziele, bo nie było i nie będzie dwóch Picassów, i nikt nigdy nie będzie malował i komponował tak samo. W każdy twórca jest niepowtarzalny. Skoro utwór, stworzone dzieło nosi w sobie ślad osobowości swojego twórcy, związek pomiędzy dziełem a autorem musi być szczególny. Z tego względu, choć dzieło może mieć wymierną wartość materialną, prawo musi zatroszczyć się o coś jeszcze niż tylko o to, by twórca mógł czerpać zasłużone korzyści ze swej twórczości, musi chronić tą niepowtarzalną więź twórcy i dzieła. Prawa autorskie są jedną z form ochrony prawnej tego, co określa się jako własność intelektualną - czyli coś, co powstaje w wyniku wysiłku umysłowego. Ponadto przedmiotem ochrony na podstawie przepisów dotyczących własności intelektualnej mogą być wynalazki chronione patentami (np. nowe, użyteczne technologie czy maszyny), znaki towarowe, logo, wzory zdobnicze a także utwory w formie pisanej lub innej chronione prawem autorskim. Ogólnie rzecz biorąc, prawo autorskie chroni pewne wyspecyfikowane rodzaje utworów, w tym utworów literackich, do których zwykle zalicza się programy komputerowe, książki, sztuki teatralne, choreografię, utwory audiowizualne, nagrania dźwiękowe oraz projekty architektoniczne. Mówiąc możliwe najprościej, ustawodawstwo w dziedzinie praw autorskich przyjmuje założenie, że właściciel praw autorskich posiada wyłączne prawa do sporządzania i rozprowadzania kopii oraz do modyfikacji utworu i publicznego prezentowania go. Nikt inny nie może dokonywać żadnej z powyższych czynności bez zgody właściciela praw autorskich. Właścicielem praw autorskich jest zwykle sam autor utworu, lub - jak to ma miejsce w przypadku większości produktów informatycznych - firma, w której autor jest zatrudniony. Jeżeli twórca stworzy utwór (np. stworzy program komputerowy, skomponuje utwór muzyczny, itp.) to będzie on chroniony prawem autorskim, jeśli:
1. Jest oryginalny (autor jest przekonany o nowości swojego dzieła), ma charakter indywidualny (przesłanka ta jest spełniona, jeśli w utworze ucieleśniona jest indywidualność autora, tzn. że prawdopodobieństwo stworzenia tego dzieła przez kogoś innego jest bardzo małe), 2. Jest ustalony (tzn. nastąpiło uzewnętrznienie tego utworu, np. wykonanie instrumentalne, zaśpiewanie piosenki, namalowanie obrazu).
Prawem autorskim chronione są także opracowania. Przybierają one nową formę w stosunku do utworu macierzystego, natomiast zapożyczają z niego zasadniczo treść. Na przykład: tłumaczenia, adaptacja filmowa książki. Aby opracowanie było chronione prawem autorskim, musi także wykazać się oryginalnością i indywidualnym charakterem oraz musi zostać ustalone w jakiejkolwiek postaci. Innym jeszcze przedmiotem prawa autorskiego są zbiory materiałów (np. baza danych), w których twórcza (tzn. oryginalna i indywidualna) działalność twórcy przejawia się w doborze tych materiałów oraz ich układzie lub zestawieniu.
Natomiast nie prawa autorskie, a prawa pokrewne przysługują:
* wykonawcy utworu, jeśli wykonanie ma charakter artystyczny, * organizacji radiowej lub radiowo- telewizyjnej do swoich programów, * producentom fonogramów i wideogramów, * wydawcy pierwszych wydań lub wydań naukowych lub krytycznych.
Licencje oprogramowania.
Korzystanie z komputera ma o tyle sens o ile można używać oprogramowania, które jest niezbędne do wypełniania obowiązków służbowych lub realizacji zainteresowań. W Internecie znajduje się ogromna różnorodność oprogramowania. Gdy chcemy ściągnąć jakiś program często powstaje problem. Nie wiadomo, w jaki sposób dany program jest rozpowszechniany, tzn. czy jest on darmowy, czy trzeba za niego zapłacić. Powstają obawy, czy ściągając i używając programu, nie łamiemy prawa. Również w pismach komputerowych z CD można znaleźć różne rodzaje oprogramowania, takie jak: shareware, demo. Tylko nie zawsze wiadomo, co to oznacza i często nie jest nigdzie wytłumaczone. Gdy kupujemy oprogramowanie w sklepie nie zawsze wiemy, czy można zainstalować je na więcej niż jednym komputerze, albo pożyczyć koledze. Z każdym programem wiążą się pewne prawa i obowiązki, które zdefiniowane są w jego licencji. Rodzaje licencji:
Program komercyjny - taki program przed zainstalowaniem trzeba kupić, a tak naprawdę kupić nośnik z programem wraz z licencją na jego używanie. Licencja arbitralnie określa, na jakich warunkach można tego programu używać. Przykłady: system Windows, pakiet Office. Część programów komercyjnych można przetestować przed zakupem w wersjach okrojonych i najczęściej ograniczonych czasowo i/lub funkcjonalnie (Corel Draw, Partition Magic) Przykład 1.
To oprogramowanie (Program), wszystkie materiały drukowane, wszelka dokumentacja dostępna w sieci lub w postaci elektronicznej, oraz wszelakie kopie i produkty powstałe w oparciu o ten program i materiały, są chronionym prawem autorskim dziełem Blizzard Entertainment, oddziału Havas Interactive, Inc. oraz/lub jej filii lub dostawców. Korzystanie z tego Programu regulowane jest warunkami Umowy Licencyjnej Końcowego Użytkownika, która znajduje się poniżej (Umowa Licencyjna). Program przeznaczony jest wyłącznie do użytku określonych w ramach Umowy Licencyjnej. Kategorycznie zabrania się wykonywania jakichkolwiek działań niezgodnych z tą Umową Licencyjną.
UMOWA LICENCYJNA KOŃCOWEGO UŻYTKOWNIKA 1. Warunki Licencji. Blizzard Entertainment (Blizzard) niniejszym daje, a użytkownik, poprzez instalację programu akceptuje ograniczoną licencję bez praw wyłączności oraz prawo do zainstalowania i używania jednego (1) egzemplarza tego Programu na domowym, przenośnym lub biurowym komputerze. Dodatkowo Program posiada opcję do gry w wiele osób, która pozwala korzystać z niego w Internecie poprzez Battle.net - sieciową usługę firmy Blizzard Entertainment. Korzystanie z Programu poprzez Battle.net jest uzależnione od przyjęcia Umowy Licencyjnej odnośnie Battle.net. Blizzard Entertainment zastrzega sobie prawo do uaktualnienia, modyfikacji lub zmiany Umowy Licencyjnej dla Battle.net w dowolnym momencie.
PRAWA WŁASNOŚCI; PRAWA AUTORSKIE: Prawa do Programu i Dokumentacji, a także patentów, i własności dóbr intelektualnych dotyczących Programu, należą tylko i wyłącznie do Infogrames Interactive i jego licencjobiorców, a Ty nie podejmiesz żadnych działań łamiących niniejsze prawa. Program i Dokumentacja są chronione prawem Stanów Zjednoczonych i Kanady, innymi międzynarodowymi umowami i konwencjami dotyczącymi praw własności. Jakiekolwiek prawa nie wymienione w niniejszej umowie są zastrzeżone dla Infogrames Interactive i jego licencjobiorców.
INNE OGRANICZENIA: Nie możesz przyczyniać się lub pozwalać na demonstrowanie, kopiowanie, wypożyczanie, licencjonowanie, leasing, rozpowszechnianie lub inną dystrybucję Programu i Dokumentacji w jakiejkolwiek formie, bez uprzedniej pisemnej zgody Infogrames Interactive. Nie możesz modyfikować, poszerzać, uzupełniać, tworzyć produktów w oparciu o Program, adaptować, tłumaczyć, rekonstruować, dekompilować, rozkładać na czynniki pierwsze lub w inny sposób redukować Programu.
OGÓLNE: Ta umowa stanowi porozumienie między Infogrames Interactive, a Tobą odnośnie niniejszych tematów. Jakiekolwiek zmiany Umowy muszą być dokonane na piśmie i podpisane przez Infogrames Interactive i Ciebie. Warunki znajdujące się w zamówieniach, a różniące się, lub będące sprzeczne z, lub nie zawarte w tej Umowie, nie staną się częścią tej Umowy, chyba że zostaną zaakceptowane przez Infogrames Interactive na piśmie.
PRAWA AUTORSKIE (PL) Wprowadzamy Państwa w Świat gier komputerowych najwyższej jakości. Każda z wydawanych przez nas gier jest owocem wielomiesięcznej, wytężonej pracy. Jej celem jest nieustanne podnoszenie standardu naszych gier, które Państwo kupujecie. Prosimyo docenienie tych starań oraz prosimy pamiętać, że bezprawne kopiowanie gier jest działalnością kryminalną. Taka forma sprzedaży daje jej legalnemu właścicielowi prawo używania programu ograniczone do wczytywania programu z zakupionego nośnika do pamięci, a więc do systemu komputerowego, dla którego został on opracowany. Każde dalsze użycie, włączając kopiowanie, powielanie, sprzedaż, wynajem, dzierżawę, wypożyczanie i inne formy dystrybucji lub rozpowszechniania produktu naruszające ww. warunki są naruszeniem praw autorskich wydawcy chyba, że wyrazi on na to pisemną zgodę.
Mówiąc najprościej, prawo autorskie (angielskie copyright) oznacza prawo do kopiowania (copy - kopiować; right - prawo). Oczywiście, różne przepisy w każdym kraju definiują to zagadnienie nieco bardziej zawile. Jednak z punktu widzenia informatyków zajmujących się oprogramowaniem, jak i zwykłym użytkownikom dobrze jest mieć pojęcie o prawach autorskich. Szczególnie dziś, gdy coraz głośniej jest o radykalnych akcjach policji w całym kraju, skierowanych przeciwko użytkownikom oprogramowania komputerowego.
Twórca jest kimś szczególnym. To przekonanie, choć mocno zakorzenione w naszej kulturze, pojawiło się dopiero w okresie Oświecenia. Wtedy to uznano, że artysta jest kimś innym niż tylko zdolnym rzemieślnikiem, a tym, co go odróżnia, jest wyjątkowa osobowość odciskająca indywidualne piętno na każdym stworzonym dziele, bo nie było i nie będzie dwóch Picassów, i nikt nigdy nie będzie malował i komponował tak samo. W każdy twórca jest niepowtarzalny. Skoro utwór, stworzone dzieło nosi w sobie ślad osobowości swojego twórcy, związek pomiędzy dziełem a autorem musi być szczególny. Z tego względu, choć dzieło może mieć wymierną wartość materialną, prawo musi zatroszczyć się o coś jeszcze niż tylko o to, by twórca mógł czerpać zasłużone korzyści ze swej twórczości, musi chronić tą niepowtarzalną więź twórcy i dzieła.
Prawa autorskie są jedną z form ochrony prawnej tego, co określa się jako własność intelektualną - czyli coś, co powstaje w wyniku wysiłku umysłowego. Ponadto przedmiotem ochrony na podstawie przepisów dotyczących własności intelektualnej mogą być wynalazki chronione patentami (np. nowe, użyteczne technologie czy maszyny), znaki towarowe, logo, wzory zdobnicze a także utwory w formie pisanej lub innej chronione prawem autorskim. Ogólnie rzecz biorąc, prawo autorskie chroni pewne wyspecyfikowane rodzaje utworów, w tym utworów literackich, do których zwykle zalicza się programy komputerowe, książki, sztuki teatralne, choreografię, utwory audiowizualne, nagrania dźwiękowe oraz projekty architektoniczne. Mówiąc możliwe najprościej, ustawodawstwo w dziedzinie praw autorskich przyjmuje założenie, że właściciel praw autorskich posiada wyłączne prawa do sporządzania i rozprowadzania kopii oraz do modyfikacji utworu i publicznego prezentowania go. Nikt inny nie może dokonywać żadnej z powyższych czynności bez zgody właściciela praw autorskich. Właścicielem praw autorskich jest zwykle sam autor utworu, lub - jak to ma miejsce w przypadku większości produktów informatycznych - firma, w której autor jest zatrudniony.
Jeżeli twórca stworzy utwór (np. stworzy program komputerowy, skomponuje utwór muzyczny, itp.) to będzie on chroniony prawem autorskim, jeśli:
1. Jest oryginalny (autor jest przekonany o nowości swojego dzieła), ma charakter indywidualny (przesłanka ta jest spełniona, jeśli w utworze ucieleśniona jest indywidualność autora, tzn. że prawdopodobieństwo stworzenia tego dzieła przez kogoś innego jest bardzo małe),
2. Jest ustalony (tzn. nastąpiło uzewnętrznienie tego utworu, np. wykonanie instrumentalne, zaśpiewanie piosenki, namalowanie obrazu).
Prawem autorskim chronione są także opracowania. Przybierają one nową formę w stosunku do utworu macierzystego, natomiast zapożyczają z niego zasadniczo treść. Na przykład: tłumaczenia, adaptacja filmowa książki. Aby opracowanie było chronione prawem autorskim, musi także wykazać się oryginalnością i indywidualnym charakterem oraz musi zostać ustalone w jakiejkolwiek postaci. Innym jeszcze przedmiotem prawa autorskiego są zbiory materiałów (np. baza danych), w których twórcza (tzn. oryginalna i indywidualna) działalność twórcy przejawia się w doborze tych materiałów oraz ich układzie lub zestawieniu.
Natomiast nie prawa autorskie, a prawa pokrewne przysługują:
* wykonawcy utworu, jeśli wykonanie ma charakter artystyczny,
* organizacji radiowej lub radiowo- telewizyjnej do swoich programów,
* producentom fonogramów i wideogramów,
* wydawcy pierwszych wydań lub wydań naukowych lub krytycznych.
Licencje oprogramowania.
Korzystanie z komputera ma o tyle sens o ile można używać oprogramowania, które jest niezbędne do wypełniania obowiązków służbowych lub realizacji zainteresowań. W Internecie znajduje się ogromna różnorodność oprogramowania.
Gdy chcemy ściągnąć jakiś program często powstaje problem. Nie wiadomo, w jaki sposób dany program jest rozpowszechniany, tzn. czy jest on darmowy, czy trzeba za niego zapłacić. Powstają obawy, czy ściągając i używając programu, nie łamiemy prawa. Również w pismach komputerowych z CD można znaleźć różne rodzaje oprogramowania, takie jak: shareware, demo. Tylko nie zawsze wiadomo, co to oznacza i często nie jest nigdzie wytłumaczone. Gdy kupujemy oprogramowanie w sklepie nie zawsze wiemy, czy można zainstalować je na więcej niż jednym komputerze, albo pożyczyć koledze.
Z każdym programem wiążą się pewne prawa i obowiązki, które zdefiniowane są w jego licencji.
Rodzaje licencji:
Program komercyjny - taki program przed zainstalowaniem trzeba kupić, a tak naprawdę kupić nośnik z programem wraz z licencją na jego używanie. Licencja arbitralnie określa, na jakich warunkach można tego programu używać. Przykłady: system Windows, pakiet Office. Część programów komercyjnych można przetestować przed zakupem w wersjach okrojonych i najczęściej ograniczonych czasowo i/lub funkcjonalnie (Corel Draw, Partition Magic)
Przykład 1.
To oprogramowanie (Program), wszystkie materiały drukowane, wszelka dokumentacja dostępna w sieci lub w postaci elektronicznej, oraz wszelakie kopie i produkty powstałe w oparciu o ten program i materiały, są chronionym prawem autorskim dziełem Blizzard Entertainment, oddziału Havas Interactive, Inc. oraz/lub jej filii lub dostawców. Korzystanie z tego Programu regulowane jest warunkami Umowy Licencyjnej Końcowego Użytkownika, która znajduje się poniżej (Umowa Licencyjna). Program przeznaczony jest wyłącznie do użytku określonych w ramach Umowy Licencyjnej. Kategorycznie zabrania się wykonywania jakichkolwiek działań niezgodnych z tą Umową Licencyjną.
UMOWA LICENCYJNA KOŃCOWEGO UŻYTKOWNIKA
1. Warunki Licencji. Blizzard Entertainment (Blizzard) niniejszym daje, a użytkownik, poprzez instalację programu akceptuje ograniczoną licencję bez praw wyłączności oraz prawo do zainstalowania i używania jednego (1) egzemplarza tego Programu na domowym, przenośnym lub biurowym komputerze. Dodatkowo Program posiada opcję do gry w wiele osób, która pozwala korzystać z niego w Internecie poprzez Battle.net - sieciową usługę firmy Blizzard Entertainment. Korzystanie z Programu poprzez Battle.net jest uzależnione od przyjęcia Umowy Licencyjnej odnośnie Battle.net. Blizzard Entertainment zastrzega sobie prawo do uaktualnienia, modyfikacji lub zmiany Umowy Licencyjnej dla Battle.net w dowolnym momencie.
PRAWA WŁASNOŚCI; PRAWA AUTORSKIE: Prawa do Programu i Dokumentacji,
a także patentów, i własności dóbr intelektualnych dotyczących Programu, należą tylko i wyłącznie do Infogrames Interactive i jego licencjobiorców, a Ty nie podejmiesz żadnych działań łamiących niniejsze prawa. Program i Dokumentacja są chronione prawem Stanów Zjednoczonych i Kanady, innymi międzynarodowymi umowami i konwencjami dotyczącymi praw własności. Jakiekolwiek prawa nie wymienione w niniejszej umowie są zastrzeżone dla Infogrames Interactive i jego licencjobiorców.
INNE OGRANICZENIA: Nie możesz przyczyniać się lub pozwalać na demonstrowanie, kopiowanie, wypożyczanie, licencjonowanie, leasing, rozpowszechnianie lub inną dystrybucję Programu i Dokumentacji w jakiejkolwiek formie, bez uprzedniej pisemnej zgody Infogrames Interactive. Nie możesz modyfikować, poszerzać, uzupełniać, tworzyć produktów w oparciu o Program, adaptować, tłumaczyć, rekonstruować, dekompilować, rozkładać na czynniki pierwsze lub w inny sposób redukować Programu.
OGÓLNE: Ta umowa stanowi porozumienie między Infogrames Interactive, a Tobą odnośnie niniejszych tematów. Jakiekolwiek zmiany Umowy muszą być dokonane na piśmie i podpisane przez Infogrames Interactive i Ciebie. Warunki znajdujące się w zamówieniach, a różniące się, lub będące sprzeczne z, lub nie zawarte w tej Umowie, nie staną się częścią tej Umowy, chyba że zostaną zaakceptowane przez Infogrames Interactive na piśmie.
PRAWA AUTORSKIE (PL) Wprowadzamy Państwa w Świat gier komputerowych najwyższej jakości. Każda z wydawanych przez nas gier jest owocem wielomiesięcznej, wytężonej pracy. Jej celem jest nieustanne podnoszenie standardu naszych gier, które Państwo kupujecie. Prosimyo docenienie tych starań oraz prosimy pamiętać, że bezprawne kopiowanie gier jest działalnością kryminalną. Taka forma sprzedaży daje jej legalnemu właścicielowi prawo używania programu ograniczone do wczytywania programu z zakupionego nośnika do pamięci, a więc do systemu komputerowego, dla którego został on opracowany. Każde dalsze użycie, włączając kopiowanie, powielanie, sprzedaż, wynajem, dzierżawę, wypożyczanie i inne formy dystrybucji lub rozpowszechniania produktu naruszające ww. warunki są naruszeniem praw autorskich wydawcy chyba, że wyrazi on na to pisemną zgodę.