Question

Wyjaśnij krótko max.25 zdań jak wyglądał teatr rzymski

Answer 1

teatr rzymskiwykazuje wiele cech wspólnych z teatrem greckim okresu hellenistycznego. Budowla złożona była z podobnych elementów, ale istniały też dość znaczne różnice. Teatr zbudowany był z widowni (cavea), sceny (pulpitum) oraz budynku scenicznego zwanego skene. Rzymskie teatry były kryte dachem chroniącym przede wszystkim przed promieniami słońca (nad widownią rozpinana był płócienna osłona). Widownia była wpisana w rzut prostokąta. Rzymskie teatry budowane były najczęściej na płaskim (w porównaniu z Grecją) terenie. Widownia zatem była inaczej ukształtowana. Było to półkole wpisane w czworobok o amfiteatralnie umieszczonych miejscach dla widzów. W tylnej części w narożach o kształcie zbliżonym do trójkąta z wklęsłym bokiem umieszczano klatki schodowe, pozwalające wejść na widownię. Do klatek prowadziły zewnętrzne, szerokie drzwi umieszczone pod arkadami fasady widowni. Fasada zbudowana była jako kilkukondygnacyjny arkadowy mur zwieńczony galerią. Sama widownia podzielona była poziomymi przejściami (praecinctiones) oraz biegnącymi promieniście schodkami (scalaria) na sektory poziome (maeniana) i pionowe (cunei). Półkolisty placyk (orchestra) w porównaniu z teatrami greckimi został zmniejszony (chór nie zawsze brał udział w rzymskich przedstawieniach). Za to proskenion, zwany w Rzymie pulpitum, został poszerzony. Widownia nie sięgała poza średnicę orchestry, więc wydłużono skene. Jej część frontowa posiadała liczne nisze, ryzality, kolumny i zdobienia malarskie, a umieszczone w nich drzwi służyły aktorom do wychodzenia na scenę i opuszczania jej. Środkowe, największe, służyły głównym bohaterom, boczne pozostałym osobom. W fasadzie umieszczano troje drzwi. Hyposkeon także został pokryty licznymi płaskorzeźbami. Nowością teatrów rzymskich było zastosowanie kurtyny (aulaeum), którą opuszczano w dół, do specjalnie przygotowanego otworu. Kolejną innowacją wprowadzoną przez Rzymian było zastosowanie plakatów teatralnych nazywanych programinata, informujących o mającym się odbyć przedstawieniu.

Teatr nie miał niemal w Rzymie rodzimej tradycji. Najprawdopodobniej z tego powodu Senat Rzymski zakazał umieszczania miejsc siedzących w budowanym w Rzymie od 154 p.n.e. teatrze. Prace zostały przerwane. Najstarszym odkrytym na terenie starożytnego Rzymu jest tzw. Teatr Wielki w Pompejach. Zbudowany został ok. 80 p.n.e. i mógł pomieścić około 15 000 widzów. W Rzymie pierwszy drewniany teatr wybudowano dopiero w 58 p.n.e. (za zgodą Marka Skaurusa). Trzy lata później, aby uzyskać zgodę na wybudowanie teatru z kamienia na Polu Marsowym, Pompejusz nakazał umieścić na koronie widowni kaplicę Wenus Zwycięskiej. Widzowie siedzieli co prawda tyłem do kaplicy podczas przedstawienia, ale w pozostałym czasie widownia budowli postawionej przez Pompejusza przypominała monumentalne schody prowadzące do świątyni.

Najlepiej zachowały się z okresu rzymskiego teatry w Orange (Vaucluse) we Francji i w Leptis Magna w Libii.

W twórczości scenicznej starożytnego Rzymu wyróżnia się kilka charakterystycznych odmian sztuk teatralnych:

 

Teatr rzymski wykształcił się jako forma architektoniczna ostatecznie w I w. p.n.e. Było to połączenie teatru greckiego ze sceną italską. Składał się on z widowni (theatrum), sceny (pulpitum) i budynku scenicznego (scaena). Za budynkiem tym mieścił się zwykle duży, prostokątny dziedziniec otoczony portykiem, pozwalający na wypoczynek w czasie przerw. Widownia na planie półkola składała się z amfiteatralnych rzędów siedzeń (cavea) i półkolistego placyku (orchestra). Fasadę widowni stanowił arkadowy mur o kilku kondygnacjach. Widownia podzielona była horyzontalnymi przejściami (praecinctiones) i wertykalnymi schodkami (scalaria) na sektory poziome (maeniana) i pionowe (cunei). Budowlę wieńczyła kryta galeria. Dostęp do rzędów siedzeń dawały wejścia pod arkadami fasady oraz wewnętrzne kuluary i schody doprowadzające do wylotów (vomitoria) na widownię. Przejścia na orchestrę znajdowały się pomiędzy cavea a sceną. Były to dwa korytarze (confornicationes) kryte sklepieniem kolebkowym, które zarazem podtrzymywało boczne loże dla dyżurujących urzędników (tribunalia). Orchestra i poszczególne sektory poziome opasane były parapetami (baltei). Przedstawienie rozgrywało się na scenie (pulpitum) wznoszącej się ok. 1,5 m. Front pulpitu ozdabiano niszami (prostokątnymi i półokrągłymi). Tło stanowiła fasada budynku scenicznego (scaenae frons) wznoszącego się na kilka pięter. Z jego wnętrza aktorzy wychodzili trojgiem drzwi. Drzwi środkowe (valvae mediae lub valvae regiae) służyły najważniejszym bohaterom sztuki. Drzwi boczne (hospitalia) przeznaczano dla pozostałych bohaterów. Budynek sceniczny posiadał dwa skrzydła boczne (parascaenia), którymi obejmował prostokąt pulpitu. Wnętrze budynku pełniło rolę kulis. Fasada była bardzo bogato zdobiona reliefami i posągami w niszach. Oryginalną nowością była kurtyna (aulaeum), wysuwana do góry z kanału biegnącego wzdłuż pulpitu, i opona płócienna (velarium) rozpinana na masztach nad widownią w razie potrzeby.

 

Answer 2

Teatr rzymski wykształcił się jako forma architektoniczna ostatecznie w I w. p.n.e. Było to połączenie teatru greckiego ze sceną italską. Składał się on z widowni (theatrum), sceny (pulpitum) i budynku scenicznego (scaena). Za budynkiem tym mieścił się zwykle duży, prostokątny dziedziniec otoczony portykiem, pozwalający na wypoczynek w czasie przerw. Widownia na planie półkola składała się z amfiteatralnych rzędów siedzeń (cavea) i półkolistego placyku (orchestra). Fasadę widowni stanowił arkadowy mur o kilku kondygnacjach. Widownia podzielona była horyzontalnymi przejściami (praecinctiones) i wertykalnymi schodkami (scalaria) na sektory poziome (maeniana) i pionowe (cunei). Budowlę wieńczyła kryta galeria. Dostęp do rzędów siedzeń dawały wejścia pod arkadami fasady oraz wewnętrzne kuluary i schody doprowadzające do wylotów (vomitoria) na widownię. Przejścia na orchestrę znajdowały się pomiędzy cavea a sceną. Były to dwa korytarze (confornicationes) kryte sklepieniem kolebkowym, które zarazem podtrzymywało boczne loże dla dyżurujących urzędników (tribunalia). Orchestra i poszczególne sektory poziome opasane były parapetami (baltei). Przedstawienie rozgrywało się na scenie (pulpitum) wznoszącej się ok. 1,5 m. Front pulpitu ozdabiano niszami (prostokątnymi i półokrągłymi). Tło stanowiła fasada budynku scenicznego (scaenae frons) wznoszącego się na kilka pięter. Z jego wnętrza aktorzy wychodzili trojgiem drzwi. Drzwi środkowe (valvae mediae lub valvae regiae) służyły najważniejszym bohaterom sztuki. Drzwi boczne (hospitalia) przeznaczano dla pozostałych bohaterów. Budynek sceniczny posiadał dwa skrzydła boczne (parascaenia), którymi obejmował prostokąt pulpitu. Wnętrze budynku pełniło rolę kulis. Fasada była bardzo bogato zdobiona reliefami i posągami w niszach. Oryginalną nowością była kurtyna (aulaeum), wysuwana do góry z kanału biegnącego wzdłuż pulpitu, i opona płócienna (velarium) rozpinana na masztach nad widownią w razie potrzeby.