Fuga ( łac. – ucieczka ) to forma polifoniczna, imitacyjna, oparta na ewolucyjnej zasadzie kształtowania.
Podstawą fugi jest jednogłosowy temat. Ugrupowanie tematu ma zwykle pewne charakterystyczne cechy, które pozwalają łatwo go wyróżnić wśród pozostałych głosów fugi.
Fugę można podzielić na przeprowadzenia. O podziale może zadecydować m.in. plan tonacyjny utworu. W pierwszym przeprowadzeniu temat pojawia się w dowolnym głosie w tonacji zasadniczej, po czym ulega imitacji, to znaczy jest powtarzany kolejno we wszystkich głosach. Głosy towarzyszące pokazom tematu nazywamy kontrapunktem.
Następny fragment utworu, w którym nie stwierdza się istnienia tematu w żadnym głosie, nazywamy łącznikiem. Głównym zadaniem łącznika jest modulacja ( przejście do innej tonacji ). W drugim przeprowadzeniu temat pokazywany jest najczęściej w różnych tonacjach pokrewnych. Fugi mogą mieć różną budowę ( różna liczba przeprowadzeń i łączników ), jednak zawsze kończą się w tonacji zasadniczej.
Kompozytorzy mogą stosować w fudze bogactwo środków imitacyjnych. Do często spotykanej techniki, powodującej wzrost napięcia należy stretto ( wł. ścieśnienie ). Zjawisko to polega na nakładaniu się tematów w poszczególnych głosach. Temat może ulec zmianom, np. przy zastosowaniu inwersji ( łac. przewrót, odwrócenie ).Spotyka się również zjawisko augmentacji. Jest to przedstawienie tematu w proporcjonalnie zwiększonych wartościach rytmicznych. Zjawisko przedstawienia tematu w proporcjonalnie zmniejszonych wartościach nazywamy diminucją.
Fuga ( łac. – ucieczka ) to forma polifoniczna, imitacyjna, oparta na ewolucyjnej zasadzie kształtowania.
Podstawą fugi jest jednogłosowy temat. Ugrupowanie tematu ma zwykle pewne charakterystyczne cechy, które pozwalają łatwo go wyróżnić wśród pozostałych głosów fugi.
Fugę można podzielić na przeprowadzenia. O podziale może zadecydować m.in. plan tonacyjny utworu. W pierwszym przeprowadzeniu temat pojawia się w dowolnym głosie w tonacji zasadniczej, po czym ulega imitacji, to znaczy jest powtarzany kolejno we wszystkich głosach. Głosy towarzyszące pokazom tematu nazywamy kontrapunktem.
Następny fragment utworu, w którym nie stwierdza się istnienia tematu w żadnym głosie, nazywamy łącznikiem. Głównym zadaniem łącznika jest modulacja ( przejście do innej tonacji ). W drugim przeprowadzeniu temat pokazywany jest najczęściej w różnych tonacjach pokrewnych. Fugi mogą mieć różną budowę ( różna liczba przeprowadzeń i łączników ), jednak zawsze kończą się w tonacji zasadniczej.
Kompozytorzy mogą stosować w fudze bogactwo środków imitacyjnych. Do często spotykanej techniki, powodującej wzrost napięcia należy stretto ( wł. ścieśnienie ). Zjawisko to polega na nakładaniu się tematów w poszczególnych głosach. Temat może ulec zmianom, np. przy zastosowaniu inwersji ( łac. przewrót, odwrócenie ).Spotyka się również zjawisko augmentacji. Jest to przedstawienie tematu w proporcjonalnie zwiększonych wartościach rytmicznych. Zjawisko przedstawienia tematu w proporcjonalnie zmniejszonych wartościach nazywamy diminucją.
Pozdrawiam.