Obecnie w strukturze własności lasów w Polsce zdecydowanie dominują lasy publiczne, stanowiąc 82,6 proc. ich ogółu. Udział lasów prywatnych w całej strukturze jest zróżnicowany przestrzennie. Najwięcej jest ich w województwach małopolskim i mazowieckim (ponad 40 proc.) i w województwie lubelskim (39 proc.). Polska, biorąc pod uwagę lesistość, zalicza się do europejskich "średniaków". Obecnie powierzchnia lasów w Polsce wynosi 8973 tys. hektarów, co odpowiada lesistości rzędu 28,7 proc. Daleko nam w tej dziedzinie do czołówki, na przykład Finlandii czy Szwecji. Na jednego mieszkańca Finlandii przypada ponad 4 ha lasu, Szwed ma do dyspozycji 3 ha, zaś Polak jedynie 0,23 ha. Są jednak od nas gorsi - w Wielkiej Brytanii, Danii czy Belgii na 1 mieszkańca przypada poniżej 0,1 ha lasów. Powierzchnia lasów w Europie zwiększyła się w ciągu ostatnich 10 lat o blisko 5 mln hektarów, jednak ubyło jednocześnie środowisk o wysokim stopniu naturalności, a kompleksy leśne uległy rozdrobnieniu. Za lasy naturalne uznawane jest ok. 4 proc europejskich kompleksów leśnych. Większość z nich rośnie w miejscach trudno dostępnych: na północy Skandynawii, północnych obszarach europejskiej części Rosji, w Alpach i regionie bałkańskim. Najwięcej naturalnych lasów, bo aż 16,1 proc., ma Szwecja. Polska z wynikiem 1,6 proc. plasuje się w pierwszej dwunastce krajów europejskich.
SKŁAD GATUNKOWY
Polskie lasy porastają głównie słabe gleby, co ma również swój wyraz w występowaniu typów siedliskowych lasu. 57,6 proc. stanowią siedliska borowe, pozostała część - lasowe. Prawie 76 proc. to lasy iglaste, zaś w strukturze gatunkowej w większości kraju króluje sosna. Pomimo zwiększania się powierzchni lasów liściastych ich udział jest ciągle niższy od potencjalnego, wynikającego z rozmieszczenia siedlisk leśnych. Na bogactwo fauny i flory w lasach istotnie wpływa położenie geograficzne. W większości lasów europejskich występuje mniej niż 150 gatunków drzew, chociaż zaznacza się tutaj kontrast pomiędzy państwami z południa i północy Europy na korzyść lasów ze strefy śródziemnomorskiej. W zależności od położenia kraju w lasach rośnie od 200 do ponad 2000 (w Serbii i Czarnogórze) gatunków roślin naczyniowych. Większe ich liczby stwierdzono w krajach południowej i wschodniej Europy (w polskich lasach doliczono się ok. 550), a najmniejsze w Europie Północnej. Lasy zamieszkuje połowa wszystkich gatunków ssaków europejskich. W zależności od kraju są to liczby od 20 do 96. W polskich lasach występuje ponad 70 gatunków ssaków. Najwięcej żyje w lasach Serbii i Czarnogóry, Czech, Słowacji i Litwy. Również w Czechach i na Słowacji, ale także w Austrii, Polsce, krajach skandynawskich i na Litwie, w lasach gnieździ się znacznie ponad 100 gatunków ptaków. Dużo mniej, bo poniżej 60 gatunków, można spotkać w lasach niemieckich, włoskich i w krajach Beneluksu.
STRUKTURA WIEKOWA
Jeśli chodzi o wiek polskich drzewostanów, najwięcej jest ich w klasie II (21-40 lat) - 21,2 proc. powierzchni, i w klasie III (41-60 lat) - 24 proc. Lasy powyżej 100 lat rosną na powierzchni 8,4 proc. i stanowią 13,4 proc. miąższości zasobów leśnych. Zmienia się struktura wiekowa drzewostanów - są one coraz starsze. W 2004 roku ich przeciętny wiek wynosił 60 lat w lasach państwowych i 40 lat w prywatnych. Najliczniej reprezentowane klasy wiekowe lasów europejskich mieszczą się w przedziale od 20 do 80 lat. Jest to wynik zalesień na dużą skalę po II wojnie światowej, które miały miejsce głównie w centralnej części kontynentu. Około 21 mln hektarów zajmują lasy odroślowe, nieprzekraczające na ogół 30 lat. Są one zlokalizowane głównie w południowej części Europy - we Francji (7 mln ha), Włoszech (3,5 mln ha) i w Grecji (ponad 2 mln ha). Lasy w wieku powyżej 100 lat zajmują w Europie 13 mln hektarów. Równomierny rozkład klas wieku (żadna z klas wieku nie zajmuje więcej niż jedną piątą powierzchni leśnej) występuje w Szwajcarii, Luksemburgu, Czechach, Finlandii i Norwegii.
ZASOBNOŚĆ
Łączna wielkość zasobów drzewnych w polskich lasach wynosi ok. 1825 mln metrów sześciennych grubizny brutto. W lasach państwowych jest ona zdecydowanie wyższa (222 metry sześcienne na hektar), niż w lasach prywatnych i gminnych (119 metrów sześciennych/ha). W okresie ostatnich 35 lat nastąpił wyraźny wzrost wielkości zasobów drzewnych, i nie jest to tylko skutek zwiększenia powierzchni lasów. Istotne jest pozyskiwanie drewna zgodnie z zasadą trwałości lasów i zwiększania ich zasobów. Zasobność drzewostanów w Europie jest bardzo zróżnicowana. Niewiele krajów może pochwalić się takimi wynikami jak Polska, gdyż w większości z nich zasobność jest mniejsza lub dużo mniejsza od 200 metrów sześciennych/ha, a w Islandii, Irlandii, Grecji i Hiszpanii wynosi ona grubo poniżej 100 metrów. Średnia unijna to 140 metrów sześciennych/ha. Jedynie dane z Austrii (309 metrów), Słowenii i Niemiec (po ok. 280 metrów) oraz z Czech i Słowacji (po ok. 260 metrów) mogą nas wpędzić w kompleksy. Przytoczone dane i liczby pokazują, że polskie lasy są właściwie zarządzane, zasobne i dobrze chronione. Mogą tym samym dobrze spełniać zarówno funkcje produkcyjne, jak i ochronne czy społeczne. Polskie leśnictwo jest niewątpliwie jedną z dziedzin, która doskonale odnajduje się w Europie, a w wielu przypadkach (nowoczesna polityka leśna, zagospodarowanie hodowlane) może służyć przykładem innym krajom.
Obecnie w strukturze własności lasów w Polsce zdecydowanie dominują lasy publiczne, stanowiąc 82,6 proc. ich ogółu. Udział lasów prywatnych w całej strukturze jest zróżnicowany przestrzennie. Najwięcej jest ich w województwach małopolskim i mazowieckim (ponad 40 proc.) i w województwie lubelskim (39 proc.).
Polska, biorąc pod uwagę lesistość, zalicza się do europejskich "średniaków". Obecnie powierzchnia lasów w Polsce wynosi 8973 tys. hektarów, co odpowiada lesistości rzędu 28,7 proc. Daleko nam w tej dziedzinie do czołówki, na przykład Finlandii czy Szwecji. Na jednego mieszkańca Finlandii przypada ponad 4 ha lasu, Szwed ma do dyspozycji 3 ha, zaś Polak jedynie 0,23 ha. Są jednak od nas gorsi - w Wielkiej Brytanii, Danii czy Belgii na 1 mieszkańca przypada poniżej 0,1 ha lasów.
Powierzchnia lasów w Europie zwiększyła się w ciągu ostatnich 10 lat o blisko 5 mln hektarów, jednak ubyło jednocześnie środowisk o wysokim stopniu naturalności, a kompleksy leśne uległy rozdrobnieniu. Za lasy naturalne uznawane jest ok. 4 proc europejskich kompleksów leśnych. Większość z nich rośnie w miejscach trudno dostępnych: na północy Skandynawii, północnych obszarach europejskiej części Rosji, w Alpach i regionie bałkańskim. Najwięcej naturalnych lasów, bo aż 16,1 proc., ma Szwecja. Polska z wynikiem 1,6 proc. plasuje się w pierwszej dwunastce krajów europejskich.
SKŁAD GATUNKOWY
Polskie lasy porastają głównie słabe gleby, co ma również swój wyraz w występowaniu typów siedliskowych lasu. 57,6 proc. stanowią siedliska borowe, pozostała część - lasowe. Prawie 76 proc. to lasy iglaste, zaś w strukturze gatunkowej w większości kraju króluje sosna. Pomimo zwiększania się powierzchni lasów liściastych ich udział jest ciągle niższy od potencjalnego, wynikającego z rozmieszczenia siedlisk leśnych.
Na bogactwo fauny i flory w lasach istotnie wpływa położenie geograficzne. W większości lasów europejskich występuje mniej niż 150 gatunków drzew, chociaż zaznacza się tutaj kontrast pomiędzy państwami z południa i północy Europy na korzyść lasów ze strefy śródziemnomorskiej. W zależności od położenia kraju w lasach rośnie od 200 do ponad 2000 (w Serbii i Czarnogórze) gatunków roślin naczyniowych. Większe ich liczby stwierdzono w krajach południowej i wschodniej Europy (w polskich lasach doliczono się ok. 550), a najmniejsze w Europie Północnej. Lasy zamieszkuje połowa wszystkich gatunków ssaków europejskich. W zależności od kraju są to liczby od 20 do 96. W polskich lasach występuje ponad 70 gatunków ssaków. Najwięcej żyje w lasach Serbii i Czarnogóry, Czech, Słowacji i Litwy. Również w Czechach i na Słowacji, ale także w Austrii, Polsce, krajach skandynawskich i na Litwie, w lasach gnieździ się znacznie ponad 100 gatunków ptaków. Dużo mniej, bo poniżej 60 gatunków, można spotkać w lasach niemieckich, włoskich i w krajach Beneluksu.
STRUKTURA WIEKOWA
Jeśli chodzi o wiek polskich drzewostanów, najwięcej jest ich w klasie II (21-40 lat) - 21,2 proc. powierzchni, i w klasie III (41-60 lat) - 24 proc. Lasy powyżej 100 lat rosną na powierzchni 8,4 proc. i stanowią 13,4 proc. miąższości zasobów leśnych. Zmienia się struktura wiekowa drzewostanów - są one coraz starsze. W 2004 roku ich przeciętny wiek wynosił 60 lat w lasach państwowych i 40 lat w prywatnych.
Najliczniej reprezentowane klasy wiekowe lasów europejskich mieszczą się w przedziale od 20 do 80 lat. Jest to wynik zalesień na dużą skalę po II wojnie światowej, które miały miejsce głównie w centralnej części kontynentu. Około 21 mln hektarów zajmują lasy odroślowe, nieprzekraczające na ogół 30 lat. Są one zlokalizowane głównie w południowej części Europy - we Francji (7 mln ha), Włoszech (3,5 mln ha) i w Grecji (ponad 2 mln ha). Lasy w wieku powyżej 100 lat zajmują w Europie 13 mln hektarów. Równomierny rozkład klas wieku (żadna z klas wieku nie zajmuje więcej niż jedną piątą powierzchni leśnej) występuje w Szwajcarii, Luksemburgu, Czechach, Finlandii i Norwegii.
ZASOBNOŚĆ
Łączna wielkość zasobów drzewnych w polskich lasach wynosi ok. 1825 mln metrów sześciennych grubizny brutto. W lasach państwowych jest ona zdecydowanie wyższa (222 metry sześcienne na hektar), niż w lasach prywatnych i gminnych (119 metrów sześciennych/ha). W okresie ostatnich 35 lat nastąpił wyraźny wzrost wielkości zasobów drzewnych, i nie jest to tylko skutek zwiększenia powierzchni lasów. Istotne jest pozyskiwanie drewna zgodnie z zasadą trwałości lasów i zwiększania ich zasobów.
Zasobność drzewostanów w Europie jest bardzo zróżnicowana. Niewiele krajów może pochwalić się takimi wynikami jak Polska, gdyż w większości z nich zasobność jest mniejsza lub dużo mniejsza od 200 metrów sześciennych/ha, a w Islandii, Irlandii, Grecji i Hiszpanii wynosi ona grubo poniżej 100 metrów. Średnia unijna to 140 metrów sześciennych/ha. Jedynie dane z Austrii (309 metrów), Słowenii i Niemiec (po ok. 280 metrów) oraz z Czech i Słowacji (po ok. 260 metrów) mogą nas wpędzić w kompleksy.
Przytoczone dane i liczby pokazują, że polskie lasy są właściwie zarządzane, zasobne i dobrze chronione. Mogą tym samym dobrze spełniać zarówno funkcje produkcyjne, jak i ochronne czy społeczne. Polskie leśnictwo jest niewątpliwie jedną z dziedzin, która doskonale odnajduje się w Europie, a w wielu przypadkach (nowoczesna polityka leśna, zagospodarowanie hodowlane) może służyć przykładem innym krajom.