Question

Wyjaśnij dlaczego bariera świetlna i bariera termiczna występują na tych samych obszarach?NA dzis

Answer 1

Zasięg ekumeny wyznaczają tzw. bariery osadnicze: 
- bariera świetlna – negatywny bezpośredni wpływ na człowieka ma zarówno deficyt, jak i nadmiar światła słonecznego. Deficyt światła ma miejsce w dużych szerokościach geograficznych (zjawisko dni i nocy polarnych). Brak światła wpływa negatywnie na psychikę człowieka – podział doby na dzień i noc jest podstawą rytmu biologicznego; 
- bariera termiczna – organizm ludzki największą sprawność osiąga w tzw. komforcie termicznym, tj. w temperaturach 16-25oC . Dłuższe przebywanie w temperaturach ujemnych powoduje stopniową utratę ciepła, zwolnienie oddechu i przechłodzenie organizmu. Spadek temperatury ludzkiego ciała do 28oC zagraża życiu. Groźna jest również wysoka temperatura, powodująca przyspieszenie tętna i oddechu oraz niedobór wody w organizmie – zagrażający życiu udar cieplny. Bariera termiczna spowodowała wyłączenie z terenów ekumeny obszarów polarnych i wysokogórskich; 
- bariera grawitacyjna – spadek ciśnienia atmosferycznego wraz z wysokością średnio o 11,5 hPa na każde 100 m wiąże się z rozrzedzeniem powietrza i zmniejszeniem ilości tlenu. Proces oddychania człowieka odbywa się bez większych zakłóceń do wysokości 4000 m n.p.m. Tereny położone powyżej są z reguły obszarami anekumeny lub subekumeny (w miejscach szczególnie atrakcyjnych gospodarczo); 
- bariera wodna – deficyt wody wyznacza granice ekumeny. Obszary pustynne, gdzie roczna suma opadów nie przekracza 250 mm, a parowanie jest bardzo duże, są pozbawione stałego osadnictwa (poza oazami, gdzie jest dostęp do wód gruntowych). W strefach klimatu gorącego wilgotnego nadmiar wody stanowi również barierę osadniczą 
– duża wilgotność powietrza w połączeniu z wysoką temperaturą powoduje przeciążenie mięśnia sercowego.

Ludność zawsze skupiała się w sąsiedztwie mórz i oceanów. Obszary lądowe leżące w strefie do 200 km od wybrzeży morskich, zajmujące ok. 1/4 powierzchni kontynentów, skupiają ponad 50% ludności świata. 
W przeszłości największe znaczenie dla atrakcyjności osadniczej obszaru miały czynniki przyrodnicze, np. nizinność terenu, żyzne gleby, łagodny klimat, dostęp do wody. Współcześnie warunki przyrodnicze mają coraz mniejsze znaczenie, a atrakcyjność osadniczą obszaru rozpatruje się z punktu widzenia jego zdolności żywicielskiej, warunków społecznego bytu i stosunków społeczno-ekonomicznych.

Zdolność żywicielska – to zasoby przyrodnicze i czynniki antropiczne obszaru, dające człowiekowi możliwość egzystencji. Obecnie na zdolność żywicielską obszaru składają się warunki naturalne, poziom rozwoju techniki oraz potencjał ekonomiczny obszaru. W zależności od głównej przyczyny, decydującej o koncentracji ludności, wyróżniamy obszary: 
- rolnicze o żyznych glebach i korzystnych dla produkcji rolnej warunkach klimatycznych, np. niziny: Chińska, Padańska, Eufratu i Tygrysu, La Platy, delty: Nilu, Gangesu i Brahmaputry, Mekongu, Nigru; 
- okręgi przemysłowe i strefy zurbanizowane powstające początkowo w miejscach eksploatacji surowców, później na obszarach dogodnych komunikacyjnie, np. zachodnia i środkowa Europa, obszar nad Wielkimi Jeziorami w Ameryce Północnej, Zagłębie Fushun-Anshan w Chinach; 
- strefy przybrzeżne o dużych możliwościach wymiany towarowej w portach morskich, np. Wyspy Japońskie, wybrzeże Chin, północnowschodnie wybrzeże Stanów Zjednoczonych, północne i wschodnie wybrzeże Ameryki Południowej.

Warunki społecznego bytu – to czynnik, który w przeszłości decydował o lokalizacji osad ludzkich w miejscach dogodnych do obrony oraz o wypieraniu rdzennej ludności na obszary o niekorzystnych warunkach przyrodniczych, np. wypieranie plemion indiańskich przez potomków Europejczyków. W skali globalnej czynnik bezpieczeństwa decydował także o rozwoju gospodarczym, np. Kanada, Stany Zjednoczone, Australia to państwa, których majątek nie był zniszczony wojnami, tak jak dorobek kilku pokoleń Europejczyków.

Stosunki społeczno-ekonomiczne – decydują o masowych migracjach ludności, spowodowanych prześladowaniami określonych grup etnicznych, społecznych czy wyznaniowych. Bardzo ważny jest czynnik ekonomiczny decydujący o przemieszczaniu się ludności z obszarów ubogich na tereny rozwinięte gospodarczo.