Literatura-to wszystkie sensowne twory słowne,czyli dzieła artystyczne tj. literatura piękna,oraz teksty użytkowe tj. literatura stosowana,zachowana w formie pisanej lub w przekazie ustnym.Literaturę piękną dzieli się zwykle na trzy rodzaje literackie według tradycji,uzupełnianej póżniej,Poetyki Arystotelesa i epikę (zarówno w poezji jak i prozie) lirykę i dramat.Do gatunków epickich zaliczamy: opowiadanie,nowelę,bajkę,powieść,legendę,baśń.Do gatunków lirycznych zaliczamy: satyrę,hymn,odę,pieśń,sonet,fraszkę,elegię,tren.Do gatunków dramatycznych zaliczamy: tragedię,komedię,dramat właściwy. Ramy czasowe Antyk (8w.p.n.e-5w.n.e) twórcy starożytnej Grecji: Homer,Sofokles,Ajschylon,Eurypides,Safona,Ezop,Tyrteusz,Anakreont Poeci rzymscy:Horacy,Wergiliusz,Owidiusz Biblia: Stary i Nowy Testament Filozofia: Sokrates,Platon,Arystoteles Pojęcia: fatum,mimesis,katharsis,decorum,archetyp,topos,prometeizm,horacjonizm,stoicyzm,epikureizm,sceptyzm,tyrteizm,mit,epos,tragedia,konflikt tragiczny,apokalipsa,przypowieść,psalm Średniowiecze przełom (4/5w.-15w.) literatura:Pieśń o Rolandzie,Pieśń o Nibelungach,Księga tysiąca i jednej nocy,O królu Arturze i rycerzach okrągłego stołu, J.Bedier Dzieje Tristana i Izoldy,Dante Alighieri,Francois Villon,Njdawniejsze zabytki języka polskiego Filozofia: św.Augustyn,św.Tomasz,św.Franciszek Pojęcia: teocentryzm,uniwersalizm,scholastyka,mistycyzm,gotyk,styl romański,pareneza,danse macabre,hagiografia,historiografia,alegoria,anonimowość twórców,dualizm językowy,moralitet,misterium Renesans(16w.) Literatura: G.Bocaccio,F.Petrarka,F.Rabelais,W.Szekspir,M.Rej,J.Kochanowski,Sz.Szymonowic,M,Sęp-Szarzyński,A.Frycz-Modrzewski,Ł.Górnicki, Filozofia: Erazm z Rotterdamu,M.De Montaigne Pojęcia: humanizm,reformacja,antropocentryzm,mecenat,utopia,sława poetycka,harmonia,retoryka,sielanka,sonet,fraszka,pieśń,tren Barok(17w.) Literatura: T.Tasso,P.Corneille,J.Milton,Molier,M.Cervantes,J.A.Morsztyn,D.Naboroski,J.Ch.Pasek,W.Potocki,Sz.Zimorowic,W.Kochowski,P.Skarga filozofia:B.Pascal,Kartezjusz,F.Bacon PPojęcia: konceptyzm,marinizm,kontrreformacja,sarmatyzm.rokoko,manieryzm,metafizyka,motyw vanitas,klasycyzm francuski,dysharmonia,ekspresja,antyteza,paradoks,kontrast,oksymoron,komizm Oświecenie(18w.)Literatura: Diderot,D.Defoe,J.Swift,I.Krasicki,J.U.Niemcewicz,F.Karpiński,F.Zabłocki,A.Naruszewicz fFilozofia:J.Locke,Wolter,I.Kant,J.J.Rousseau,Monteskiusz Pojęcia: racjonalizm,empiryzm,krytycyzm,sensualizm,deizm,ateizm,libertynizm,klasycyzm,sentymentalizm,rokoko,dydaktyzm Romantyzm(1822-1863) Literatura: J.W.Goethe,F.Schiller,G.Byron,W.Scott,W.Hugo,A.Puszkin,A.Mickiewicz,J.Słowacki,Z.Krasiński,C.K.Norwid,A.Fredro fFilozofia: F.Hegel,A.W.Schegel Pojęcia: irracjonalizm,spirytualizm,mistycyzm,mesjanizm,profetyzm,hamletyzm,bajronizm,osjanizm,winkelriedyzm,historyzm,fantastyka,ludowość,indywidualizm,orientalizm pPozytywizm(2poł.19w.) Literatura: H.Balzac,G.Flambert,L.Tołstoj,B.Prus,H.Sienkiewicz,E.Orzeszkowa,M.Konopnicka,A.Asnyk,H,Spencer Pojęcia: scjentyzm,utylitaryzm,organicyzm,monizm przyrodniczy,agnostycyzm,determinizm,pragmatyzm,emancypacja Młoda Polska:(1890-1918) Literatura:Ch.Baudelaire,A.Rimbaud,S.Mallarme,P.Verlaine,F.Dostojewski,J.Conrad,E.Zola,H.Ibsen,A,Strindberg,M.Maeterlinek,A.Czechow,S.Przybyszewski.K.Przerwa-Tetmajer,J.Kasprowicz,T.Miciński,L.Staff,W.Reymont,S.Żeromski,S.Wyspiański,G.Zapolska, Filozofia:F.Nieizsche,A.Schopenhauer,H.Bergson Pojęcia: modernizm,dekadentyzm,nirwana,naturalizm,impresjonizm,symbolizm,intuicjonizm,secesja,sztuka dla sztuki,ludomania,filister,franciszkanizm,mizogynizm,cyganeria artystyczna
Literatura-to wszystkie sensowne twory słowne,czyli dzieła artystyczne tj. literatura piękna,oraz teksty użytkowe tj. literatura stosowana,zachowana w formie pisanej lub w przekazie ustnym.Literaturę piękną dzieli się zwykle na trzy rodzaje literackie według tradycji,uzupełnianej póżniej,Poetyki Arystotelesa i epikę (zarówno w poezji jak i prozie) lirykę i dramat.Do gatunków epickich zaliczamy: opowiadanie,nowelę,bajkę,powieść,legendę,baśń.Do gatunków lirycznych zaliczamy: satyrę,hymn,odę,pieśń,sonet,fraszkę,elegię,tren.Do gatunków dramatycznych zaliczamy: tragedię,komedię,dramat właściwy. Ramy czasowe Antyk (8w.p.n.e-5w.n.e) twórcy starożytnej Grecji: Homer,Sofokles,Ajschylon,Eurypides,Safona,Ezop,Tyrteusz,Anakreont Poeci rzymscy:Horacy,Wergiliusz,Owidiusz Biblia: Stary i Nowy Testament Filozofia: Sokrates,Platon,Arystoteles Pojęcia: fatum,mimesis,katharsis,decorum,archetyp,topos,prometeizm,horacjonizm,stoicyzm,epikureizm,sceptyzm,tyrteizm,mit,epos,tragedia,konflikt tragiczny,apokalipsa,przypowieść,psalm Średniowiecze przełom (4/5w.-15w.) literatura:Pieśń o Rolandzie,Pieśń o Nibelungach,Księga tysiąca i jednej nocy,O królu Arturze i rycerzach okrągłego stołu, J.Bedier Dzieje Tristana i Izoldy,Dante Alighieri,Francois Villon,Njdawniejsze zabytki języka polskiego Filozofia: św.Augustyn,św.Tomasz,św.Franciszek Pojęcia: teocentryzm,uniwersalizm,scholastyka,mistycyzm,gotyk,styl romański,pareneza,danse macabre,hagiografia,historiografia,alegoria,anonimowość twórców,dualizm językowy,moralitet,misterium Renesans(16w.) Literatura: G.Bocaccio,F.Petrarka,F.Rabelais,W.Szekspir,M.Rej,J.Kochanowski,Sz.Szymonowic,M,Sęp-Szarzyński,A.Frycz-Modrzewski,Ł.Górnicki, Filozofia: Erazm z Rotterdamu,M.De Montaigne Pojęcia: humanizm,reformacja,antropocentryzm,mecenat,utopia,sława poetycka,harmonia,retoryka,sielanka,sonet,fraszka,pieśń,tren Barok(17w.) Literatura: T.Tasso,P.Corneille,J.Milton,Molier,M.Cervantes,J.A.Morsztyn,D.Naboroski,J.Ch.Pasek,W.Potocki,Sz.Zimorowic,W.Kochowski,P.Skarga filozofia:B.Pascal,Kartezjusz,F.Bacon PPojęcia: konceptyzm,marinizm,kontrreformacja,sarmatyzm.rokoko,manieryzm,metafizyka,motyw vanitas,klasycyzm francuski,dysharmonia,ekspresja,antyteza,paradoks,kontrast,oksymoron,komizm Oświecenie(18w.)Literatura: Diderot,D.Defoe,J.Swift,I.Krasicki,J.U.Niemcewicz,F.Karpiński,F.Zabłocki,A.Naruszewicz fFilozofia:J.Locke,Wolter,I.Kant,J.J.Rousseau,Monteskiusz Pojęcia: racjonalizm,empiryzm,krytycyzm,sensualizm,deizm,ateizm,libertynizm,klasycyzm,sentymentalizm,rokoko,dydaktyzm Romantyzm(1822-1863) Literatura: J.W.Goethe,F.Schiller,G.Byron,W.Scott,W.Hugo,A.Puszkin,A.Mickiewicz,J.Słowacki,Z.Krasiński,C.K.Norwid,A.Fredro fFilozofia: F.Hegel,A.W.Schegel Pojęcia: irracjonalizm,spirytualizm,mistycyzm,mesjanizm,profetyzm,hamletyzm,bajronizm,osjanizm,winkelriedyzm,historyzm,fantastyka,ludowość,indywidualizm,orientalizm pPozytywizm(2poł.19w.) Literatura: H.Balzac,G.Flambert,L.Tołstoj,B.Prus,H.Sienkiewicz,E.Orzeszkowa,M.Konopnicka,A.Asnyk,H,Spencer Pojęcia: scjentyzm,utylitaryzm,organicyzm,monizm przyrodniczy,agnostycyzm,determinizm,pragmatyzm,emancypacja Młoda Polska:(1890-1918) Literatura:Ch.Baudelaire,A.Rimbaud,S.Mallarme,P.Verlaine,F.Dostojewski,J.Conrad,E.Zola,H.Ibsen,A,Strindberg,M.Maeterlinek,A.Czechow,S.Przybyszewski.K.Przerwa-Tetmajer,J.Kasprowicz,T.Miciński,L.Staff,W.Reymont,S.Żeromski,S.Wyspiański,G.Zapolska, Filozofia:F.Nieizsche,A.Schopenhauer,H.Bergson Pojęcia: modernizm,dekadentyzm,nirwana,naturalizm,impresjonizm,symbolizm,intuicjonizm,secesja,sztuka dla sztuki,ludomania,filister,franciszkanizm,mizogynizm,cyganeria artystyczna