-może być własny,pospolity,żywotny,nieżywotny,osobowy,nieosobowy.
-Przymiotnik.
-odpowiada na pytania:jaki,jaka,jakie??
-nazywa cechy i właściwości istot żywych,zjawisk,przedmiotów i pojęć.
-odmienia się przez:przypadki,liczby,rodzaje,<męski,żeński,nijaki,męskoosobowy,niemęskoosobowy>.
-jego forma zależy od przypadka,liczby i rodzaju określanego rzeczownika.
-stopniują się .....................
-Czasownik
-nazywa czynności,stany lub procesy <np.projektować,rosnąć>
-odpowiada na pytania: co robi?,co się z kimś <czymś> dzieje?
-odmienia się przez :osoby,czasy,liczby i tryby,a w czasie przyszłym złożonym i w trybie przypuszczającym przez rodzaje.
-może być dokonany,niedokonany.
-Liczebnik.
-określa liczbę lub kolejność osób,zwierząt,przedmiotów zjawisk,zdarzeń.
-odpowiada na pytanie:ile?,który z kolei?
-w zdaniu:przydawka,
-dzieli się na :główne,porządkowe,ułamkowe,zbiorowe oraz jednowyrazowe,wielowyrazowe.
-Zaimek.
-zastępuje części mowy takie jak :rzeczowniki,przymiotniki,liczebniki,przysłówki ,pełnią ich funkcje.
-Odmiana zaimków :rzeczowne,liczebne,przymiotne,przysłowne,a ze względu na znaczenie :dzierdżawcze,osobowe,wskazujące,względne,nieokreślone,zwrotnr,pytajne.
Nieodmienne:
Przysłówek:
-odpowiada na pytania:jak?gdzie?kiedy?
-najczęściej jest określeniem:czasownika,przymiotnika,przysłówka,imiesłowu przymiotnikowego.
-w zdaniu okolicznik
-
Przyimek .
-w zdaniu niesamodzielny
-najczęściej wys w połączeniu z rzeczownikiem lub zaimkiem w odp.przypadku -tworzy wyrażenie przyimkowe.
-przyimki:proste np.w ,z,o,do,na,pod,po,za,
złożone np. zza,poza,ponad,znad,sponad,
spójnik.
-łączy wyrazy w zdaniu poj.np. Lato było krótkie ale pełne przygód.
-stosuje się przy nich interpunkcję.
wykrzyknik.
-znak pisarski,
-dzięki niemu wyróżnia się :zdenerwowanie,uczucia osoby mówiącej.
Partykóła.
-zmienia znaczenie wyrazu lub wypowiedzi ,
-wyraża się dzięki niej:pewność,przypuszczenie,życzenie,rozkaz.
1. CZASOWNIK - co robi? Co się z nim dzieje? Oznacza czynność i stan Odmienia się przez: - osoby (ja, ty, on, my, wy, oni) - liczby (l. pojedyncza, l. mnoga) - czasy (cz. teraźniejszy, cz. przyszły, cz. przeszły) - rodzaje (w l. pojedynczej- r. żeński,męski i nijaki; w l. mnogiej - r. męskoosobowy i niemęskoosobowy) Mają 3 strony: czynną, bierną i zwrotną Mają 3 tryby: oznajmiający, przypuszczający, rozkazujący Odmiana czasowników to KONIUGACJA
2. RZECZOWNIK - kto? co? Oznacza osobę, przedmiot, zwierzę, uczucia, zjawiska przyrody Odmienia się przez: - przypadki: Mianownik - kto?, co? Dopełniacz - kogo?, czego? Celownik - komu?, czemu? Biernik - kogo? co? Narzędnik - z kim?, z czym? Miejscownik - o kim?, o czym? Wołacz - o! - liczby (l. pojedyncza i l. mnoga ) Mają 3 stałe rodzaje: męski, żeński i nijaki Odmiana rzeczownika to DEKLINACJA
3. PRZYMIOTNIK - jaki? jaka? jakie?, który? która? które?, czyj? czyja? Czyje? Oznacza cechę Jest określeniem rzeczownika Odmienia się przez: - przypadki - liczby - rodzaje Przymiotniki podlegają stopniowaniu np.: miła - milsza - najmilsza
4. LICZEBNIK - ile? który z kolei? Oznacza ilość i kolejność np.: pierwszy - drugi - trzeci Odmieniają się jak przymiotniki
5. ZAIMEK Zastępuje inne części mowy Zaimek rzeczowny - ja, oni, my, kto, co, wszyscy, nic Zaimek przymiotny - taki, mój, nasz, który, ten, my Zaimek liczebny - ile, tyle, kilka, ileś
CZĘŚCI MOWY NIEODMIENNE:
1. PRZYSŁÓWEK - jak? gdzie? kiedy? Nazywa różne okoliczności wykonania czynności oraz natężenie cechy
2. PRZYIMEK Wskazuje na położenie czegoś w przestrzeni i stosunki między wyrazami np.: nad, pod, w, z, przed W połączeniu z rzeczownikiem tworzy wyrażenie przyimkowe
3. SPÓJNIK np.: i, oraz, albo, lub Łączy wyrazy lub zdania składowe w zdaniu złożonym
4. PARTYKUŁA np.: bym, byś, byście Ma za zadanie uwydatnić pytanie, rozkaz, przypuszczenie, życzenie. Wzmacnia lub modyfikuje wypowiedź
5. WYKRZYKNIK np.: hej!, halo! Wyraża stany uczuciowe lub wolę mówiącego
Odmienne:
-rzeczownik-
-odpowiada na pytanie kto,co?
-Odmienia się przez: przypadki,liczby,ma określony już rodzaj.<męski żeński nijaki>
-nazywa osoby,zwierzęta,rośliny,przedmioty,zjawiska..
-może być własny,pospolity,żywotny,nieżywotny,osobowy,nieosobowy.
-Przymiotnik.
-odpowiada na pytania:jaki,jaka,jakie??
-nazywa cechy i właściwości istot żywych,zjawisk,przedmiotów i pojęć.
-odmienia się przez:przypadki,liczby,rodzaje,<męski,żeński,nijaki,męskoosobowy,niemęskoosobowy>.
-jego forma zależy od przypadka,liczby i rodzaju określanego rzeczownika.
-stopniują się .....................
-Czasownik
-nazywa czynności,stany lub procesy <np.projektować,rosnąć>
-odpowiada na pytania: co robi?,co się z kimś <czymś> dzieje?
-odmienia się przez :osoby,czasy,liczby i tryby,a w czasie przyszłym złożonym i w trybie przypuszczającym przez rodzaje.
-może być dokonany,niedokonany.
-Liczebnik.
-określa liczbę lub kolejność osób,zwierząt,przedmiotów zjawisk,zdarzeń.
-odpowiada na pytanie:ile?,który z kolei?
-w zdaniu:przydawka,
-dzieli się na :główne,porządkowe,ułamkowe,zbiorowe oraz jednowyrazowe,wielowyrazowe.
-Zaimek.
-zastępuje części mowy takie jak :rzeczowniki,przymiotniki,liczebniki,przysłówki ,pełnią ich funkcje.
-Odmiana zaimków :rzeczowne,liczebne,przymiotne,przysłowne,a ze względu na znaczenie :dzierdżawcze,osobowe,wskazujące,względne,nieokreślone,zwrotnr,pytajne.
Nieodmienne:
Przysłówek:
-odpowiada na pytania:jak?gdzie?kiedy?
-najczęściej jest określeniem:czasownika,przymiotnika,przysłówka,imiesłowu przymiotnikowego.
-w zdaniu okolicznik
-
Przyimek .
-w zdaniu niesamodzielny
-najczęściej wys w połączeniu z rzeczownikiem lub zaimkiem w odp.przypadku -tworzy wyrażenie przyimkowe.
-przyimki:proste np.w ,z,o,do,na,pod,po,za,
złożone np. zza,poza,ponad,znad,sponad,
spójnik.
-łączy wyrazy w zdaniu poj.np. Lato było krótkie ale pełne przygód.
-stosuje się przy nich interpunkcję.
wykrzyknik.
-znak pisarski,
-dzięki niemu wyróżnia się :zdenerwowanie,uczucia osoby mówiącej.
Partykóła.
-zmienia znaczenie wyrazu lub wypowiedzi ,
-wyraża się dzięki niej:pewność,przypuszczenie,życzenie,rozkaz.
CZĘŚCI MOWY ODMIENNE:
1. CZASOWNIK - co robi? Co się z nim dzieje?
Oznacza czynność i stan
Odmienia się przez:
- osoby (ja, ty, on, my, wy, oni)
- liczby (l. pojedyncza, l. mnoga)
- czasy (cz. teraźniejszy, cz. przyszły, cz. przeszły)
- rodzaje (w l. pojedynczej- r. żeński,męski i nijaki; w l. mnogiej - r. męskoosobowy i niemęskoosobowy)
Mają 3 strony: czynną, bierną i zwrotną
Mają 3 tryby: oznajmiający, przypuszczający, rozkazujący
Odmiana czasowników to KONIUGACJA
2. RZECZOWNIK - kto? co?
Oznacza osobę, przedmiot, zwierzę, uczucia, zjawiska przyrody
Odmienia się przez:
- przypadki:
Mianownik - kto?, co?
Dopełniacz - kogo?, czego?
Celownik - komu?, czemu?
Biernik - kogo? co?
Narzędnik - z kim?, z czym?
Miejscownik - o kim?, o czym?
Wołacz - o!
- liczby (l. pojedyncza i l. mnoga )
Mają 3 stałe rodzaje: męski, żeński i nijaki
Odmiana rzeczownika to DEKLINACJA
3. PRZYMIOTNIK - jaki? jaka? jakie?, który? która? które?, czyj? czyja? Czyje?
Oznacza cechę
Jest określeniem rzeczownika
Odmienia się przez:
- przypadki
- liczby
- rodzaje
Przymiotniki podlegają stopniowaniu np.: miła - milsza - najmilsza
4. LICZEBNIK - ile? który z kolei?
Oznacza ilość i kolejność np.: pierwszy - drugi - trzeci
Odmieniają się jak przymiotniki
5. ZAIMEK
Zastępuje inne części mowy
Zaimek rzeczowny - ja, oni, my, kto, co, wszyscy, nic
Zaimek przymiotny - taki, mój, nasz, który, ten, my
Zaimek liczebny - ile, tyle, kilka, ileś
CZĘŚCI MOWY NIEODMIENNE:
1. PRZYSŁÓWEK - jak? gdzie? kiedy?
Nazywa różne okoliczności wykonania czynności oraz natężenie cechy
2. PRZYIMEK
Wskazuje na położenie czegoś w przestrzeni i stosunki między wyrazami np.: nad, pod, w, z, przed
W połączeniu z rzeczownikiem tworzy wyrażenie przyimkowe
3. SPÓJNIK
np.: i, oraz, albo, lub
Łączy wyrazy lub zdania składowe w zdaniu złożonym
4. PARTYKUŁA
np.: bym, byś, byście
Ma za zadanie uwydatnić pytanie, rozkaz, przypuszczenie, życzenie.
Wzmacnia lub modyfikuje wypowiedź
5. WYKRZYKNIK np.: hej!, halo!
Wyraża stany uczuciowe lub wolę mówiącego