Question

Wojna wietnamska 1965-1975

Answer 1

Na obszarze Wietnamu powstały dwa państwa (analogicznie do Niemiec i Korei). Komunistyczny Wietnam Północny, popierany przez Związek Sowiecki i Chiny, pragnął przyłączyć Wietnam Południowy, który po wycofaniu się Francji, korzystał z protekcji Stanów Zjednoczonych. W latach 1965- 1973 prawie półmilionowy kontyngent amerykański wspomagał siły zbrojne  Południowego Wietnamu w walce z komunistyczną partyzantką wspieraną materialnie przez Chiny i związek Sowiecki (oraz przez sowieckich wasali, w tym też przez Polskę). W Wietnamie Północnym działali liczni sowieccy doradcy wojskowi, w Chinach szkolono partyzantów. Co najważniejsze, sami Wietnamczycy w większości uwierzyli komunistycznej ideologii. Walka o komunistyczne państwo sprzęgła się z oporem przeciw kolonialnemu zwierzchnictwu(najpierw Francji, a następnie Stanów Zjednoczonych). Komunistyczni partyzanci stosowali także okrutny terror wobec własnych rodaków, wymuszając na nich aktywne współdziałanie. Amerykanie nie wprowadzili do akcji wystarczających sił ( w wyniku oporu własnego społeczeństwa) i jako kraj praworządny nie mogli (ani zapewne nie chcieli) odpowiedzieć skutecznym kontr terrorem, pomimo nagłaśnianych przez media ataków lotniczych na miasta w Północnym Wietnamie i nieraz brutalnych akcji pacyfikacyjnych na obszarach kontrolowanych przez partyzantów (wymordowanie przez oddział amerykański mieszkańców wioski My Lai w 1968 r.)

                W 1973 r. wojska Stanów zjednoczonych wycofały się z Wietnamu. W 1975 r. komuniści opanowali cały kraj. Wietnam zjednoczono jako „republikę socjalistyczną”. Rozpoczęła się przebudowa politycznej i ekonomicznej struktury w stronę totalnej władzy komunistycznej i w pełni upaństwowienia gospodarki. Wietnamczycy, którzy w dużej liczbie przez trzydzieści lat walczyli o urządzenie swego według wzorów głoszonych przez Lenina, Stalina i Mao, dowiedzieli się, jak wygląda „komunistyczna wolność”.  Pod koniec lat siedemdziesiątych XX w. tysiące ludzi, nie bacząc na rekiny i sztormy, na tratwach uciekało z Wietnamu do okolicznych krajów (tzw. boat pe ople).

                Po wycofaniu się Amerykanów z Wietnamu odezwały się głosy, że Stany Zjednoczone po raz pierwszy w swej historii przegrały wojnę. Jednak Amerykanie po prostu nie chcieli dłużej bronić cudzego prawa do demokracji i efektywnej gospodarki za cenę życia swoich żołnierzy i wielkich kosztów materialnych, spotykając się w zamian z oskarżeniami o imperialistyczną agresję, dławiącą rzekomo wolnościowe aspiracje Wietnamczyków. Wojna nie była przegrana: komuniści inspirowani z Moskwy i Pekinu mieli ochotę rozpalić analogiczną partyzancką wojnę także w Indonezji, na Filipinach, w Tajlandii, Malezji, Birmie. Wojna w Wietnamie taka dalece wyczerpała światowy system komunistyczny, ze jego ekspansja w Azji nie wyszła już poza Indochiny. Związek Sowiecki i Chiny pogrążyły się w stagnacji i dojrzewały do rezygnacji z komunistycznej doktryny.

                Jeszcze większe nieszczęście dotknęło sąsiadującą z Wietnamem Kambodżę. Komunistyczny reżim Czerwonych  Khmerów doprowadził tam w latach 1975- 1979 do zgładzenia jednej piątej części własnego społeczeństwa w ciągu czterech lat rządów.