Temat : Wskaz i omow literackie kontynuacje prometeizmu w roznych epokach. Wiec zakonczenie zrobic moglby ktos? Podane sa zaanalizowane dziady czesc 3 , mit o prometeuszu , ludzie bezdomni , dzuma , dies iare kasprowicza , tylko chcialbym aby ktos to podsumowal w kilku zdaniach ;) to co wkleilem to cala praca , a potrzebuje jeszcze tylko sensownego zakonczenia ;)
1. Ludziom od początku istnienia świata towarzyszy zjawisko buntu i niezgody wobec otaczającej go rzeczywistości oraz niesprawiedliwości świata. Jednym z rodzajów takiego buntu jest bunt prometejski. Prometeizm – postawa etyczna nawiązująca do postaci mitologicznego Prometeusza, tytana, który buntował się przeciwko wyrokom boskim. Prometeizm głosił moralny ideał postępowania, którego celem jest dobro grupy społecznej, narodu, czy też ludzkości, gotowość do walki o prawa ogółu, wolność choćby przyszło okupić taka postawę nawet największym cierpieniem. Osoba posiadająca osobowość prometejska cechuje się przede wszystkim skłonnością do poświęcenia samej siebie dla dobra szeroko rozumianego ogółu. Osoba taka jest buntownikiem, nielękającym się podjąć walki z siłami teoretycznie wyższymi. Nie jest to jednak walka bezsensowna – prometeizm zawsze związany jest z jakąś ideą, dla której warto poświecić jednostkę. Prometeusze są bardzo często niezrozumiani przez otoczenie, które nie potrafi pojąć jak można poświęcić własne szczęście dla dobra innych. Motyw prometeizmu bardzo często wykorzystywano w literaturze. Dotyczy to zwłaszcza epoki romantyzmu, kiedy to wiara w ideały i gotowość walki za nie była szczególnie wyeksponowana. Nie oznacza to jednak, ze w innym epokach motyw prometeizmu nie był eksponowany. Występował on również dość często w Młodej Polsce oraz we współczesności.
2. STAROŻYTNOŚĆ
3. W starożytności prometeizm był idea bezinteresownego poświęcenia się dla ludzkości. Mit o Prometeuszu będący inspiracją dla wielu późniejszych twórców opowiada historię tytana, którego bunt miał źródło we współczuciu i miłości do ludzi, którym przyszedł z pomocą. Według Mitologii to właśnie Prometeusza ulepił człowieka z gliny zmieszanej ze łzami, a w czasie kiedy bogowie toczyli walkę o władzę, on pomagał biednym i opuszczonym ludziom. Dla nich wykradł ogień z rydwanu boga słońca Heliosa, nauczył ich rzemiosła, uprawy roli. Wszystko to czynił bezinteresownie. Przechytrzył również Zeusa co do ofiar, które ludzie maja składać bogom, za to wszystko został surowo ukarany. Przykuto go do skal Kaukazu, każdego ranka przylatywał orzeł, który wyszarpywał mu wątrobę, a ta ciągle odrastała. Uwolnił go dopiero Herakles.
4. ROMANTYZM
5. W romantyzmie prometeizm był idea poświęcenia się dla narodu. Konrad z 3 części „Dziadów” to „polski Prometeusz”, nowożytny, Prometeusz, który tak, jak ten przed wiekami miał odwagę zbuntować się przeciwko tyranii. W Wielkiej Improwizacji Konrad mówi:
6. "Nazywam się Milijon - bo za miliony
7. Kocham i cierpię katusze".
8. Konrad zbuntował się przeciwko Bogu jako natchniony artysta, zażądał od Boga „rządu dusz”, by uszczęśliwić naród polski, w imię, którego występował, by dać mu wolność. Miłość do narodu wyzwala w Konradzie wielka moc, każe poświęcić wszystko na ołtarzu ojczyzny. Skoro nie potrafił uczynić tego Bóg, zrobi to on – Konrad- geniusz- poeta, równy Bogu w swej mocy twórczej Bohater nie może pogodzić się z poczuciem zniewolenia własnego narodu. Bunt przeciwko Bogu w imię własnego narodu podnosi rangę cierpień Polaków. Ból Mickiewicza po upadku powstania przerodził się w marzenia Konrada o wolnej Polsce. Marzenie, dla którego byłby gotowy poświęcić własne życie. Prometeizm postaci Konrada wiąże się także z tym, ze próbuje on zmierzyć się z Bogiem, żąda, bluźni, obraża- targa się na najwyższy autorytet i jedyną moc, od której pochodzi szczęście. Pojedynek przegrywa ze względu na pychę, zarzuca Bogu brak miłości. Przed całkowitym potępieniem ratuje go jest to, ze kierował się miłością do ojczyzny, chciał stworzyć rządy oparte na uczuciu, ponieważ, „on kochał naród, on kochał wiele, on kochał wielu”
9. MŁODA POLSKA
10. W hymnie Jana Kasprowicza „Dies Irae” postawę prometejska prezentuje podmiot liryczny kreowany na kapłana. Na ziemi ludzie cierpią nędzę i głód, świąt chyli się ku upadkowi, jednak Bóg jest zimny i obojętny, nie dostrzega ludzkiego trudu i potrzeb. Podmiot liryczny stawia tu podstawowe pytania natury filozoficznej i egzystencjalnej, wynikające z katastroficznych niepokojów i kryzysu wartości typowych dla schyłku xix wieku. Ludzkość zmierza tutaj w Dzień Sądu do grobu, na jaw wychodzi wszelkie zło, cały świat jest oddany we władanie zła, a Bóg milczy, nie pomaga, patrzy obojętnie. Rodzą się pytania o to czy Bóg na prawdę istnieje, jeśli tak to, dlaczego pozwala na cierpienie człowieka? Kto jest winien istnienia zła, krzywd i cierpienia? Przecież to Bóg stworzył świat i cala jego zawartość. W hymnie padają oskarżenia skierowane do Boga o to, że to Stwórca świata jest również stwórcą zła. Rodzi się poczucie buntu podmiotu lirycznego, który nie zgadza się na taki stan rzeczy, na takie traktowanie człowieka. Zgodnie z Bożą sprawiedliwością, koniecznością, Bożym planem, Adam zostaje zgładzony, umiera, wraz z całym stworzonym przez Boga światem rozpada się w nicości.
11. Innym dzielem w Młodej Polsce, w której możemy odnaleźć motyw prometeizmu są Ludzie bezdomni. Głowny bohater Tomasz Judym podejmuje trudne decyzje, mianowicie bezinteresownie poświęca się dla ogółu cierpiących nędzę, pokrzywdzonych ludzi z niższych warstw społecznych. Podjęcie takiej decyzji wiąże się z rezygnacją ze szczęścia osobistego, odrzuceniem miłości Joasi, perspektywy stworzenia własnego domu. Jest to dobrowolne skazanie się na „bezdomność” w imię wyższej racji, w imię miłości do ludzi i buntu przeciwko złu świata, panującemu układowi stosunków społecznych. Trudna decyzja łaczy się jednak z głębokim wewnętrznym rozdarciem bohatera, który ma świadomość, że jeśli zwiąże się z Joasią to w rezultacie porzuci pracę na rzecz biednych, a wówczas sumienie nie pozwoli mu być szczęśliwym. Gdy wybierze życie społecznika to skrzywdzi Joannę, zniszczy miłość i sam będzie cierpiał, prywatnie jako człowiek nie będzie szczęśliwy. Wybiera jednak prometejski bunt przeciwko złu, prometejską bezinteresowność bezinteresowność poświęceniu się dla ludzi.
. WSPÓŁCZESNOŚĆ
13. Motyw prometeizmu możemy również dostrzec w „Dżumie” Alberta Camusa. Główny bohater powieści, dr Rieux, wie, że nie uda mu się pokonać epidemii, a jednak decyduje się na walkę, staje po stronie słabszych, chorych. Jego postawa jako wielkodusznego i niepoddającego się lekarza, jest wyrazem buntu i walki z wszelkimi przejawami zła na świecie. Doktor nie ma żadnych wahań, jest przekonany o słuszności wyboru, o konieczności udzielania pomocy potrzebującym. Nosi on w sobie znamiona mitycznego Prometeusza. Jest świadom ryzyka, jakie niesie za sobą jego czyn(walka z dżumą). Postawa doktora i jego niestrudzona codzienna walka z dżumą wynika z głębokiego przekonania o doniosłości roli lekarza i z poczucia obowiązku, które każe mu zapomnieć o własnych troskach (żona Rieux umiera w sanatorium). "W tym wszystkim nie chodzi o bohaterstwo, chodzi o uczciwość" - mówi. Uczciwość w rozumieniu doktora Rieux polega na solidnym wykonywaniu swojej pracy i stawaniu po stronie ofiar, nie wolno bowiem dopuścić, by zwyciężył strach przed epidemią. Nie wolno uwierzyć, że choroba jest silniejsza od człowieka i niemożliwa do zwalczenia.
14.
15. Rieux jest przekonany o wielkiej wartości życia ludzkiego oraz o tym, że za wszelką cenę należy nieść pomoc zarażonym i walczyć ze złem. Ciągłe obcowanie ze śmiercią nie pozbawia go wrażliwości: "Ludzie są raczej dobrzy niż źli". Rieux jest ateistą, nie wierzy w Boga i jego ingerencję w ratowanie miasta. Wszystkie swoje siły kieruje na walkę z epidemią: "gdyby wierzył we wszechmogącego Boga, przestałby leczyć ludzi, zostawiając Bogu troskę." Postawa lekarza jest wyrazem niezgody i buntu, walki z przejawami zła. Chociaż ma świadomość klęski, nie poddaje się, zaś jego działania wypływają z miłości do ludzi i poczucia solidarności z cierpiącymi.
Motyw Prometerianizmu istniał w literaturze od zawsze.Od narodzenia się samego mitu w starożytności po wybitnych kontynuatorów w póżniejszych epokach.Chodź kształtował się różnie przez czynniki od zniewolenia ciała w ,,Konradzie'',po bezinteresowną dobroć w ,,Ludziach Bezdomnych '',kończąc na uratowaniu świata postawą Prometeriańską w w ,,Dżumie'',zawsze łączył się z jednym ,z ogromnym poświęceniem.