Question

Witam:) Mam do opracowania punkt na geografie: Typy gleb astrefowych na świecie. Poproszę jak najwięcej informacji :P
Pozdrawiam i z góry dzięki :)

Answer 1

Geografia gleb, która bada przyczyny i rozmieszczenie gleb na kuli ziemskiej, wyróżnia obecnie w Polsce:

1. Gleby strefowe (zonalne)
2. Gleby śródstrefowe (interzonalne)
3. Gleby pozastrefowe (ekstrazonalne)
4. Gleby niestrefowe (azonalne)

Gleby w Polsce kształtowane były głównie przez: klimat umiarkowany, roślinność lasów iglastych i mieszanych oraz podłoże skalne, będące pozostałością zlodowaceń plejstoceńskich (głównie piaski i gliny).

Gleby strefowe (zonalne):

Zajmują największy obszar w Polsce (ok. 82%). Należą tu gleby: brunatne, płowe, bielicowe i rdzawe

* Gleby bielicowe i rdzawe: są to gleby kwaśne, powstałe głównie na polodowcowych piaskach i glinach. Są głównie porośnięte lasami iglastymi.
* Gleby brunatne i płowe (pseudobielicowe): zajmują ponad 50% powierzchni kraju; są często lekko kwaśne, wytworzyły się głównie na podłożu piasków gliniastych, glin i pyłów, pod lasami mieszanymi; należą do gleb średnio urodzajnych.

Gleby śródstrefowe (interzonalne):

Należą do nich : mady, które w Polsce zajmują ok. 5 % powierzchni, gleby torfowe (ok. 4%), rędziny (ok. 1%) i czarne ziemie (ok. 2%), smolnice (ok. 0,5%).

* Mady: wytworzyły się w dolinach większych rzek. Dzięki znacznym wahaniom wody gruntowej są zasobne w tlen i składniki pokarmowe. Są to bardzo żyzne gleby.
* Gleby torfowe: wytworzyły się na obszarach gdzie było dużo torfowisk niskich i wysokich. Na glebach tych głównie występują łąki.
* Rędziny: wytworzyły się na niewielkich obszarach, gdzie na powierzchni leżą wapienie. Są to gleby zasadowe, o różnej zawartości próchnicy. Należą do gleb urodzajnych.
* Czarne ziemie: powstały na glinach, bogatych w węglan wapnia, przy udziale roślinności leśno-łąkowej. Zawierają dużo próchnicy, ale często wymagają melioracji.
* Smolnice: powstają ze skał ilastych silnie uwodnionych. Spotyka się je na terenach zarastających jezior i nad rzekami. Zawierają dużo próchnicy.

Gleby pozastrefowe (ekstrazonalne):

Główne swoje zasięgi mają poza naszą strefą glebowo-klimatyczną. Należą tu zajmujące ok. 1% powierzchni, czarnoziemy.

* Czarnoziemy: powstały na lessach z udziałem roślinności stepowej. Są zasobne w składniki odżywcze, mają dobrą przepuszczalność oraz duże możliwości magazynowania wody. Należą do najlepszych gleb w Polsce.

Gleby niestrefowe (azonalne):

Charakteryzują się słabo lub wcale nie wykształconym profilem.

* Gleby inicjalne: zajmują ok. 2% kraju, spotyka się je w górach powyżej 500 m. npm., na grzbietach wydm itp. Gleby górskie są w początkowym stadium rozwoju lub są słabo wykształcone (zawierają mało próchnicy). Jest to wynikiem dużej odporności skał w rejonach górskich na wietrzenie oraz wynikiem silnej erozji skał powodowanej dużym nachyleniem stoków, dużymi opadami i skąpą roślinnością.
* Gleby antropogeniczne: gleby ogrodowe, gleby zniszczone przez działalność przemysłową

Rozmieszczenie gleb w Polsce:

* Gleby bielicowe, płowe występują niemal we wszystkich regionach naszego kraju
* Gleby brunatne wytworzone na iłach i glinach występują w rejonie Wrocławia, między Kaliszem i Lesznem, na Nizinie Szczecinskiej.
* Czarnoziemy wytworzone na lessach występują na wschodnim krańcu Wyżyny Lubelskiej (rejon Hrubieszowa i Tomaszowa Lubelskiego), w okolicach Sandomierza, Przemyśla, Opola i na północny wschód od Krakowa (koło Proszowic).
* Czarne ziemie występują na gliniastych obszarach Kujaw, w okolicach Wrocławia, Wrześni, Łowicza, Sochaczewa, Grójca, Ciechanowa i Pyżyc.
* Mady występują w dolinach rzek i na obszarach delt (Wisły, Odry, Warty, Sanu i Bugu) największy kompleks znajduje się na Żuławach Wiślanych
* Smolnice okolice Pyrzyc , Gniewu n. Wisłą
* Rędziny wytworzyły się na podłożu wapiennym Wyżyny Lubelskiej, Krakowsko-Częstochowskiej, w Niecce Nidziańskiej i koło Opola
* Gleby torfowe występują głównie na Pojezierzach i na Polesiu
* Gleby inicjalne występują na południu kraju (w górach) oraz na słabo utrwalonych wydmach (Niż Polski)
* Gleby antropogeniczne: na terenach odkrywkowych kopalń węgla brunatnego (m. in. Konin, Bełchatów) oraz w obrębie miast.