Question

w którym roku odbył sie kongres wiedeński i jakie były jego podstawowe załozenia? co sądzisz o zasadach legityzmu i równowagi sił ?

krutka notatka ​

Answer 1

Odpowiedź: Kongres Wiedeński odbył się w roku 1815. Jego podstawowym celem było ustalenie nowego układu Europy po napoleońskich wojnach. Założenia kongresu opierały się na zasadach legitymizmu, czyli przywrócenia do władzy monarchów, którzy zostali obaleni przez Napoleona, oraz równowagi sił, czyli utrzymania równowagi między poszczególnymi państwami Europy, tak aby żadne z nich nie było zbyt silne.

Niemniej jednak, zasady legitymizmu i równowagi sił były ważne dla utrzymania stabilności Europy po napoleońskich wojnach. Jednocześnie jednak, te same zasady doprowadziły do marginalizacji wielu państw Europy i narodów, co miało negatywny wpływ na ich rozwój i historię.

Wyjaśnienie: Jakby moje streszczanie nie wystarczyło tu zamieszczam szczegółowy opis:

1. Cele i zasady kongresu wiedeoskiego

a) cele kongresu wiedeoskiego:

 usunięcie przejawów dominacji Francji na kontynencie,

 uporządkowanie granic w Europie po klęsce Napoleona,

 likwidacja zmian, które wprowadzał Napoleon w paostwach, które sobie podporządkował i

przywrócenie ancien régime (starego porządku),

 stworzenie nowego ładu, który zapewni Europie pokój. Nowy ład miał gwarantowad to, że w

przyszłości żadne paostwo nie wzrośnie do takiej potęgi jak Francja w okresie napoleooskim i

nie zagrozi suwerenności pozostałych paostw europejskich.

b) cele paostw:

 Wielka Brytania nie była zainteresowana terytoriami w Europie. Zabiegała o wprowadzenie

zasady równowagi sił, co zapewniłoby jej zachowanie pozycji mocarstwa oceanicznego, gdyż

posiadała najpotężniejszą flotę;

 Prusy chciały zaznaczyd swój status jako mocarstwa na kontynencie europejskim i

najpotężniejszego paostwa niemieckiego; dążyły do uzyskania nadao terytorialnych,

 Rosja i Austria rywalizowały między sobą o pozycję hegemona w Europie poprzez uzyskanie

nowych ziem;

 Francja pragnęła zachowad swoje ziemie i utrzymad pozycję mocarstwa mimo przegranej

wojny;

c) zasady kongresu wiedeoskiego, zgodnie z którymi podejmowano decyzje:

 zasada legitymizmu – nienaruszalnośd praw dynastycznych – władza pochodzi od Boga,

jedynie przedstawiciele dynastii królewskich posiadają święte i nienaruszalne prawo do

sprawowania władzy; żaden poddany nie może więc jej pozbawid. Należy więc zwrócid tron

tym, którzy utracili go na skutek rewolucji bądź wojen napoleooskich. Z tym wiązała się zasada

restauracji;

 zasada restauracji – przywrócenie dawnych dynastii na trony; powrót do ustrojów sprzed 1789

r. (monarchii absolutnej) – przywrócono tron starym dynastiom we Francji, Hiszpanii,

Portugalii, w Neapolu i na Sardynii,

 zasada równowagi europejskiej (balance of power) – przyjęcie układu politycznego

uniemożliwiającego jednemu paostwu uzyskanie przewagi nad pozostałymi; żadne paostwo nie

mogło wybid się na hegemona.

2. Organizacja kongresu i jego uczestnicy

a) uczestnicy kongresu:

 zaproszono wszystkie paostwa, które walczyły z Napoleonem – łącznie 16. Na kongres przybyło

200 poselstw dyplomatycznych i około 100 tys. ludzi. Kongres zgromadził 2 cesarzy (Austrii i

Rosji), 4 królów (pruski, duoski, bawarski, wirtemberski)

 na kongresie decydujące znaczenie miały mocarstwa: Anglia, Rosja, Prusy i Austria (tzw. „gruba

czwórka”). Ostatecznie o nowym podziale świata decydowało 5 paostw – do „grubej czwórki”

dołączono Francję.

Paostwo Główni przedstawiciele

Wielka Brytania  Robert Stewart Castlereagh – minister spraw zagranicznych,  Arthur Wellesley, książę Wellington; głównodowodzący armii bryt.

Rosja  car Aleksander I Romanow

 Karl Robert Nesselrode – minister spraw zagranicznych,

Austria  cesarz Franciszek I Habsburg

 Klemens von Metternich – minister spraw zagranicznych,

Prusy  król Fryderyk Wilhelm III Hohenzollern,

 Karl Hardenberg – kanclerz,

Francja  Charles de Talleyrand – minister spraw zagranicznych,

Źródło – R. Śniegocki, Historia 2. Od kongresu wiedeoskiego do I wojny światowej.

b) organizacja kongresu

Kongres miał charakter nieformalny. Nigdy nie został oficjalnie otwarty i zamknięty. Za jego

początek uważa się inauguracyjny bal maskowy z 2 października 1814 r., a za jego koniec

podpisanie aktu koocowego 9 czerwca 1815 r. Obrady toczyły się podczas nieoficjalnych spotkao –

balów, polowao, przyjęd, dlatego też kongres nazywano „taoczącym”.

3. Postanowienia kongresu wiedeoskiego:

 Francja miała:

 powrócid do granic sprzed 1792 r. Po 100 dniach Napoleona podpisano 20.11.1815 r. II

pokój paryski. zmieniono to postanowienie i zmniejszono terytorium Francji do granic z

roku 1790 r. , Francja miała zapłacid wysoką kontrybucję,

 tron przywrócono dynastii Burbonów ( zasiadł na nim Ludwik XVIII);

 zwrócid zagrabione dzieła sztuki,

 Szwajcaria – miała byd paostwem wieczyście neutralnym złożonym z 22 kantonów; powstała

niepodległa Konfederacja Szwajcarska,

 Rosja zyskała:

 Finlandię kosztem Szwecji,

 Besarabię kosztem Turcji,

 częśd Księstwa Warszawskiego,

 Szwecja – do Szwecji przyłączono Norwegię (jako rekompensatę za Finlandię) kosztem Danii,

 Dania – otrzymała Wyspy Owcze, które wcześniej należały do Norwegii,

 sprawa niemiecka:

 paostwa walczące u boku Napoleona zostały ukarane (zabrano im częśd ziem) ,

 nie przywrócono tronów wszystkim władcom by nie dopuścid do rozdrobnienia kraju,

 Prusy otrzymały 2/5 Saksonii, Pomorze Szwedzkie z wyspą Rugią oraz Westfalię i Nadrenię,

a także częśd Księstwa Warszawskiego,

 utrzymano podział Niemiec – rozwiązano Związek Reoski a na jego miejsce powołano

Związek Niemiecki pod przywództwem Austrii (był to luźny związek paostw niemieckich –

34 paostwa i 4 wolne miasta):

 na czele Związku stał cesarz Austrii,

 głównym organem stanowiącym został Bundestag (dwuizbowy parlament), który

zwoływano do Frankfurtu nad Menem; przy podejmowaniu decyzji obowiązywała

zasada jednomyślności,

 sprawa włoska:

 przywrócono Paostwo Kościelne papieżowi,

 Wenecję i Lombardię przekazano Austrii,

 Modenę i Toskanię przywrócono poprzednim władcom,

 Parmę otrzymała dożywotnio żona Napoleona (córka cesarza austriackiego),

 Neapol połączono z Sycylią tworząc Królestwo Obojga Sycylii (dynastia Burbonów),

 Piemont połączono z Sardynią tworząc Królestwo Sardynii (dynastia sabaudzka),

3

 połączono Belgię (Niderlandy Południowe), Holandię (Niderlandy) i Luksemburg tworząc

Królestwo Niderlandów (dynastia oraoska),

 Austria:

 uzyskała częśd Księstwa Warszawskiego,

 otrzymała również Lombardię, Wenecję i Dalmację z Istrią,

 otrzymała Tyrol i Salzburg,

 stanęła na czele Związku Niemieckiego,

 Wielka Brytania otrzymała:

 Maltę kosztem Zakonu Joannitów,

 Mauritius,

 Cejlon,

 Kolonię Przylądkową w południowej Afryce – kosztem Holandii,

 Wyspę Helgoland u wybrzeży Niemiec, kosztem Danii,

 uchwalono kodeks dyplomatyczny – m.in. powołano urząd ambasadora, a język francuski stał

się językiem dyplomacji,

 wprowadzono zakaz handlu niewolnikami.

4. Postanowienia w sprawie ziem polskich

Ziemie Księstwa Warszawskiego podzielono miedzy Rosję, Prusy i Austrię:

 Prusy otrzymały departament bydgoski i poznaoski oraz miasta Gdaosk i Toruo,

 Austria otrzymała saliny wielickie i obwód tarnopolski, który utraciła w 1809 r.

 Kraków został wolnym miastem pod opieką mocarstw zaborczych,

 pozostała częśd Księstwa Warszawskiego została przemianowana na Królestwo Polskie i

połączona z Rosją unią personalną,

 ludnośd polska miała otrzymad reprezentacje i instytucje narodowe; zakres autonomii miał

zależed od paostwa zaborczych.

5. Skutki i znaczenie kongresu wiedeoskiego

 kongres narzucił Europie porządek (ład powiedeoski), który z jednej strony gwarantował pokój,

a z drugiej strony nie pozwalał na swobodny rozwój paostw i narodów,

 system stworzony w Wiedniu stał się nadzwyczaj trwały i z niewielkimi zmianami utrzymał się

niemal sto lat – utrzymał pokój w Europie do 1848 r., a system sojuszy, który powstał,

przetrwał niezmieniony do kooca XIX w., a upadł wraz z wybuchem I wojny światowej,

 kongres był zwycięstwem sił konserwatywnych – na trony powróciły stare dynastie

zainteresowane utrzymaniem ancien regime`u (starego porządku), w którym nie było miejsca

na równośd obywateli wobec prawa czy inne postępowe idee wprowadzone przez rewolucję

francuską a zaszczepione Europie przez Napoleona,

 na kongresie 5 paostw podejmowało decyzje nie licząc się ze zdaniem tzw. małych narodów –

Belgów czy Norwegów. Narody te będą dążyd do zmian postanowieo kongresu na drodze

powstao czy rewolucji,

 zatrzymał postępowe zmiany społeczne i polityczne. Od tej pory w większości paostw

europejskich społeczeostwa będą walczyd o wprowadzenie konstytucji, jasno określającej

prawa obywatelskie (polityczne i wyborcze), które nie będą zależały od pochodzenia,

 na straży niezmienności postanowieo kongresu stanęło Święte Przymierze.

6. Święte Przymierze i system bezpieczeostwa europejskiego

a) „koncert mocarstw” – Wielka Brytania, Austria, Prusy, Rosja, od 1818 r. Francja – paostwa które

miały stad na straży postanowieo kongresu i ustaliły zasady udzielania sobie wzajemnej pomocy.

Paostwa te podpisały między sobą układ, który miał gwarantowad bezpieczeostwo.

4

b) Święte Przymierze – sojusz Austrii, Prus i Rosji, do którego przystąpiło łącznie 16 paostw (bez

Wielkiej Brytanii czy Paostwa Kościelnego). Akt Świętego Przymierza głosił sojusz monarchów

chrześcijaoskich, którzy zobowiązują się udzielad sobie wzajemnej pomocy, rozstrzygad konflikty

na drodze pokojowej. W rzeczywistości Święte Przymierze miało stad na straży porządku i ładu w

Europie, dbad o zwalczanie ruchów rewolucyjnych i zachowad monarchię absolutną. W 1820 r.

paostwa Świętego Przymierza, na kongresie w Opawie, uchwaliły zasadę interwencji, zgodnie z

którą paostwa te miały sobie udzielad wzajemnej pomocy militarnej w tłumieniu ruchów

wolnościowych i rewolucyjnych mogących zagrozid ładowi wiedeoskiemu (konserwatywnemu

porządkowi).