Question

Uzasadnij w formie rozprawki, że wyznawany system wartości wpływa na zachowanie. Odwołaj się do Niemców L. Kruczkowskiego.

Answer 1

Wyznawany system wartości wpływa na indywidualne zachowania i postawy. Uchwycenie jednak empirycznej zależności pomiędzy tymi elementami jest niezwykle trudne. Jednostki reprezentujące te same postawy mogą wyznawać odmienne systemy wartości do ich wyjaśnienia. Poza tym każdą postawę można połączyć z wieloma wartościami, a poszczególne wartości z kilkoma postawami[6]. Analizy wymienionych zależności między postawami i zachowaniami, a przyjętym systemem wartości podjął się M. Rokeach. Badacz wprowadził model ilustrujący tysiące postaw i stosunkowo niewiele wartości. Zdaniem autora, jednostka kierując się komfortem psychicznym, dąży do wewnętrznie spójnego i uporządkowanego systemu przekonań i zachowań, gdzie centralnym elementem jest obraz własnego „ja”. Brak spójności w konfrontacji koncepcji własnej osoby z wartościami powoduje stan niezadowolenia. Często brak wspomnianej spójności wynika z powodu pewnych ograniczeń np. intelektualnych, konformizmu wobec norm, obrony ego itd. Dopiero konfrontacja wskazuje konieczność synchronizacji poszczególnych elementów[7].

Rokeach, zdefiniował również system wartości jak „trwałą organizację przekonań dotyczącą preferowanych sposobów postępowania lub ostatecznych celów egzystencji”[8]. Według autora, wszystkim ludziom znane są te same wartości. To co je różnicuje to odmienny poziom ich akceptacji. Konsekwencją owej różnicy jest konieczność stworzenia uporządkowanych systemów wartości od siebie zależnych. Obrany system wartości wspiera jednostkę w kształtowaniu i utrzymaniu pozytywnego obrazu własnego „ja”.

Systemy wartości podlegają nieustannym modyfikacjom. Zmiany te wynikają z kolejnych doświadczeń zawodowych i prywatnych, nowych ról społecznych, zmieniających się potrzeb, warunków życia czy naturalnych zmian biologicznych. Kompetentny coach powinien uwzględnić wymienione czynniki w celu zrozumienia indywidualnej sytuacji klienta i dopasowaniu procesu do jego potrzeb.