Question

Sytuacja polityczna w Rosji w I połowie XX wieku

Answer 1

Mikołaj II Romanow zapisał się w historii jako ostatni car Imperium Rosyjskiego. Klęska w wojnie japońskiej (1904-1905) podważyła autorytet monarchy. Ponownie pojawiły się organizacje terrorystyczne chcące walczyć z caratem. W styczniu 1905 roku w petersburskich Zakładach Putiłowskich wybuchł strajk. Robotnicy żądali praw socjalnych i chleba. 22 stycznia 1905 roku podczas „krwawej niedzieli” demonstrujący -z hasłami antyrządowymi- ruszyli pod Pałac Zimowy, gdzie oddział żołnierzy zaczął strzelać do robotników. To wydarzenie dało początek rewolucji 1905 roku. We wszystkich ośrodkach przemysłowych dochodziło do strajków i wystąpień, na wsi wybuchały zamieszki, a w zaborze rosyjskim wybuchło nieomal otwarte powstanie. Pierwsza reakcja Mikołaja II potwierdziła najgorsze opinie o nim. Na szefa policji mianował Dymitra Triepowa, który znany był ze swych radykalnych metod rozwiązywania problemów – „Nie żałować nabojów”.  Nie żałowano ich jednak rewolucja trwałą nadal, jednak rewolucja trwała nadal. Dopiero pod wpływem nacisków Siergieja Wittego – zwolennika modernizacji Imperium-, car zgodził się na ustępstwa. 30 października 1905 roku ogłoszono manifest październikowy, w którym Mikołaj II zobowiązał się do zapewnienia praw obywatelskich i powołania parlamentu – Dumy Państwowej. Sytuacja powoli zaczęła się uspokajać. 

Wydany przez cara manifest nie zadowolił nikogo. Republikanie uważali, że daje zbyt mało, monarchiści, ze za dużo, a Mikołaj II uznał dokument za narzucony mu siłą, w konsekwencji czego nie przestrzegał wszystkich obietnic. Po wygaśnięciu rewolucji walka polityczna przeniosła się do parlamentu. Fakt, że większość parlamentarna była w rękach reformatorów, spowodowała, że car dwukrotnie rozwiązał Dumę. Kolejne lata to był okres względnego spokoju w Rosji, która kierowana przez premiera i ministra spraw wewnętrznych Piotra Stołypina przechodziła szybką modernizację. Na początku drugiego dziesięciolecia XX wieku, gdy wydawało się, że stłumiono rewolucyjne dążenia, Piotr Stołypin został zamordowany. Jego następcy nie mieli tak silnej osobowości i nie modernizowali Rosji z równą energią co on. W tym czasie Mikołaj II coraz mniej interesował się życiem kraju. Po nim niemal całkowitą władze nad cesarzową (Aleksandrą Fiodorowną) uzyskał Grigorij Rasputin. Wpływy Rasputina na dworze nie umknęły uwadze obywatelom. Wkrótce w kraju szerzyły się plotki o rzekomym romansie Rasputina z cesarzową. Te uporczywe pogłoski podważyły i tak już niewielki autorytet cara. Rosja w I wojnie światowej stała się członkiem ententy, czyli porozumienia skierowanego przeciw Niemcom i Austro-Węgrom. Już na początku wojny w 1914 roku doszło do kompromitacji armii rosyjskiej, która została pokonana przez mniejsze siły niemieckie pod Tannenbergiem. W ciągu kolejnych lat walki toczyły się ze zmiennym szczęściem. Mikołaj II winą za niepowodzenia obarczył generalicję, dlatego w VIII 1915 objął stanowisko głównodowodzącego, co wcale nie podniosło jego autorytetu. Podczas nieobecności cara w Piotrogrodzie niepodzielnie rządził Rasputin. Fakt ten, a także wzrost nastrojów antyniemieckich w Rosji przyczyniły się do powszechnego znienawidzenia rodziny carskiej. Aleksandrze Fiodorownej wypominano niemieckie pochodzenie, a Mikołaja II coraz śmielej oskarżano o nieudolność lub nawet celowe działanie na niekorzyść Rosji w wojnie.

Przeciągające się walki, głód, bieda i wyczerpanie wywołały masowe dezercje oraz bunty. W lutym 1917 wśród wojska i mieszkańców stolicy doszło do zamieszek, zaczęły też powstawać Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich, a Duma utworzyła Rząd Tymczasowy pod przywództwem Aleksandra Kiereńskiego. Jego członkowie zażądali od cara abdykacji. Zniechęcony i zawiedziony Mikołaj II zrzekł się tronu w imieniu swoim i swego syna Aleksego. Carem miał zostać brat Mikołaja – Michał, ale odrzucił tą propozycję. W wyniku rewolucji lutowej władzę przejął Rząd tymczasowy i Rady delegatów, ustanawiając tym samym okres dwuwładzy. Cara z rodziną aresztowano i osadzono w Carskim Siole. Jesienią 1917 roku do ofensywy przeszli zwolennicy caratu. Na Piotrogród ruszyła armia Ławra Korniłowa który chciał obalić Rząd Tymczasowy. Miasto udało się obronić dzięki bolszewikom, którzy rośli w siłę. 24 X 1917 do stolicy przybył Lenin, datę powstania wyznaczono na dzień następny. Hasłem była salwa z krążownika Aurora. Buntownicy opanowali strategiczne punkty miasta oraz arsenał w Twierdzy Pietropawłowskiej. 25 X ogłoszono odezwę „Do obywateli Rosji”, w której przekazano informację o obaleniu rządu Kiereńskiego i powołaniu Rady Komisarzy Ludowych, która od razu przyjęła dekret o ziemi i pokoju. Był to wstęp to rozmów pokojowych z Niemcami. Traktat podpisano 3 III 1918 w Brześciu, co pozwoliło Niemcom na przerzucenie części sił na front zachodni. Bolszewicy miele również własne plany wobec carskiej rodziny. Internowano ich najpierw do Tobolska, a następnie do Jekaterynburga. Jako więźniowie czekali na dalsze decyzje. Te zapadły latem 1918 roku. W obliczu nadciągających sił białych cara z rodziną zabito strzałem w tył głowy. Ciała rozebrano, oblano kwasem, poćwiartowano i wrzucono do szybów nieczynnej kopalni żelaza, która znajdowała się w uroczysku „Czterej bracia”. Tym sposobem Czeka chciała wymazać pamięć po carze z historii.