Question

Rozpisz (nie za dużo) wojnę 13-sto letnią + 9,10,11,12 / str. 103 (Historia II) Na dzisiaj !! :D

Answer 1

 

                 WYBIEŻ SOBIE COŚ MASZ DŁUGO OPISANE MOŻESZ WYDRUKOWAĆ

 

Po wielkiej wojnie zakończonej Pokojem toruńskim w 1411 roku, Zakon krzyżacki dotknął wewnętrzny kryzys. Wyzyskiwana szlachta i miasta Państwa zakonnego coraz częściej były wrogo nastawiona do Krzyżaków, co znalazło swój wyraz w zorganizowaniu się w utworzonym w 1440 roku Związku Pruskim, który skupiał miasta pruskie, m.in. Gdańsk, Toruń, Chełmno i część rycerstwa (szczególnie Ziemi chełmińskiej). Działalność Związku dążyła do uzyskania praw, które były powszechne w sąsiednich państwach, w związku z czym skierowana była przeciw monopolowi gospodarczemu i politycznemu Krzyżaków. Zakon nie był w stanie poradzić sobie ze wzrastającą w siłę organizacją, toteż odwoływał się nawet do papieża, który nałożył na Związek ekskomunikę oraz do cesarza, który w grudniu 1453 roku rozkazał rozwiązać Związek Pruski, nałożył na niego kary finansowe i skazał na śmierć 300 jego członków. Nie przeszkodziło to jednak w znacznym stopniu w kolejnych działaniach antykrzyżackich podjętych przez Związek Pruski. Ich kulminacją był wybuch powstania 4 lutego 1454 roku atakiem na zamek krzyżacki w Toruniu, a następnie na Wielki Młyn w Gdańsku i zwrócenie się do panującego wówczas w Polsce Kazimierza Jagiellończyka z prośbą o włączenie Prus do Korony Polskiej. W odpowiedzi 22 lutego 1454 roku król wypowiedział Zakonowi wojnę, a 6 marca 1454 król podpisał akt inkorporacji Prus. W tym samym czasie pozostałe miasta pruskie doprowadziły do opanowania prawie całych Prus i w rękach Zakonu pozostały jedynie Malbork, Chojnice i Sztum.

 

 

I etap wojny (1454 - jesień 1455)[edytuj]

Te śmiałe posunięcia nie odzwierciedlały jednak faktycznej siły Polski, która przeżywała wówczas kryzys władzy królewskiej. Niesforna szlachta zwołana pod Cerekwicę zażądała od władcy nadania przywilejów. Dotyczyć miały one m.in. niemożności podejmowania decyzji o zwołaniu pospolitego ruszenia przez króla oraz podniesienia podatków bez wcześniejszej zgody zjazdów ziemskich. Kazimierz zmuszony był ugiąć się pod prośbami szlachty, która groziła, że nie przystąpi do wojny (przywileje cerekwickie dotyczyły jednak tylko Wielkopolan). Po satysfakcjonujących dla szlachty decyzjach królewskich, ruszyła ona na twierdzę Chojnice (należącą do Krzyżaków). Bitwa pod Chojnicami stanowiła klęskę wojsk polskich (mimo ich liczebnej przewagi) i pokazywała wyższość zaciężnych wojsk zakonnych nad rycerstwem polskim. Kończył się pewien okres w wojskowości Polski – potrzebne były reformy armii, na które władca nie miał pieniędzy.

II etap wojny (1455-1458) Potrzebne pieniądze król uzyskał dzięki pomocy bogatych miast pruskich (m.in. Gdańska, Torunia). Co prawda, po dotychczasowych klęskach wojsk polskich spora część Prus uprzedziła się do Korony, jednak w tym momencie nie było odwrotu. Wspomnianym wysiłkiem finansowym, król zdołał opłacić armię zaciężną. Jednak pierwsza znacząca bitwa rozegrała się na morzu w pobliżu Bornholmu – w 1457 flotylla duńska (wspierająca Krzyżaków) została rozbita przez gdańskich kaprów. Już rok później (1457) Polacy uzyskali Malbork od zaciężnych wojsk czeskich walczących po stronie Zakonu w zamian za żołd, z którym Krzyżacy zalegali. Co prawda miasto utracono bardzo szybko, bo już 28 września, jednak zamek pozostał w ręku wiernego Polsce Ulryka Czerwonki. 2 października 1458 roku zawarto 9-miesięczny rozejm. III etap wojny (lipiec 1459 - wrzesień 1463) Polacy w 1460 roku odzyskali miasto Malbork (zamek był cały czas w ich posiadaniu). W 1462 roku Krzyżacy przeprowadzili wielką ofensywę i zdobyli zamki Welawa, Bartoszyce, Frydląd, Kętrzyn, Golub i po długim oblężeniu Brodnicę. Polacy w połowie 1462 roku posiadali już tylko Żuławy z Gdańskiem, Elbląg, Frombork, połowę Ziemi chełmińskiej, południowe Pomorze i Nidzicę. W efekcie tych porażek król Kazimierz zerwał ostatecznie z koncepcją wykorzystywania pospolitego ruszenia i mianował nowego wodza burgrabiego krakowskiego Piotra Dunina. Przeprowadził on od strony morza desant na Sambię, a następnie odblokował oblężony Frombork i przez Gdańsk ruszył w kierunku Pucka gdzie pod Świecinem 17 września 1462 roku pokonał w bitwie przeważające siły krzyżackie. Bitwa pod Świecinem (1462), w której zaciężną już armią polską dowodził Piotr Dunin zakończyła się zwycięstwem strony polskiej i uważana jest przez historyków za punkt zwrotny w działaniach wojny trzynastoletniej. IV etap wojny - ofensywa polska (1463-1466)W lipcu 1463 r. Dunin rozpoczął oblężenie Gniewu, którego załoga utrudniała komunikację Królestwa z Gdańskiem. Na odsiecz oblężonym ruszyli Krzyżacy czego efektem była, również wygrana dla Polski Bitwa na Zalewie Wiślanym, w której 15 września 1463 roku połączone floty Gdańska i Elbląga rozbiły flotę krzyżacką. Bitwa ta stanowiła dla Zakonu gwóźdź do trumny. Polacy uzyskali olbrzymią przewagę w działaniach lądowych, oraz absolutną dominację w żegludze wiślanej i bałtyckiej. 1 stycznia 1464 roku poddał się Gniew i połączenie Krzyżaków z zachodem zostało przerwane. 13 grudnia 1463 roku dowódca krzyżacki Bernard Szymborski zdradził Krzyżaków i wszedł w porozumienie z królem. 18 marca 1464 roku uznał zwierzchnictwo polskie biskup warmiński Paweł Legendorf. W tym czasie Piotr Dunin zdobył na Pomorzu m.in. Puck, Nowe, Starogard i 21 września 1466 roku w obecności króla zdobył Chojnice, pod którymi wojna się rozpoczęła. Zakończenie wojny i II pokój toruński Od roku 1464 trwały przerywane co jakiś czas rokowania, zakończone podpisaniem w 1466 II pokoju toruńskiego. Po raz kolejny wyniki rokowań nie odzwierciedlały faktycznej dominacji Polaków nad Krzyżakami, jednakże wystarczyło to do wyeliminowania Zakonu z grupy liczących się w ówczesnej Europie potęg. Polska zaś wchodziła powoli w swój złoty wiek. Poniżej przedstawione są najważniejsze postanowienia II pokoju toruńskiego: państwo zakonne ze stolicą w Królewcu stało się lennem Polski, zaś każdy wielki mistrz zobowiązany był do składania władcy polskiemu hołdu Polska odzyskała (po 158 latach) Pomorze Gdańskie z Gdańskiem (dokładniej Prusy Królewskie) do Polski wróciła ziemia chełmińska z Toruniem Krzyżacy zrzekają się ziemi michałowskiej, biskupstwa warmińskiego i biskupstwa chełmińskiego Polska uzyskała Malbork, Sztum, Elbląg, Dzierzgoń oraz Warmię zostało utworzone dominium warmińskie. Były to ziemie biskupstwa warmińskiego podlegającego wcześniej Zakonowi. W efekcie doszło zresztą z czasem do sekularyzacji pozostałych Prus Zakonnych. Krzyżacy zachowują biskupstwo sambijskie i biskupstwo pomezańskie.

Pokój ten nie został uznany przez papieża oraz cesarza (warto podkreślić, że były to formalnie władze zwierzchnie Zakonu), co pomniejszało jego znaczenie w stosunkach międzynarodowych. Jednakże na II Pokoju toruńskim widniał podpis legata papieskiego biskupa lewantyńskiego Rudolfa. Nowe ziemie podzielono na trzy województwa: chełmińskie, pomorskie i elbląskie (później malborskie). W 1469 wprowadzono sądy grodzkie i ziemskie upodabniając ustrój Prus do Koron