Question

Sporządź przewodnik po najsłynniejszych zabytkach polskiego renesansu.

Answer 1

Sukiennice w Krakowie
[edytuj]

Współrzędne: 50°03'42″N 19°56'14″E Sukiennice
nr rej. A-10

Sukiennice, z prawej wieża ratuszowa
położenie na planie Starego Miasta


Sukiennice
Miejsce Kraków, Rynek Główny
Wybudowany 1344-1392, 1557-1559, 1875-1879
Wpisany do
rej. zabytków 1973


Sukiennice w Krakowie – zabytkowy budynek sukiennic znajdujący się w centralnej części Rynku Głównego w Krakowie.

Sukiennice podlegały przez wieki wielu przemianom i ich obecny kształt w niczym nie przypomina dawnych sukiennic. Już w roku 1257 książę Bolesław Wstydliwy przy lokacji Krakowa zobowiązał się postawić kramy sukienne. Stanowiły one podwójny rząd kramów kamiennych, tworzących jakby uliczkę pośrodku Rynku. Sukiennice w tej postaci przetrwały do połowy XIV stulecia.

Nowe, murowane sukiennice wystawił król Kazimierz III Wielki. Środkowa hala o długości 108 m i szerokości 10 m z dwóch stron miała dostawione dwa rzędy kramów na głębokość 7,5 m. W osi długiej było to 18 kramów, które nakryte były sklepieniami, a otwarte do wnętrza ostrołukowymi lub półkolistymi portalami. Od strony południowej i północnej wybudowano zdwojone, ostrołukowe arkady. Przypominały one już kształtem obecne sukiennice. Budowla ta przetrwała jako gotycka do 1555 roku, kiedy spłonęła. Wkrótce przystąpiono do odnowienia spalonych sukiennic. Pracami kierował mistrz Pankracy, który zasklepił kolebkowo wielką halę sukiennic. Wtedy budynek zwieńczono attyką o podziałach arkadowych i grzebieniu z maszkaronami projektu Santi Gucciego. Dobudowano także kolumnowe loggie, które zaprojektował Jan Maria Padovano.

W latach 1875-1879 sukiennice przebudowano według projektu Tomasza Prylińskiego. Dolna hala została przekształcona w ciąg drewnianych kramów handlowych, rozlokowanych wzdłuż ścian. Przebito przejście w poprzek Sukiennic i ozdobiono je ryzalitami. Na szczytach ryzalitów umieszczone zostały maszkarony, przedstawiające karykatury ówczesnych prezydentów Krakowa.

Obecnie na piętrze sukiennic (w dawnym smatruzie) znajduje się Galeria Polskiego Malarstwa i Rzeźby XIX wieku. Stanowi ona oddział Muzeum Narodowego.

Pod zewnętrzną częścią sukiennic jako ciekawostkę obejrzeć można zachowane zabytkowe i sprawne oświetlenie gazowe.

Wizerunek Sukiennic w czasie okupacji niemieckiej został umieszczony na banknotach o nominale 50 złotych emitowanych przez Bank Emisyjny w Polsce.