1 - Pêdy bezlistne Modrzew Larix .................................................................................. klucz 1, str. 2 1* - Pêdy ulistnione 2 - Lioecie osadzone po 2, 3 lub 5 na krótkopêdach, lioecie w postaci igie³ Sosna Pinus ...................................................................................... klucz 5, str. 3 2* - Lioecie u³o¿one pojedynczo na d³ugopêdach, 3 - Lioecie u³o¿one na pêdzie po 3 w okó³ku albo nakrzy¿leg³e, lioecie w postaci igie³ lub ³usek Cyprysowate Cupressaceae ............................................................ klucz 4, str. 2 3* - Lioecie u³o¿one na pêdzie skrêtolegle, lioecie w postaci igie³ 4 - pêdy roczne barwy zielonej (zwykle tak¿e dwuletnie, czasem trzyletnie) Cis pospolity Taxus baccata ........................................................... klucz 3, str. 2 4* - pêdy roczne nie zielone Jod³owe Abietoideae ........................................................................ klucz 7, str. 4 1 - £uski w szyszce u³o¿one nakrzy¿legle, szyszki ma³e, z 3-5 parami ³usek 2 - Szyszki kuliste, z tarczkowatymi ³uskami 3 - szyszki najwiêksze woeród cyprysików, ok. 10 mm oerednicy, ³usek 4-6 z wyraŸnymi wyrostkami Cyprysik nutkajski Chamaecyparis nootkatensis 3* - szyszki oeredniej wielkooeci, oerednicy ok. 8 mm Cyprysik Lawsona Chamaecyparis lawsoniana 3** - szyszki bardzo ma³e, oerednicy ok. 6 mm Cyprysik groszkowy Chamaecyparis pisifera 2* - Szyszki wyd³u¿one, z dachówkowatymi ³uskami ¯ywotnik zachodni Thuja occidentalis (podobne u T. plicata) 1* - £uski w szyszce u³o¿one skrêtolegle 3 - £uski zakoñczone zgrubia³¹, romboidaln¹ tarczk¹ Sosna Pinus ..................................................................................... klucz 6, str. 3 3* - £uski muszlowate albo romboidalne, bez tarczki 4 - Szyszki ma³e, zwykle poni¿ej 5 cm d³ugooeci, okr¹g³awe 5 - Szyszki z grub¹, bruzdowan¹ szypu³k¹ Modrzew Larix ................................................................................. klucz 2, str. 2 5* - Szyszki z bardzo cienk¹ szypu³k¹ (szypu³ki czêsto ob³amane) Choina kanadyjska Tsuga canadensis 4* - Szyszki zwykle powy¿ej 5 cm d³ugooeci, wyraŸnie wyd³u¿one 6 - Szyszki z widocznymi, d³ugimi ³uskami wspieraj¹cymi Daglezja zielona Pseudotsuga menziesii 5* - szyszki z niewidocznymi ³uskami wspieraj¹cymi OEwierk Picea ..................................................................................... klucz 8, str. 4 Klucz do oznaczania pêdów wybranych taksonów drzew i krzewów iglastych Klucz do oznaczania szyszek wybranych taksonów drzew i krzewów iglastych 1 - Pêdy g³adkie (nie bruzdowane) 2 - Nasadowa czêoeæ ig³y skrêcona i zakoñczona stopk¹ przylegaj¹c¹ do powierzchni pêdu, p¹ki sto¿kowate lub kuliste rodzaj jod³a Abies 3 - P¹ki nieo¿ywicowane, ig³y do 4 cm d³. 4 - Ig³y roz³o¿one regularnie, p³asko na dwie strony pêdu, pêd z ciemnymi, krótkimi w³oskami Jod³a pospolita Abies alba 4* - Ig³y czêoeciowo skierowane ku przodowi, zas³aniaj¹ce górn¹ powierzchniê pêdu Jod³a kaukaska Abies nordmanniana 3* - P¹ki o¿ywicowane, ig³y d³u¿sze 3-6 cm 5 - Ig³y roz³o¿one p³asko, grzebieniasto na dwie strony pêdu. Górna strona igie³ zielona i b³yszcz¹ca, bez nalotu woskowego, dolna z 2 paskami nalotu. Pêd barwy oliwkowozielonej Jod³a olbrzymia Abies grandis 5* - Ig³y szablasto wygiête ku górze, z obu stron prawie jednakowej barwy i pokryte nalotem woskowym, matowa, szarozielone lub niebieskawe Jod³a kalifornijska Abies concolor 2* - Ig³y osadzone na krótkich trzoneczkach. P¹ki wrzecionowate, ostro zakoñczone, zwykle bez ¿ywicy Daglezja zielona Pseudotsuga menziesii 1* - Pêdy bruzdowane (ig³y osadzone na zdrewnia³ych trzoneczkach, których nasady zbiegaj¹ po pêdach tworz¹c bruzdy). Po opadniêciu igie³ pêd szorstki (tarkowaty) 2 - Ig³y na szczycie zaostrzone i zwykle k³uj¹ce, w przekroju czworok¹tne lub p³askie rodzaj OEwierk Picea 3 - Ig³y na przekroju poprzecznym kwadratowe lub romboidalne, jednobarwne - zielone lub sine, bez bia³ych pasków na dolnej stronie 4 - Ig³y zwykle zielone i b³yszcz¹ce, bez nalotu woskowego. 5 - Ig³y bardzo krótkie (6-10 mm), grube, têpe, ciemnozielone i silnie b³yszcz¹ce OEwierk kaukaski Picea orientalis 5* - Ig³y do 20 (25) mm d³ugooeci, ostro zakoñczone, ciemnozielone, niekiedy sinawe, z nalotem OEwierk pospolity Picea abies 4* - Ig³y zwykle z nalotem woskowym, matowe, od szarozielonych do srebrzystych, sztywne, k³uj¹ce, nastroszone, 15-30 mm d³. OEwierk k³uj¹cy Picea pungens 3* - Ig³y mocno sp³aszczone, wyraŸnie dwustronne i dwubarwne - jak u jode³. Pêdy wyraŸnie ow³osione, ig³y z wierzchu zielone i b³yszcz¹ce. OEwierk serbski Picea omorika 2* - Ig³y têpo zakoñczone, p³askie, krótkie 8-18 mm d³. Na dolnej stronie igie³ 2 paski nalotu. Na górnej stronie pêdów niektóre ig³y zakrywaj¹ pêd, czêsto odwrócone doln¹ stron¹ do góry. P¹ki drobne, jajowate. rodzaj Choina Tsuga Choina kanadyjska Tsuga canadensis 1 - £uski szyszek sztywne, zwykle ca³obrzegie 2 - Szyszki du¿e, d³ugooeci 10-15 (18) cm, ³uski ró¿nego kszta³tu w zale¿nooeci od odmiany OEwierk pospolity Picea abies 2* - Szyszki mniejsze, d³ugooeci 3-9 cm 3 - Szyszki jasnobr¹zowe, ³uski ca³obrzegie OEwierk kaukaski Picea orientalis 3* - Szyszki fioletowo-br¹zowe, ³uski brzegiem bardzo drobno pi³kowane, wchodz¹ na szypu³kê OEwierk serbski Picea omorika 1* - £uski szyszek cienkie, giêtkie, jasne, na brzegu pofalowane i postrzêpione OEwierk k³uj¹cy Picea pungens 7. Klucz do oznaczania pêdów wybranych taksonów z podrodziny jod³owe Abietoideae 8. Klucz do oznaczania szyszek wybranych gatunków z rodzaju oewierk Picea 4 1 Klucze do oznaczania wybranych gatunków drzew i krzewów iglastych
1 - Pêdy bezlistne
Modrzew Larix .................................................................................. klucz 1, str. 2
1* - Pêdy ulistnione
2 - Lioecie osadzone po 2, 3 lub 5 na krótkopêdach, lioecie w postaci igie³
Sosna Pinus ...................................................................................... klucz 5, str. 3
2* - Lioecie u³o¿one pojedynczo na d³ugopêdach,
3 - Lioecie u³o¿one na pêdzie po 3 w okó³ku albo nakrzy¿leg³e, lioecie w postaci igie³ lub ³usek
Cyprysowate Cupressaceae ............................................................ klucz 4, str. 2
3* - Lioecie u³o¿one na pêdzie skrêtolegle, lioecie w postaci igie³
4 - pêdy roczne barwy zielonej (zwykle tak¿e dwuletnie, czasem trzyletnie)
Cis pospolity Taxus baccata ........................................................... klucz 3, str. 2
4* - pêdy roczne nie zielone
Jod³owe Abietoideae ........................................................................ klucz 7, str. 4
1 - £uski w szyszce u³o¿one nakrzy¿legle, szyszki ma³e, z 3-5 parami ³usek
2 - Szyszki kuliste, z tarczkowatymi ³uskami
3 - szyszki najwiêksze woeród cyprysików, ok. 10 mm oerednicy, ³usek 4-6 z wyraŸnymi wyrostkami
Cyprysik nutkajski Chamaecyparis nootkatensis
3* - szyszki oeredniej wielkooeci, oerednicy ok. 8 mm
Cyprysik Lawsona Chamaecyparis lawsoniana
3** - szyszki bardzo ma³e, oerednicy ok. 6 mm
Cyprysik groszkowy Chamaecyparis pisifera
2* - Szyszki wyd³u¿one, z dachówkowatymi ³uskami
¯ywotnik zachodni Thuja occidentalis (podobne u T. plicata)
1* - £uski w szyszce u³o¿one skrêtolegle
3 - £uski zakoñczone zgrubia³¹, romboidaln¹ tarczk¹
Sosna Pinus ..................................................................................... klucz 6, str. 3
3* - £uski muszlowate albo romboidalne, bez tarczki
4 - Szyszki ma³e, zwykle poni¿ej 5 cm d³ugooeci, okr¹g³awe
5 - Szyszki z grub¹, bruzdowan¹ szypu³k¹
Modrzew Larix ................................................................................. klucz 2, str. 2
5* - Szyszki z bardzo cienk¹ szypu³k¹ (szypu³ki czêsto ob³amane)
Choina kanadyjska Tsuga canadensis
4* - Szyszki zwykle powy¿ej 5 cm d³ugooeci, wyraŸnie wyd³u¿one
6 - Szyszki z widocznymi, d³ugimi ³uskami wspieraj¹cymi
Daglezja zielona Pseudotsuga menziesii
5* - szyszki z niewidocznymi ³uskami wspieraj¹cymi
OEwierk Picea ..................................................................................... klucz 8, str. 4
Klucz do oznaczania pêdów wybranych taksonów drzew i krzewów iglastych
Klucz do oznaczania szyszek wybranych taksonów drzew i krzewów iglastych
1 - Pêdy g³adkie (nie bruzdowane)
2 - Nasadowa czêoeæ ig³y skrêcona i zakoñczona stopk¹ przylegaj¹c¹ do powierzchni pêdu, p¹ki sto¿kowate lub
kuliste
rodzaj jod³a Abies
3 - P¹ki nieo¿ywicowane, ig³y do 4 cm d³.
4 - Ig³y roz³o¿one regularnie, p³asko na dwie strony pêdu, pêd z ciemnymi, krótkimi w³oskami
Jod³a pospolita Abies alba
4* - Ig³y czêoeciowo skierowane ku przodowi, zas³aniaj¹ce górn¹ powierzchniê pêdu
Jod³a kaukaska Abies nordmanniana
3* - P¹ki o¿ywicowane, ig³y d³u¿sze 3-6 cm
5 - Ig³y roz³o¿one p³asko, grzebieniasto na dwie strony pêdu. Górna strona igie³ zielona i
b³yszcz¹ca, bez nalotu woskowego, dolna z 2 paskami nalotu. Pêd barwy oliwkowozielonej
Jod³a olbrzymia Abies grandis
5* - Ig³y szablasto wygiête ku górze, z obu stron prawie jednakowej barwy i pokryte nalotem woskowym,
matowa, szarozielone lub niebieskawe
Jod³a kalifornijska Abies concolor
2* - Ig³y osadzone na krótkich trzoneczkach. P¹ki wrzecionowate, ostro zakoñczone, zwykle bez ¿ywicy
Daglezja zielona Pseudotsuga menziesii
1* - Pêdy bruzdowane (ig³y osadzone na zdrewnia³ych trzoneczkach, których nasady zbiegaj¹ po pêdach tworz¹c
bruzdy). Po opadniêciu igie³ pêd szorstki (tarkowaty)
2 - Ig³y na szczycie zaostrzone i zwykle k³uj¹ce, w przekroju czworok¹tne lub p³askie
rodzaj OEwierk Picea
3 - Ig³y na przekroju poprzecznym kwadratowe lub romboidalne, jednobarwne - zielone lub sine, bez bia³ych
pasków na dolnej stronie
4 - Ig³y zwykle zielone i b³yszcz¹ce, bez nalotu woskowego.
5 - Ig³y bardzo krótkie (6-10 mm), grube, têpe, ciemnozielone i silnie b³yszcz¹ce
OEwierk kaukaski Picea orientalis
5* - Ig³y do 20 (25) mm d³ugooeci, ostro zakoñczone, ciemnozielone, niekiedy sinawe, z nalotem
OEwierk pospolity Picea abies
4* - Ig³y zwykle z nalotem woskowym, matowe, od szarozielonych do srebrzystych, sztywne, k³uj¹ce,
nastroszone, 15-30 mm d³.
OEwierk k³uj¹cy Picea pungens
3* - Ig³y mocno sp³aszczone, wyraŸnie dwustronne i dwubarwne - jak u jode³. Pêdy wyraŸnie ow³osione, ig³y z
wierzchu zielone i b³yszcz¹ce.
OEwierk serbski Picea omorika
2* - Ig³y têpo zakoñczone, p³askie, krótkie 8-18 mm d³. Na dolnej stronie igie³ 2 paski nalotu. Na górnej stronie
pêdów niektóre ig³y zakrywaj¹ pêd, czêsto odwrócone doln¹ stron¹ do góry. P¹ki drobne, jajowate.
rodzaj Choina Tsuga
Choina kanadyjska Tsuga canadensis
1 - £uski szyszek sztywne, zwykle ca³obrzegie
2 - Szyszki du¿e, d³ugooeci 10-15 (18) cm, ³uski ró¿nego kszta³tu w zale¿nooeci od odmiany
OEwierk pospolity Picea abies
2* - Szyszki mniejsze, d³ugooeci 3-9 cm
3 - Szyszki jasnobr¹zowe, ³uski ca³obrzegie
OEwierk kaukaski Picea orientalis
3* - Szyszki fioletowo-br¹zowe, ³uski brzegiem bardzo drobno pi³kowane, wchodz¹ na szypu³kê
OEwierk serbski Picea omorika
1* - £uski szyszek cienkie, giêtkie, jasne, na brzegu pofalowane i postrzêpione
OEwierk k³uj¹cy Picea pungens
7. Klucz do oznaczania pêdów wybranych taksonów z podrodziny jod³owe Abietoideae
8. Klucz do oznaczania szyszek wybranych gatunków z rodzaju oewierk Picea
4 1
Klucze do oznaczania wybranych gatunków
drzew i krzewów iglastych