Question

Scharakteryzuj rola onz w procesie dekolonizacji pol strony daje naj

Answer 1

Poważny wpływ na rozwój i przyspieszenieprocesu dekolonizacji wywarła działalność ONZ.W Karcie NZ wprowadzono systempowiernictwa, z założeniem, że społeczność międzynarodowa będzie „popierać postępludności obszarów powierniczych w dziedzinach politycznej, gospodarczej, społecznej i oświatowej oraz stopniowy rozwój ludności w kierunku samorządu lub niepodległości, z uwzględnieniem szczególnych warunków każdego obszaru i jego ludów, ich swobodnie wyrażonych życzeń oraz zgodnie z postanowieniami poszczególnych obszarów powierniczych” (art. 71, pkt b Karty NZ) Powiernictwem objęto 3 kategorie obszarów:
 obszarymandatowe
 obszary odłączone od państw nieprzyjacielskich pokonanych w II wojnie światowej
oraz obszary dobrowolnie przekazane do systemu powiernictwa.
Istotną rolę odegrała ONZ w procesie dekolonizacji obszarów niesamodzielnych, które nie podlegały systemowi powierniczemu tej organizacji.Można tutaj wyróżnić 3 etapy likwidacji kolonializmu
Pierwszy to lata 1946-55.Zgromadzenie Ogólne ONZ ustaliło zakres,charakter i procedurę przekazywania informacji o obszarach niesamodzielnych przez państwa kolonialne. Od 1949r. Zgromadzenie Ogólne uzyskało prawo dobadania tych informacji i podejmowania uchwał oceniających sytuację w koloniach i uzyskania w ten sposób możliwości sprawowania kontroli międzynarodowej nad terytoriami niesamodzielnymi.Podczas narastania fali emancypacyjnej narodów krajów kolonialnych w latach 1956-59 zwiększyła się także aktywność ONZ.
Była to druga faza udziału tej organizacji w procesie dekolonizacji. Zgromadzenie ogólne ustanowiło swoje kompetencje do ustalania kiedy istnieje, a kiedy ustaje obowiązek przekazywania informacji z obszarów niesamodzielnych. Oznaczało to czy dany obszarrzeczywiście uzyskał niepodległość. Za naruszenie obowiązków członka ONZ uznano odmowę udzielenia informacji przez państwa kolonialne.
Trzecia faza rozpoczęła się w 1960r. celem ONZstała się całkowita likwidacja systemu kolonialnego jako sprzecznego z zasadami Karty NZ. Zgromadzenie Ogólne ONZ uchwaliło jeden z najważniejszych dokumentów w historii stosunków międzynarodowych, deklaracje o przyznaniu niepodległości krajom i narodom kolonialnym.Potwierdziła ona prawo do samookreślenia i ustanowienia według własnego uznania statusu politycznego oraz prawo do swobodnego rozwoju gospodarczego, społecznego i kulturalnego. Zawierała również wezwanie do szybkiego i bezzwłocznego położenia kresu kolonializmowi we wszystkich jego przejawach, gdyż stanowi on zaprzeczenie podstawowych praw człowieka i jest sprzeczny z Kartą NZ.Prawo do niepodległości narodów kolonialnych potwierdziła wielostronna konwencja ONZ. W uchwalonym przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 16 XII 1966 r. Międzynarodowym Pakcie Praw Obywatelskich i Politycznych stwierdzono „wszystkie narody mają prawo do samostanowienia.Z mocy tego prawa swobodnie określają one swój status polityczny i swobodnie zapewniają swój rozwój gospodarczy, społeczny i kulturalny” (art. 1, pkt 1).ONZ dążąc do całkowitego położenia kresu kolonializmowi uchwalała wielokrotnie rezolucje wzywające do przyznania niepodległości ludom i krajom zależnym. Znaczącą rolę odegrała tutaj rezolucja przyjęta w 10-tą rocznicę uchwalenia deklaracji z 14 XII 1960 r. W tym obszernym dokumencie skonstatowano m.in., że pod panowaniem kolonialnym nadal znajduje się wiele obszarów i potępiono politykę niektórych państw, mającą na celu narzucenie niereprezentatywnych reżimów i konstytucji, umacnianie obcych grup gospodarczych oraz wprowadzenie w błądświatowej opinii publicznej. Członkowie ONZ nie poprzestali na zaznaczeniu niekorzystnych zjawisk związanych z dekolonizacją i dążąc do ich przezwyciężenia. 2 XI 1972 r.Zgromadzenie Ogólne ONZ uchwaliło rezolucję, w której stwierdzono, że kolonializm stanowizagrożenie dla pokoju. Przeciwko tej rezolucji głosowała Francja, Portugalia, RPA, USA orazWielka Brytania.W ciągu ponad 50 lat swojej działalności ONZ odegrała istotną rolę w procesie demontażu kolonializmu. Mobilizowała społeczność międzynarodową i opinię publiczną. Wywierała nacisk na rządy państw posiadających kolonie. Jej decyzje przyspieszyły ostateczną likwidację systemu kolonialnego.