Question

ROZPRAWKA : Czy prawdą jest, że fraszki Jana Kochanowskiego stanowią zwierciadło epoki renesansu ? minimum 3 argumenty tak na ok. str. A4.

NA DZIŚ !!! DAJE NAJ NAJ !!!

Answer 1

Renesans to okres w dziejach kultury europejskiej, który rozpoczął się w połowie XIV wieku, a jego schyłek to koniec wieku XVI. Kolebką renesansu były Włochy, a później nowe prądy rozpowszechniły się w innych krajach Europy. Korzenie odrodzenia tkwią w działalności filologów- humanistów ( M. Ficino, A. Polizano ) przywracających starożytnej sztuce, literaturze, historii, nauce i filozofii rangę podstawowego wzorca w procesie tworzenia- w opozycji do średniowiecza. Uległ całkowitej zmianie średniowieczny model życia, teocentryzm został wyparty przez antropocentryzm, człowiek był ośrodkiem i celem wszechświata. Wzrosło zainteresowanie człowiekiem i światem go otaczającym. Zrodził się humanizm renesansowy, prąd umysłowy, zmierzający do odrodzenia znajomości języków i literatury klasycznej. Hasłem humanistów stały się słowa Terencjusza: "człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce". Humaniści dążyli do ukształtowania wolnej jednostki, która chce swobodnie poznawać świat. W odrodzenie obowiązywało hasło powrotu do źródeł. Renesansowi twórcy i myśliciele zwrócili się w stronę tradycji greckiej, rzymskiej i biblijnej. Zachwycano się pieśniami Horacego, na nowo odkrywano Platona, powstawały nowe tłumaczenia Biblii.Innym istotnym zjawiskiem determinującym kształt odrodzenia była reformacja, ruch wyodrębniania się kościołów protestanckich, któremu towarzyszyła atmosfera odnowy chrześcijaństwa w duchu wolności i godności jednostki ludzkiej, tolerancji i pokoju religijnego. Ruchy reformacyjne stały się przyczyna wojen religijnych, ale dzięki nim została osłabiona władza Kościoła i wzmocniła się władza świecka. Doszło do gruntownego rozwoju literatury , a zwłaszcza poezji. Obok poezji łacińskich pojawiają się utwory w językach narodowych.Mikołaj Rej urodził się w 1505 roku. Uczęszczał do szkół w Skalmierzu i we Lwowie. W 1518 roku studiował w Krakowie, ale studia te szybko porzucił. Nie uzyskał wykształcenia akademickiego. Dopiero jako dwudziestoletni młodzieniec zetknął się z atmosferą humanizmu na dworze Andrzeja Tęczyńskiego. Zdołał zdobyć stosunkowo rozległą wiedzę drogą samouctwa. Osiadł na wsi, ale nie stronił od życia publicznego. Cechowała go umiejętność obserwacji świata i ludzi.Jednym z pierwszych utworów, który od razu przyniósł rozgłos pisarzowi, była "Krótkarozprawa między trzema osobami: Panem, Wójtem a Plebanem". Utwór jest satyrą ujawniającą konflikt między trzema stanami. Poprzedza ją wiersz "Ku dobrym towarzyszom", będący deklaracją ideową Reja. Cała krytyka zawarta w wypowiedziach trzech rozmówców skierowana jest przeciwko ówczesnemu urządzeniu spraw państwowych. Pleban broni się przed zarzutami Pana i Wójta, Wójt opisuje ciężary, jakie muszą ponosić chłopi. Rej krytykuje niesprawne sądownictwo, stosunki między stanami, problemy wojska, sprawy kościelne. Wszystkie kwestie zostały rozdzielone między rozmówców. Na koniec Wójt i Pleban narzekają na rozmaite zbytki, jakie zaczynają być obecne w państwie- hazard, myślistwo, wystawne uczty, zamiłowanie do bogatych strojów. Dysputę podsumowuje Wójt:"Ksiądz pana wini, pan księdzaA nam prostym zewsząd nędza…"Zupełnie inny charakter ma "Żywot człowieka poczciwego", utwór parenetyczny, propagujący pewien typ osobowości. W tym przypadku ideał to "poczciwy ziemianin", szlachcic wiodący prawy i spokojny żywot. Strukturę dzieła opisał sam Rej: "Pierwsza cześć jest od urodzenia człowieka, jakie są przypadki jego i jakie ma być ćwiczenie i wychowanie jego aż do lat śrzednich jego. Druga część jest od śrzednich lat jego, jak ma być sprawa około niego i jakie maja być postępki jego i stanowienie poćciwego żywota jego . Trzecia cześć jest , gdy już przyjdzie do wieku ostateczniejszego a do poćciwych a szedziwych lat swoich. (…) a jako się ani onego ostateczniejszego strachu, który nas już ma doprowadzić do inszego królestwa a do inszych rozkoszy, niźli są świata tego."Dzieło jest pełne praktycznych wskazówek dla człowieka, będącego na kolejnych etapach życia. Są tu rozważania na temat dobrego ożenku, obowiązków obywatelskich, życia ziemiańskiego. Poczciwy szlachcic żyje spokojnie, korzysta z wszelkich dóbr, nie boi się starości. Rej ukazuje jak wielką przyjemnością jest życie gospodarnego człowieka poczciwego.Wybitnym twórcą epoki renesansu był Jan Kochanowski. Urodził się w 1530 roku w Sycynie, na ziemi radomskiej. W 1544 roku wpisał się na wydział sztuk wyzwolonych na Akademii Krakowskiej. Zdobyte tam wykształcenie pozwoliło mu na kontynuowanie nauki w Królewcu i w Padwie. Tam poznał literaturę starożytnego Rzymu, filozofię starożytną. W 1559 roku wrócił do kraju.Poeta, bystry obserwator życia, potrafił wychwytywać słabostki ludzkie. "Fraszki" stanowią zwierciadło obyczajowe i charakterologiczne. W różnorodnej tematyce fraszek skrótowo ujęte są portrety znajomych, zdarzenia, scenki obyczajowe, głębsze refleksje, zaduma nad światem i człowiekiem. We fraszce "O doktorze Hiszpanie" poeta opowiedział anegdotę o prawniku królewskim Piotrze Rojzjuszu, który wymknął się z grona bawiących się kompanów. Jednak towarzysze zabawy wysadzili zamknięte drzwi jego pokoju. Kochanowski dodał krótki komentarz: "Doktor nie puścił, ale drzwi puściły". Fraszka ukazała szczegóły obyczajowe z życia dworzan królewskich.Fraszka "Raki" to utwór żartobliwy. Wiersz czytany tradycyjnie jest pochwałą kobiet, a czytany wspak jest ich naganą:"Folgujmy paniom, nie sobie, ma rada"Odwrotnie "Rada ma, sobie, nie paniom, folgujmy."Pozorna pochwała kobiet zamienia się w radę dla mężczyzn, by postępowali wręcz przeciwnie.Twórczość Reja i Kochanowskiego są zwierciadłem renesansu, przedstawiają świat, ludzkie zachowania, poglądy na życie, wartości cenione przez człowieka. Twórczość Reja cechujeoptymizm człowieka cieszącego się życiem, poeta nawoływał do moralnego doskonalenia się jednostki. Kochanowski był piewcą radości życia, poruszał problemy ważne dla całego narodu, uczucia i myśli zawarte w jego utworach są ponadczasowe, a jego twórczość przemawia do każdego odbiorcy.