Question

Reformacja w Polsce.

napisz krótkie notatki do podanych punktów:

1. [...] (to już mam)

2. Luteranie, kalwini i bracia polscy.

Answer 1

luteranizm:

- religia przyjęła się tam, gdzie mieszkała ludność pochodzenia niemieckiego lub związana z Niemcami

    * mieszczanie np. Gdańska, Wrocławia, Torunia, Królewca, w Prusach Książęcych

    * mieszczanie liczyli na likwidację hierarchii kościelnej opanowanej przez szlachtę i zmianę swej pozycji społeczno-prawnej, postulowali tzw. tani Kościół

 

kalwinizm:

- demokratyczny zarząd Kościoła kalwińskiego odpowiadał szlachcie i części magnaterii, zwłaszcza małopolskiej i litewskiej

- szlachta kalwińska:

   * zamieniała kościoły na zbory

   * odmawiała płacenia dziesięciny

   * w swoich dobrach odbierała ziemię Kościołowi

   * występowała przeciwko jurysdykcji biskupiej w sprawach wiary nad świeckimi, żądając zniesienia wykonywanych wyroków sądów kościelnych przez starostów

   * chciała stworzyć Kościół narodowy i uniezależnić się od Rzymu

        - hasła te znalazły się w ruchu egzekucyjnym, gdyż czołowi egzekucjoniści popierali kalwinizm

- głównym ośrodkiem był Pińczów, gdzie w 1551 roku założono gimnazjum humanistyczne

 

bracia polscy (arianie):

- wyznanie powstało w wyniku rozłamu w 1562 roku w kalwinizmie jako zbór mniejszy

- arian nazywano antytrynitarzami, ponieważ odrzucili dogmat o Trójcy Świętej

- głosili, że wszyscy ludzie są braćmi

- ich zdaniem, nikt nie powinien korzystać z cudzej pracy

- chcieli wspólnego użytkowania dóbr

- sprzeciwiali się poddaństwu chłopów

- potępiali wojny, odmawiali służby wojskowej

- były to założenia utopijne

- utworzyli gminę ariańską, akademię w Rakowie (1602-1638) i drukarnię

- czołowi przywódcy - Grzegorz Paweł z Brzezin i Marcin Czechowic

- w 1658 roku uchwała sejmu nakazała arianom przejście na katolicyzm lub opuszczenie Polski