Demokratyczna Republika Timoru Wschodniego- państwo we wschodniej części wyspy Timor, należy do niego również enklawa Ocussi w zachodniej części wyspy Timor i kilka małych wysp. Znajduje się ok. 640 km na północny-zachód od Australii, w południowo-wschodniej części Archipelagu Malezyjskiego. Graniczy z Indonezją. Otoczone morzem Sawu na północy i morzem Timor na południu. Stolica: Dili. Naturalną roślinność stanowią sawanny i lasy monsunowe z eukaliptusem, palmami i drzewem sandałowym. Ludność 1 mln mieszkańców (2005).Od 20 maja 2002 niepodległa republika. Obowiązuje konstytucja uchwalona w marcu 2002. Prezydent i jednoizbowy parlament pochodzą z wyborów powszechnych przeprowadzanych co pięć lat. Prezydent pełni funkcje reprezentacyjne, posiada prawo veta wobec niektórych ustaw. Władza wykonawcza należy do rządu, na którego czele stoi premier. Historia Od początku XVI w. kolonia portugalska, panowanie Portugalii skończyło się w 1975. W czasie drugiej wojny światowej terytorium wyspy Timor stało się zapleczem japońskich sił zbrojnych atakujących Australię. Inwazja Japończyków rozpoczęła się w 1942. W 1942-1943 mieszkańcy Timoru Wschodniego walczyli po stronie Australijczyków w wojnie partyzanckiej. W 1945 wojska japońskie wycofały się z wyspy. W wyniku japońskich ataków oraz bombardowań japońskich baz wojennych przez aliantów zginęło ok. 60 tys. mieszkańców Wschodniego Timoru. W 1976 Timor Wschodni włączony do Indonezji (aneksja nie uznana przez ONZ). Wzrost nastrojów niepodległościowych doprowadza do wybuchu wojny partyzanckiej. Ruchem niepodległościowym kierują antykolonialne, nacjonalistyczne organizacje, głównie Fretilin (Front Rewolucyjny Niepodległego Timoru Wschodniego, Frente Revolucionária do Timor Leste Independente). Wojna domowa w latach 1975-1979 pochłania ponad 100 tys. ofiar. José Ramos-Horta reprezentujący Fretilin w ONZ (od 1975 do połowy lat 80.) staje się rzecznikiem autonomii Timoru Wschodniego. Równocześnie działalność na rzecz wyzwolenia prowadzi katolicki biskup Carlos Ximenes Belo. Obaj zostają nagrodzeni Pokojową Nagrodą Nobla w 1996. W 1983 podjęto nieudaną próbę pokojowych rokowań na rzecz wyzwolenia Timoru Wschodniego. Rząd indonezyjski wprowadził stan wyjątkowy i przesiedlił tysiące Indonezyjczyków na terytorium Timoru Wschodniego, wzmogło to działalność ruchu oporu. W listopadzie 1991 dochodzi do krwawych zamieszek w Dili. Masakra w Dili przyciąga uwagę międzynarodowej opinii publicznej. Po ustąpieniu indonezyjskiego prezydenta Suharto w 1998 następuje złagodzenie konfliktu. W maju 1999 Indonezja i Portugalia podpisały porozumienie przyznające Timorowi Wschodniemu prawo do samostanowienia. W sierpniu 1999 odbyło się nadzorowane przez ONZ referendum w którym 80% mieszkańców Timoru Wschodniego opowiedziało się za niepodległością. Przeciwnicy niepodległości wzniecili zamieszki, w wyniku których Indonezja wprowadziła w Timorze Wschodnim stan wojenny i przysłała dodatkowe oddziały wojska. We wrześniu 1999 prezydent Indonezji J. Habibie poprosił Sekretarza Generalnego ONZ K. Annana o przysłanie do Timoru Wschodniego sił pokojowych ONZ. Dwa lata po referendum ONZ przeprowadziła wybory parlamentarne (sierpień 2001), wyłoniono 88-osobowe Zgromadzenie Konstytucyjne. 55 miejsc w nowym parlamencie zajęli członkowie partii Fretilin. We wrześniu 2001 wybrano rząd tymczasowy, szefem został sekretarz generalny Fretilin, Mari Alkatiri (równocześnie minister gospodarki i rozwoju). W lutym 2002 zgromadzenie narodowe Timoru Wschodniego przyjmuje projekt konstytucji oraz zostają podpisane dwa porozumienia dotyczące wzajemnych stosunków pomiędzy Timorem Wschodnim a Indonezją. W kwietniu 2002 José Alexandre Xanana Gusmăo wygrywa wybory prezydenckie. W maju 2002 ogłoszono niepodległość Timoru Wschodniego. We wrześniu 2002 Timor Wschodni przystąpił do ONZ. 2003 rozpoczęły się procesy oskarżonych o akty przemocy dokonane w związku z referendum w 1999. Akt oskarżenia sporządzony przy współpracy agencji ONZ mówi o zbrodniach przeciwko ludzkości. Indonezja odmówiła wydania przywódców paramilitarnych bojówek winnych rozpętania terroru. 2005 podpisano porozumienie w sprawie granicy z Indonezją. W tym samym roku zakończyła się Misja ONZ w Dili. 2006 w Timorze wybuchają zamieszki, które rozpoczęły się od starć wojska z ok. 600 zbuntowanymi żołnierzami, których zwolniono ze służby za to, że zastrajkowali. Żołnierze zarzucili wcześniej władzom korupcję i dyskryminację. Wkrótce zamieszki ogarnęły cały kraj, powstały zbrojne bandy i rywalizujące ze sobą na tle etnicznym grupy. Ludzie masowo zaczęli uciekać z domów. Władze Timoru o pomoc poprosiły siły międzynarodowe. Granicę z Timorem zamknęła Indonezja.
Demokratyczna Republika Timoru Wschodniego- państwo we wschodniej części wyspy Timor, należy do niego również enklawa Ocussi w zachodniej części wyspy Timor i kilka małych wysp. Znajduje się ok. 640 km na północny-zachód od Australii, w południowo-wschodniej części Archipelagu Malezyjskiego. Graniczy z Indonezją. Otoczone morzem Sawu na północy i morzem Timor na południu. Stolica: Dili. Naturalną roślinność stanowią sawanny i lasy monsunowe z eukaliptusem, palmami i drzewem sandałowym. Ludność 1 mln mieszkańców (2005).Od 20 maja 2002 niepodległa republika. Obowiązuje konstytucja uchwalona w marcu 2002. Prezydent i jednoizbowy parlament pochodzą z wyborów powszechnych przeprowadzanych co pięć lat. Prezydent pełni funkcje reprezentacyjne, posiada prawo veta wobec niektórych ustaw. Władza wykonawcza należy do rządu, na którego czele stoi premier. Historia Od początku XVI w. kolonia portugalska, panowanie Portugalii skończyło się w 1975. W czasie drugiej wojny światowej terytorium wyspy Timor stało się zapleczem japońskich sił zbrojnych atakujących Australię. Inwazja Japończyków rozpoczęła się w 1942. W 1942-1943 mieszkańcy Timoru Wschodniego walczyli po stronie Australijczyków w wojnie partyzanckiej. W 1945 wojska japońskie wycofały się z wyspy. W wyniku japońskich ataków oraz bombardowań japońskich baz wojennych przez aliantów zginęło ok. 60 tys. mieszkańców Wschodniego Timoru. W 1976 Timor Wschodni włączony do Indonezji (aneksja nie uznana przez ONZ). Wzrost nastrojów niepodległościowych doprowadza do wybuchu wojny partyzanckiej. Ruchem niepodległościowym kierują antykolonialne, nacjonalistyczne organizacje, głównie Fretilin (Front Rewolucyjny Niepodległego Timoru Wschodniego, Frente Revolucionária do Timor Leste Independente). Wojna domowa w latach 1975-1979 pochłania ponad 100 tys. ofiar. José Ramos-Horta reprezentujący Fretilin w ONZ (od 1975 do połowy lat 80.) staje się rzecznikiem autonomii Timoru Wschodniego. Równocześnie działalność na rzecz wyzwolenia prowadzi katolicki biskup Carlos Ximenes Belo. Obaj zostają nagrodzeni Pokojową Nagrodą Nobla w 1996. W 1983 podjęto nieudaną próbę pokojowych rokowań na rzecz wyzwolenia Timoru Wschodniego. Rząd indonezyjski wprowadził stan wyjątkowy i przesiedlił tysiące Indonezyjczyków na terytorium Timoru Wschodniego, wzmogło to działalność ruchu oporu. W listopadzie 1991 dochodzi do krwawych zamieszek w Dili. Masakra w Dili przyciąga uwagę międzynarodowej opinii publicznej. Po ustąpieniu indonezyjskiego prezydenta Suharto w 1998 następuje złagodzenie konfliktu. W maju 1999 Indonezja i Portugalia podpisały porozumienie przyznające Timorowi Wschodniemu prawo do samostanowienia. W sierpniu 1999 odbyło się nadzorowane przez ONZ referendum w którym 80% mieszkańców Timoru Wschodniego opowiedziało się za niepodległością. Przeciwnicy niepodległości wzniecili zamieszki, w wyniku których Indonezja wprowadziła w Timorze Wschodnim stan wojenny i przysłała dodatkowe oddziały wojska. We wrześniu 1999 prezydent Indonezji J. Habibie poprosił Sekretarza Generalnego ONZ K. Annana o przysłanie do Timoru Wschodniego sił pokojowych ONZ. Dwa lata po referendum ONZ przeprowadziła wybory parlamentarne (sierpień 2001), wyłoniono 88-osobowe Zgromadzenie Konstytucyjne. 55 miejsc w nowym parlamencie zajęli członkowie partii Fretilin. We wrześniu 2001 wybrano rząd tymczasowy, szefem został sekretarz generalny Fretilin, Mari Alkatiri (równocześnie minister gospodarki i rozwoju). W lutym 2002 zgromadzenie narodowe Timoru Wschodniego przyjmuje projekt konstytucji oraz zostają podpisane dwa porozumienia dotyczące wzajemnych stosunków pomiędzy Timorem Wschodnim a Indonezją. W kwietniu 2002 José Alexandre Xanana Gusmăo wygrywa wybory prezydenckie. W maju 2002 ogłoszono niepodległość Timoru Wschodniego. We wrześniu 2002 Timor Wschodni przystąpił do ONZ. 2003 rozpoczęły się procesy oskarżonych o akty przemocy dokonane w związku z referendum w 1999. Akt oskarżenia sporządzony przy współpracy agencji ONZ mówi o zbrodniach przeciwko ludzkości. Indonezja odmówiła wydania przywódców paramilitarnych bojówek winnych rozpętania terroru. 2005 podpisano porozumienie w sprawie granicy z Indonezją. W tym samym roku zakończyła się Misja ONZ w Dili. 2006 w Timorze wybuchają zamieszki, które rozpoczęły się od starć wojska z ok. 600 zbuntowanymi żołnierzami, których zwolniono ze służby za to, że zastrajkowali. Żołnierze zarzucili wcześniej władzom korupcję i dyskryminację. Wkrótce zamieszki ogarnęły cały kraj, powstały zbrojne bandy i rywalizujące ze sobą na tle etnicznym grupy. Ludzie masowo zaczęli uciekać z domów. Władze Timoru o pomoc poprosiły siły międzynarodowe. Granicę z Timorem zamknęła Indonezja.