Prosze plisssss , błagam ! napiszcie referat na temat średniowiecza:(
bujajsiexdŚredniowiecze rozpoczyna się w V wieku, a kończy w XV. Za moment początkowy przyjmuje się rok 476 (upadek Cesarstwa Rzymskiego), a za datę graniczną - rok 1453 (upadek Konstantynopola). Jest to więc najdłuższa epokaw dziejach europejskiej kultury, trwająca prawie tysiąc lat. Nazwa "średniowiecze" pochodzi od ludzi renesansu. Przez długi czas miała ona bardzo negatywny charakter - "wieki średnie" (łac. medium aevum lub media aetas) oznaczały poziom epoki i jej przejściowy charakter (miedzy antykiem a renesansem). Według humanistów renesansowych epoka średniowiecza to czasy ciemnoty, zabobonów i zacofania. Rehabilitacja epoki dokonała się znacznie później (zaczęła się w romantyzmie).Cechy charakterystyczne epoki:Uniwersalizm - średniowieczna Europa jako jedność kulturowo-społeczno-obyczajowa (jeden język, władza, kultura i sztuka, typ społeczeństwa);Teocentryzm - światopogląd uznający Boga za centrum zainteresowania człowieka, Najwyższą Wartość.Anonimowość - autorzy nie dążyli do sławy, ale do służby Bogu, nie podpisywali więc swoich dzieł.Dwujęzyczność - stopniowo obok łaciny w literaturze pojawiają się także języki narodowe.Kościół ma ogromne znaczenie w epoce średniowiecza - jego rola zaczyna się od upadku Cesarstwa Rzymskiego, w czasie chaosu jaki wówczas zapanował. Kościół chrześcijański staje się bastionem kultury, przekształcając dokonania starożytności w duchu religijnym. Dlatego też literatura, sztuka, kultura i filozofia średniowieczna opierają się w znacznej mierze na chrześcijaństwie.Główne systemy filozoficzne średniowiecza:Augustynizm- nurt filozoficzny św. Augustyna. Z dotychczasowych nurtów filozoficznych opiera się na neoplatonizmie. Uznaje prymat religijnej wiary przed refleksją filozoficzną. W teorii poznania koncentruje się bardziej na doświadczeniu wewnętrznym niż postrzeganiu zmysłowym, głosi teorię bezpośredniego współdziałania Boga (poprzez łaskę - oświecenie, iluminację) w procesie ludzkiego poznania. Uznaje dualizm ciała i duszy, dominację i niezależność duszy od ciała oraz wyższość woli nad intelektem. Głosi prymat miłości jako formy wszystkich cnót. Istnienie Boga uzasadnia argumentacją odwołującą się do człowieka, a w jego naturze eksponuje atrybuty najwyższego dobra. Filozofię św. Augustyna nazywa się filozofią dramatyczną.Tomizm- kierunek filozoficzny św. Tomasza z Akwinu. Chrześcijańska kontynuacja filozofii Arystotelesa. Harmoniapomiędzy wiarą a wiedzą (pierwsza pomaga człowiekowi wtedy, gdy zawodzi druga). Świat skonstruowany został na zasadzie ściśle sprecyzowanej, uporządkowanej hierarchii, w której wszystkie byty - w tym też człowiek - zajmują swoje wyznaczone miejsce. Przynależność do określonego miejsca w hierarchii wyznacza człowiekowi konkretne obowiązki i powinności, których wypełnianie utrzymuje ład w społeczeństwie i zapewnia harmonijne funkcjonowanie świata. Człowiek powinien się doskonalić w posłuszeństwie i cnocie, a także dążyć do jak najgłębszego poznania Boga, co jest największym ludzkim szczęściem.Franciszkanizm- postawa o charakterze filozoficznym, wywodząca się z poglądów głoszonych przez św. Franciszkaz Asyżu. Główne założenia: miłość wobec całego stworzenia, ubóstwo, wolność ubogiego człowieka, pokora, skromność, radosna wiara w Boga. Św. Franciszekbył zdecydowanym przeciwnikiem ascezy, nazywając ją "dręczeniem brata-ciała". Określa się go jako "świętego poetów i poetę świętych".Style sztuki średniowiecznej:1. romański - panuje w Europie w okresie XI-XII wieku. Architektura obronna (zamki warowne z otaczającymi je fosami i murami) oraz architektura sakralna (opactwa i kościoły). Budowle racjonalne i rozplanowane, zazwyczaj zaokrąglone (rotundy), opierające się na prostocie brył geometrycznych. Grube i masywne mury obronne, małe i wąskie otwory okienne (zabezpieczające przed wrogim najazdem - kościoły spełniały w tych czasach funkcję warowni), bogate zdobnictwo portali i kolumn, półkoliste łuki oraz różne rodzaje sklepienia: kolebkowe (Francja, Hiszpania) krzyżowo-żebrowe (Niemcy), kopułowe (południowo-zachodnia Francja), żebrowe (Włochy). Przykładem najbardziej znanej budowli o charakterze romańskim jest paryska katedra Notre Dame.2. gotycki - panuje w okresie XIV-XVI wieku. Charakterystyczne cechy: lekkość, strzelistość, ogrom, wielość kierunków pionowych (wertykalizm), liczne wieżyczki, wysokie, ostrołukowe okna, sklepienie krzyżowo-żebrowe, duża ilość drobnych elementów dekoracyjnych. Najwspanialszym polskim przykładem budowli gotyckiej jest krakowska katedra na Wawelu, natomiast słynne przykłady zagraniczne to m. in.: most Karola w Pradze i opactwo Westminsteru w Londynie.Charakterystyczne dla literatury średniowiecznej są moralizatorstwo i dydaktyzm. Powstaje wówczas wiele nowych gatunków:pieśni religijne,eposy rycerskie,żywoty świętych (hagiograficzne),dzieła historiograficzne,kazania.Najwybitniejsze utwory literackie tego okresu:"Pieśń o Roladzie";"Dzieje Tristana i Izoldy";"Legendy Okrągłego Stołu".Zaczyna się wówczas wystawiać sztuki teatralne, tak zwane misteria. Opierały się one na wątkach zaczerpniętych z Biblii. Początkowo wystawiano je w kościołach, następnie na miejskich placach. Cieszyły się w średniowieczu sporą popularnością.Polskie średniowiecze zaowocowało dużą liczbą utworów, które przekazują do naszych czasów zabytki dawnej polszczyzny. Najważniejsze z nich:"Bogurodzica" - najdawniejsza pieśń polskao charakterze modlitewnym, wzorowana na hymnach grecko-bizantyjskich. Jej pierwsze dwie strofy według dzisiejszych ustaleń pochodzą z połowy XIII wieku. Zawiera wiele różnego typu archaizmów."Kronika Polska" Galla Anonima - najstarszy zabytek naszej świeckiej prozy łacińskiej, powstał najprawdopodobniej między rokiem 1112 i 1116. Zalicza się go do najwspanialszych kronik europejskich okresu średniowiecza."Roczniki" Jana Długosza - kronika obejmująca 12 ksiąg, opisująca dzieje Polski od najdawniejszych czasów do ostatnich dni autora. Napisana w języku łacińskim, powstawała w latach 1455-1480."Legenda o św. Aleksym" - anonimowy teksthagiograficzny, napisany po polsku, powstał w XV wieku."Księga Henrykowska" - historia klasztoru cysterskiego znajdującego się na Dolnym Śląsku. Powstała w XIII wieku, napisana została po łacinie. Znajduje się tam pierwsze polskie zapisane zdanie: "Daj ać ja pobruszę, a ty poczywaj" (Daj niech ja pomielę żarna, a ty odpoczywaj).