Question

Referat na temat emocjonalizmu w muzyce romantycznej (okresu romantycznego).

(Rozwiązanie do czwartku, 14.04).

Answer 1

W XIX wieku dziedzina muzyki stała się bardzo ważnym przedmiotem ówczesnych koncepcji filozoficzno-historycznych. To właśnie romantycznej muzyce przypisywano największe ze wszystkich sztuk możliwości wyrazowe, a muzyce instrumentalnej – wręcz mistyczne. Sprzyjały temu cechy muzyki romantycznej m.in.: subiektywizm, ludowość, metafizyka, fantastyka, baśniowość oraz elementy narodowe. Estetyka twórcza romantyzmu była silnie subiektywna, jako że u jej podstaw leżał przede wszystkim emocjonalizm, a skala uczuciowości rozpościerała się od liryzmu po dramatyzm.

Nigdy wcześniej subiektywizm nie zawładnął tak wyraźnie całą sferę wyrazowości utworu, jak właśnie w muzyce XIX wieku. Wyrażanie własnych przeżyć przez kompozytorów łączyło się często z próbą narzucenia tych przeżyć odbiorcy, czyli wywołania u niego zamierzonych z góry reakcji emocjonalnych.

Wiara romantyków w świat pozazmysłowy wiązała się z ich wizją artystyczną. Najbardziej podatnym gruntem dla tematyki fantastycznej okazały się w muzyce pieśń, opera oraz muzyka programowa, z natury wyrażająca treści pozamuzyczne.

Dramatyzm symfonii Beethovena romantycy zastąpili liryzmem, a więc poezją, pieśnią. Jej twórcą we wczesnym romantyzmie był Franciszek Schubert, kompozytor austriacki. Tworzył on pieśni porywające intensywnością liryzmu muzycznego, a nawet oryginalnością formy. W dziedzinie pieśni miał bardzo niewielu poprzedników. Jego twórczość liryczna nie byłaby przypuszczalnie tak wielka, gdyby nie fakt, że w tej twórczości stał on bardzo blisko arcybogatych źródeł ludowych. W utworach tych uderza doskonała symbioza słowa poetyckiego z muzyką, nowatorstwo harmoniczne, pomysłowość ilustracyjna partii fortepianowej.

Z pieśni wywodzą się bezpośrednio „Pieśni bez słów” F. Mendelsohna-Bartholdiego. Był on w swoim dziełach typowym romantykiem, szczególnie w opartych na poetyckich programach uwerturach i miniaturach fortepianowych, wykazujących wyrazistą i plastycznie ukazana nastrojowość. Był czuły na subtelne cieniowanie barwy instrumentalnej. Jego muzyka przepełniona jest uczuciowością, znika konfliktowość, tak eksponowana w twórczości Beethovena, a jej miejsce zajmują sceny liryczne.

Fortepian stał się ulubionym instrumentem. Kompozytorzy poszukiwali możliwości indywidualnego wyrażania uczuć i ten właśnie instrument odpowiadał tym poszukiwaniom najbardziej. Robert Schumann stworzył miniatury fortepianowe i pieśni mające charakter poufnych wyznań. Chętnie ujmował pieśni w formie ballady lub sceny lirycznej. Wiele z nich ułożone jest w cykle np. „Miłość poety”, „Miłość i życie kobiety”. W swoich czterech symfoniach wahał się pomiędzy sprzecznymi ideami dramatyzowanej formy a lirycznej uczuciowej melodyjności.

Fryderyk Chopin w swej twórczości wykraczał daleko poza swą epokę, wywierając wpływ na wielu późniejszych kompozytorów. Całe jego znaczenie ogranicza się do twórczości przeznaczonej właściwie na jeden tylko instrument – do twórczości fortepianowej (wyjątki stanowią Trio fortepianowe, utwory na wiolonczelę i fortepian oraz pieśni). Muzyka Chopina stanowi wartość najwyższą dzięki idealnej zgodności wyrazu i formy. W Chopinie widziano melancholijnego romantyka, minęło wiele lat, zanim zrozumiano, jak wielką umiejętność przekazywania swoich myśli muzycznych miał ten kompozytor, który wytworzył oryginalny styl fortepianowy, otwierając nową epokę na ten instrument. Chopin fascynował swoich współczesnych przeogromną fantazją muzyczną i zdolnościami muzycznymi. Jego utwory (np. ballady i nokturny) wyrastają z podłoża poetyckiego. Być może w balladach odzywają się echa ballad Mickiewicza, wszystkie ujęte są w spokojnym metrum w takcie na 6, są melancholijnie liryczne, doskonałe w formie dzięki posłużeniu się elementami sonaty czy ronda. Nokturny wzorowane są na utworach irlandzkiego kompozytora Johna Fielda, są jednak bogatsze, zwłaszcza w ornamentalnej melodyce i subtelnym kolorycie harmonicznym.

Talent dramatyczny innego kompozytora doby romantyzmu – Hektora Berlioza i jego teatralny sposób wyrażania siebie w muzyce powiodły go w kierunku dzieł subiektywnych, opartych na treściach poetyckich i na oddających uczuciowe stany muzycznych technikach „malarskich”. Pomocny okazał się jego wielki zmysł kolorystyczny, poparty świetną, wprost wyjątkową znajomością środków orkiestracyjnych. Aby osiągnąć swój cel, Berlioz nie wahał się rozszerzyć zespół orkiestrowy i chór do granic możliwości przestrzennych i ekonomicznych.

Twórcą symfonii programowej jest Berlioz, natomiast twórcą poematu symfonicznego - Franciszek Liszt. Symfonia Berlioza (Symfonia fantastyczna) była wieloczęściowa, poematy symfoniczne Liszta – składały się z jednej części. Tematyką mogła być treść dramatu scenicznego, poemat wierszowany, a także obrazy czy własne przeżycia. Formy były więc dość swobodne i oparte na fantazji, a nie na schematycznej formule, jak w poprzedniej epoce.

Również typ opery romantycznej wyrażał różne emocje, bowiem tematyką były baśnie i romantyczne opowieści.

Cały tekst jest moim opracowaniem, nie jest kopią z netu. Pozdrawiam.